Янка Купала - Шляхам жыцьця

Вочы вырвалі ёй, сонцу роўныя,
З-пад хмурліва навісшых павек,
Дый пусьцілі яе супакойную,
На бадзяньне пусьцілі, на зьдзек.

Зь лета ў лета ідзе, кроўю зьлітая,
На сустрэчу крыжам і капцам,
Чуць жывая жыве, пазабытая,
Ў сьне зьяўляючысь родным сынам.

К волі йдзе з дня на дзень, разглядаецца
Па бел-сьвету калі-нікалі;
Толькі дух-яснасьвет пацяшаецца,
Што ўсё ж крыўды яе не змаглі.

Як была, будзе так непакорнаю
Адпраўляць вечнабыту імшу…
Не здалеюць суды цемнатворныя
Ёй спаганіць і вырваць душу.

З цэлым народам гутарку весьці,
Сэрца мільёнаў падслухаць біцьця —
Гэткай шукаю цэлы век чэсьці,
Гэта адно мне падпорай жыцьця.

Песьню стварыці ясну, як неба,
Ў кожнай зь ёй хаце быць мілым гасьцём —
Гэтакіх толькі скарбаў мне трэба,
Гэткім я толькі жыву пачуцьцём.

Што не загубяць крыўды жывую
Душу народа, што ўстане са сну, —
Гэткай надзеяй толькі жыву я,
Гэткую толькі чакаю вясну.

К яснаму сонцу зь цьмы, зь беспрасьвецьця,
К славе зь бясслаўя ўсім нашым людзям —
Гэткай шукаю сьцежкі на сьвеце,
Гэткаму Богу і душу аддам.

За лепшу долю роднага краю,
За сваіх брацьцяў ў сьвятой барацьбе —
Гэтакай толькі сьмерці жадаю,
Памяткі гэткай чакаю сабе.

Я табе, зямля мая прадзедаў маіх,
Не патраплю нічога жалець на сьвеце,
На сьвет цэлы гатоў твой прыгон апеці
I ўзьнясьці пасад на магілішчах тваіх.

Я цябе душой рад бы сваёй сагрэці
I карону сплесьці з сонца, зор залатых, —
На цябе карону ўзлажыць, каб хоць на міг
Заясьнела ты ў цяжка дабытым цьвеце.

За цябе загінуць гатоў я ў барацьбе
З крыўдай той, што цярпіш ад людзей і Бога,
Ад чужынца і ад сына свайго сьляпога…

Буду ў вечнай мучыцца жальбе і кляцьбе…
I за гэта толькі прашу, малю цябе:
Не гані ты мяне ад свайго парога.

На вялікім сьвеце б'е жыцьцё крыніцай,
Барацьба за волю і за долю рдзее,
Маюць панаваньне вера і надзея,
Асьвяціць народы лепшы быт маніцца.

На вялікім сьвеце неба сьлёз ня сее,
Ёрмаў не майструе крыўда-чараўніца,
Не галубіць думак цемра-асьляпніца
I ня водзіць душаў пагібеньня кнеяй.

На вялікім сьвеце б'юць званы на славу,
Людзі з плеч скідаюць ланцуговы скруты,
К сонцу йдуць браточна з рабскае пакуты.

На вялікім сьвеце ўсё ідзе па праву,
Па Законе Божым, зь яснатой яскравай…
А у нас, у нас што?.. Толькі звоняць путы…

Я люблю ўсходы нашых палеткаў,
І спавітыя ў зелень лугі,
І шум бору пануры, глухі,
І шаптаньне крынічнае ўлетку…

Я люблю упрыгожану ў мхі
Нашу вёску — сваёй крыўды сьведку,
Свой народ — гэту зьвяўшую кветку,
Цэлы край — родны мне й дарагі.

Я люблю ясны вочы і грудзі
І стан гібкі дзяўчыны-красы:
Аб ёй брэджу на яве і ў сьне.

Я люблю і заву, бы ў нялюдзьдзі, —
Чуюць кліч мой сухія лясы,
Кліч: хто ж любіць, хто любіць мяне?

Па межах родных і разорах,
Пад небам зводна-неспагадным,
Спакоем воджаны век здрадным,
Сную, і нейкі са мной шорах.

Са мной, за мною ўсьлед сум-вораг
З глухім нашэптам, непрынадным:
Як ты ні хочаш быць праглядным, —
Сягоньня ўсё тут — як і ўчора ж!

Усё жыве тым самым Богам, —
Таксама шумнае прадвесьне
Усёй ня зводзе з гоняў плесьні…

Араты ўсход нясе адлогам:
Курган чапаючы нарогам,
Ня ўспомніць прадзедавай песьні.

Ляжаць твае гоні-загоны
Стомільна на сьвеце на белым
I жаляцца руняй зялёнай,
I коласам жаляцца сьпелым.

Лес-ноч гаманіста, шумліва
Зь мінуўшчыны казкі складае
I шле іх далека па нівах,
Плакуча, ад краю да краю…

Паводкаю коцяцца воды
Руч'ёў паміж долаў і гораў,
У хвалях пагодай-нягодай
Купаючы нівы-разоры.

Спавітыя плесьняю вёскі
Між пустак заселі бясьсільна,
Ўтуліўшыся ў цені бярозкі
На вечным кургане бадыльным.

А люд?.. Ён сагнуўшыся ходзе
Пад ношкай зьнямогі-пакуты
I, роячы сны а свабодзе,
З дня ў дзень сам сабе куе путы.