Анатоль Сыс - Пан Лес

Блудны сын, блудны сын —
разам з сэрцам маім
лямантуюць на рэйках колы.
Блудны сын, блудны сын, блудны сын —
словы, быццам кусьлівыя пчолы.

Мама, мама, што мне парабіці з сабой,
калі позна дадому прыеду,
калі ў хату зайду — анямелы сабор —
безь вясьнянак, бязь лясканьня бёрдаў?

Ты сьпявай, ты сьпявай,
ты сьвяці, ты сьвяці,
расьсьцялі ручнікі, як сьцяжыны,
можа, здарыцца так, я заблудну ў жыцьці,
тагды выйду па іх да Айчыны.

Расьце раса!
Так расьце добры сон,
так расьце радасьць дзіцяці,
так расьце таемнасьць поўні.

Расьце раса!
Так расьце мая душа.
Адвяду вочы:
добры сон забываецца,
дзіця пахмурнее,
а поўня прасьвечваецца,
як парожняя шклянка.

Расьце раса… —
па інэрцыі вышэптваюць мае вочы,
асьлепленыя ранішнім сонцам.
Адтуляюся.
I сустракаю радасны братаў позірк:
расьце сонца!

Брат, уражаны сонцам,
з вакна, як шалёны, выскаквае ў канюшыну.

…І гіне раса…

Над белай як сьнег ракою
воблакаў астравы

дайце цяжарнай спакою
быццам цяжарныя Вы

і сына яна народзіць
асьвенціць вадой з ракі

князь-рыба ў Дунаі ходзіць
каб вырас і сын такі!

Гэта памятае толькі маці,
як вясной я любіў крыгаход,
калі зайцы, нібы паяцы,
каля рэчкі зьбіралі народ.

Было сьмеху і сьлёз дзіцячых,
калі заяц ішоў пад лёд
ці па крыгах скакаў, як мячык,
не зважаючы на народ.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Гэта ведае толькі маці,
як засьцігнуў мяне крыгаход,
як і зайцам зрабіў, і паяцам
і для зьдзеку сабраў народ.

Я — зямля, на якой не растуць дрэвы.
Я — дрэва, на якое не садзяцца птахі.
Я — птах, якога ня сочаць нават паляўнічыя.
Я — паляўнічы, у якога вечна галодныя сабакі.
Я — сабака, якога не баяцца злодзеі.
Я — злодзей, якога ня гоняць ад вогнішча.
Я — вогнішча, якое не сьцеражэцца леяў.
Я — лея, якой не шкада вандроўнікаў.
Я — вандроўнік, якому ўсё адно, куды вядзе дарога.
Я — дарога, якая ня сьніць ройсты.
Я — ройста, на якой валацуга бязмысны.
Я — валацуга, які страціў радзіму.
Я — радзіма…
Я — радзіма?
Паляўнічы, сабака, бадзяга, злодзей…

Трэснуў лёд, быццам трэснула жыла.
Я спыніўся. Угледзеўся ў дно —
плынь падлёдная варушыла
на тапельніцы кос радно.

I глядзелі мне рыбы ў вочы,
бы русалкі, і ўспомніў я,
як кароткай купальскай ноччу
тут зайшлася душа мая.

Як па зорках, па расе
твой апошні шлях праляжа,
памірай, а жыта сей.
Рунь пра сейбіта раскажа.

Безь мяне будуць жаць
і губляць зь перасьпелых калосьсяў
залатыя зярняты
на Белую нашу зямлю,

птушкі іх падбяруць
як падзяку за жніўныя песьні,
хто ў крыле, а хто ў дзюбе
у гнёзды свае прынясуць.

Безь мяне прарастуць
у зямлю жаўруковыя гнёзды,
і, шануючы звычай,
іх жнеі сярпом абмінуць.

Плывуць
вужы
на санцапёкі,
лятуць буслы на астравы,
жыцьцё — хай зорка то ці вока —
заўсёды з прожылкам крыві
Іюды, птушкі, чалавека
зямной, таму сьвятой крыві,
зласлоўем мёртвых воч крані,
і кроў праступіць праз павекі.

Плывуць вужы да глюг чырвоных,
ляцяць буслы да хітрых ліс,
і нат за мной зь зялёнай кроны
цікуе чалавек ці рысь.