Андрэй Хадановіч - Дэжа вю - перавыбранае

АБМЕНЬНІК

Я прыходжу ў “абмен валюты”:
памяняць на верасень люты,
памяняць на грошы гады,
каб – нябедны і малады,
каб яшчэ раз пабыць дзіцёнкам,
абмяняцца з табой пярсьцёнкам,
каб жадалі каханьня ў тосьце,
каб – жывыя ўсе нашы госьці…
Па якім мяняеце курсе?
Толькі дзеўчына зноў ня ў курсе.

РАЗМОВА З РЭХАМ

– Хто скажа табе, калі ты не зашпіліш прарэха?
– …рэха.
– І толькі яно, бо людзям усё роўна настолькі?
– …толькі.
– Хто будзе маніць, хто падставіць цябе неўспадзеўкі?
– …дзеўкі.
– Ёй будзе няёмка, як схлусіць табе незнаёмка?
–…ёмка.
– І хто яны ўсе, у якіх ты ня знойдзеш спагады?
– …гады.
– Што кажуць табе, зь іх грашыма, з басэйнам і з пляжам?
– …спляжым.
– І хто ты для іх, што ні бэ ў тваёй мове, ні мэ, бля?
– …мэбля.
– Куды яны шлюць цябе, зь беднай тваёй апранахай?
– …

СЬВЯТА ПАЭЗІІ

(Па матывах Андрэя Радыёнава)

Вечарына паэзіі, на жаль, пераносіцца –
аўтар учора палучыў у пераносіцу .
Аўтар хацеў быць ня горшым за Ясеніна,
і вось вечарына паэзіі адменена.
Аўтар чытаў свае вершы прастытуткам.
На трэцім радку яго назвалі ублюдкам.
Маўчаньне – золата, слова – срэбра.
Аўтар адказаў. Яму далі па рэбрах.
Аўтар хадзіў у выкшталцоных лірыках,
пакуль пагодным вечарам ня трапілі па нырках.
Аматар Бадлера, перакладчык Паўнда
не пратрымаўся да канца першага раўнду.
На чужыя мазгі не шкадуючы пудры,
ён нешта пра каханьне выпісваў на кампутары,
трымаўся за мышку на зайздрасьць мікі-маўсу,
але ў канктрэтнай бойцы трох хвілін не пратрымаўся.
Аўтару заехалі шыкоўнаю буцай.
Вечарыны паэзіі, на жаль, не адбудзецца.
Упаў на зямлю, як пад сярпом тваім калосьсе.
Вечарыны не адбудзецца. Сьвята адбылося.

ПЭ. ЭС.

У ноч, калі лебедзю ў сквэры скруцілі шыю,
а дзеўчына зноў засталася без парасона,
я цягаўся па Менску, зьбіраючы словы чужыя,
і каля Батанічнага саду з адной сустрэўся пэрсонай.
Ён працягнуў мне ў плястыкавай бутэльцы “джын-тонік”, паглядзеў так, нібы запрашаў у рэлігійную сэкту,
і прадставіўся як выдавец белліту й крыху садоўнік,
анёл-садоўнік гэтага вось праспэкту.
І я слухаў яго, фільтруючы словы і кантралюючы рухі, покуль ён разбаўляў свой “джын-тонік” гарэлкаю проста з рыльца.
І матылькі начныя сядалі яму на рукі,
і ён дыхаў цёплым паветрам на іхныя крылцы.
Мы пайшлі да дзіцячай чыгункі – калі яшчэ гэты ранак!
Другая пляшка “джын-тоніку” для падтрыманьня гаворкі.
– Дарэчы, як цябе зваць? Мяне Франак.
Да ну цябе, малец, у сраку! Сам ты Георгій!
На будынку бібліятэкі агеньчыкі танчылі полечку.
На стаянцы таксі цалаваліся закаханыя парачкі.
Ён сказаў мне, што ён ганаровы жыхар Наваполацку,
і выцягнуў з торбы падпольных кніжак два пачкі.
Драўляны дзядок ганяў мухабойкай кабету-інсэкту
на радасьць дзядам і бабулям у маргінальнай крытыцы…
А я глядзеў, як аднафамілец прахезанага праспэкту
піў і дыхаў начным матылькам на халодныя крылцы.

ПАЛЕСКІ ЦЫРУЛЬНІК

В. А.

Сонца яму на скуры малюе зоркі і свастыкі,
а ён, паслаўшы апёкі да самай яснай халеры,
паказвае найвышэйшую клясу мастацкай гімнастыкі,
калі размотвае стужкай рулён туалетнай паперы.
Плыве за вадою й зрабіўся крыху цырульнікам,
бо неабачлівым рыбкам галовы стрыжэ да шыек,
хвасты падстрыгае русалкам, палескі унікум,
ператвараючы іх у спартсмэнак-паралімпіек.
Воўну з аблокаў стрыжэ і сплаўляе паверхняй ракі,
а рэшткі ўначы сабе цягне ў намёт пад голаў;
смак хлеба, якім ён корміць мясцовых дзяўчат з рукі, аддае сродкам ад камароў – зрынутых зь неба анёлаў.
Ён ведае, дзе бярозкі растуць скрозь старыя пні,
нібы на голае цела мераюць фенечкі і маністы.
Калі ён заходзіць мыцца ў раку, у мыльнай пене сьляпні
канаюць, быццам замерзлыя ў горных сьнягах альпіністы.
Гарэлку ператварае ўначы ў навальнічны сок,
які цячэ лістотаю дуба ў жывым электрычным праменьні, і кроплі здаюцца сухімі, як жоўты палескі пясок,
быццам сябры й сяброўкі кінулі зь неба па жмені.
Сьцьвіга, ліпень 2005

КЛЯСЫКА

Аб дзьверы яе хлапцы разьбівалі лбы,
пасьля залівалі раны з рыльца за ровам.
А сонца хавалася ў шатах яе вярбы,
а вецер ганяўся па лузе за ейным роварам.
Цёткі казалі: “Надта ж любіць сябе”.
Дзеўкі казалі: “Хопіць фарсіць, карова!”
Хлапцы маўчалі. Адзін выразаў імя на вярбе,
іншы лісты пакідаў на багажніку ровара.
Дні цяклі, як заўжды: касьба, малацьба,
рыбнадзор, браканьерства, схаваны бровар.
А малец пісаў у рыфму: “Вярба – судзьба”,
а іншы таксама ў рыфму: “Ровар – гейм овэр”.
Дзяўчыну зьвязуць у горад – і ўсё, труба!
Мужык яе, кухар (па-гарадзкому “шэф-повар”),
нядаўна купіў круты рэстаран “Вярба”
і мае крутую тачку маркі Land Rover .
Палова вёскі нап’ецца – у знак журбы,
другая ўжо будзе пад мухай, а мух тут прорва...
А вецер пляце на прутках ейнай вярбы,
а сонца вяжа на сьпіцах ейнага ровара.