Андрэй Хадановіч - Дэжа вю - перавыбранае

* * *

Чужая мова
лашчыць мне вуха,
як пірсінг
на чужым языку.

Азёрная школа паэзіі

І было возера,
канцавы прыпынак гарадзкой чыгункі.
І было неба,
канцавы прыпынак яго легкадумных мрояў,
шэсьць дзён падарожжа праз дождж.
І было сонца на сёмы дзень.
І пабачыў ён,
што шэсьць папярэдніх было горай.
І былі ветразі,
параходы й буйкі
з папярэджаньнем “не заплываць”.
І было іх двое на цэлым сьвеце,
калі не лічыць вадаплаўных –
чаек і весьляроў-акадэмістаў.
І была яна топлес,
у модных шортах,
зь яблыкам у кішэні,
які выпіраў збоку,
нібы мячык у тэнісісткі,
што рыхтуецца да першай падачы…
Другой падачы не спатрэбілася.

Постымпрэсіянізм

Дзіцём
спрабую забрацца на бабуліну печ –
і рукі па самыя плечы
патанаюць у чорным моры
семак,
якое бабуля спрабуе высушыць.
Таго часу
семкі сохлі на дзіва хутка,
а сяброўкі
не саромеліся іх лузгаць
пры мне,
і шалупіньне проста
вісела ў іх на вуснах,
зусім не забіваючы
жаданьня цалавацца.
І я здымаў яго –
асьцярожна, як сапёр,
бо першы дотык
запраста мог быць апошнім,
а так хацелася працягу,
пагатоў на печы
высыхалі новыя семкі.
З таго часу
я знаюся на сланечніках
ня горш ад Ван Гога,
а на гарбузах
нашмат лепш за яго.

Парная лічба

Дзяўчына прыходзіць у краму.
Дзяўчына купляе рамонкавую гарбату,
пакунак на дваццаць аднаразовых пакецікаў.
Дзяўчына прыносіць пакунак дадому.
Дзяўчына выцягвае пакецікі па адным,
варожачы: “Кахае. Не кахае.
Кахае. Не кахае. Кахае”.
Хоць ведае, як бывае ў жыцьці
з парнымі лічбамі. А што рабіць?
Рамокавую гарбату на двацаць пяць пакецікаў
зноў раскупілі іншыя дзяўчаты.

Фантомныя радасьці

Улетку асьцярожна абыходзіць месца, на якім пасьлізнуўся й падвярнуў
нагу ў лютым.
Баяцца сустрэчы з родным дзядзькам, зубным доктарам, хоць ён даўно
ўжо на пэнсіі.
Шкадаваць, што бібліятэка пераехала й больш не насупраць твайго
факультэту, хоць твой факультэт сам пераехаў і даўно ўжо ў будынку
партыйнай школы.
Ніколі не сьпяваць улюбёнай песьні з кінафільму, пасьля якога ты атрымаў
па пысе ў ваенным гарадку ў мікрараёне Ўручча.
Згадваць код перад тэлефонным нумарам, каб пазваніць у кватэру, дзе яна
даўно не жыве, а каторы ўжо год жыве разам з табой.
Фантомныя радасьці. Настае момант, калі ад іх ужо не ўцячэш.
Калі ты спазьняесься на электрычку, якую сёньня адмянілі, і ты гэта
ведаеш, але ўсё адно сьпяшаесься, рызыкуючы пасьлізнуцца й падвярнуць
нагу.
Калі ты загаворваеш зубы бібліятэкарцы, што кажа, быццам ты пяць год не
вяртаеш кніжку, якую ты ніколі ня браў, і паказвае запоўнены тваёй рукой
фармуляр.
Калі, едучы на мэтро ў бок мікрараёну Ўручча, ты спрабуеш прабіць на
кампостэры для ільготных талёнаў плястыкавы жэтон і разумееш, што
незваротна вырас.
Калі ты хаваесься ў старой будцы тэлефона-аўтамата і звоніш адтуль па
мабільніку.
Звоніш ёй.
Па ейным мабільніку.

Плакалі, знаем!

Хлопчык трох гадоў
крочыць побач з маці,
а потым як зваліцца,
як трахнецца аб асфальт!
Каленка разьбітая ў кроў,
але ня плача,
трохгадовыя мужчыны ня плачуць,
падымаецца, атрасаецца
і незалежным тонам прамаўляе:
“Ледзь ня ўпаў!”
Хлопчык чатырох гадоў
ляжыць на апэрацыйным стале
і вось-вось заплача,
бо які ён ужо мужчына,
калі цёця доктар корпаецца
чымсьці жалезным яму ў пісі,
дзякуй, хоць бацькоў не пусьцілі.
Хлопчык пяці гадоў
дачакаўся смачнай перадачы
у свой загарадны тубэркулёзны санаторый,
і на радасьцях зьеў яе ўсю,
вось толькі памыліўся шафаю,
а потым дзяўчынка нешта шукала ў ёй,
нічога не знайшла й заплакала,
і хлопчык зь ёй за кампанію,
бо хрэн зь імі, з апэльсінамі,
у санаторыі карантын
і бацькоў зноў не пусьцілі,
вунь яны там, за акном,
махаюць яму рукамі,
покуль ён жарэ чужую перадачу...
Бацька трохмесячнай дачкі
па дарозе ў лазэрную клініку
падслухоўвае размову.
Хлопчык трох гадоў
крочыць побач з маці.
“Мама, а ведаеш, ты таксама памрэш!”
“Што ты такое вярзеш?!
Ты што, хочаш, каб твая мама памерла?”
“Не, я не хачу. Я проста нагадваю”.
Госпадзе,
хай доктарка з лазэрнай лінзаю не памыліцца,
беражы ў дарозе ўсіх Тваіх разьдзяўбаеў,
усіх сьляпых
і тых, каму сёньня закапалі вочы.