Алесь Аркуш - Вяртанне

І болей ні гуку, у цішу закуты.
Я сціснуў далонямі вушы — пакута.

Чорныя птушкі фарбуюць нябёсы
Ў жудасны колер.
Голае поле. Дарога. Калёсы.
Вецер у коле.

Чорныя птушкі фарбуюць нябёсы…
Птушак няволяць —
Гоняць, як хмару, птушыныя лёсы.
Вецер у коле.

Чорныя птушкі фарбуюць нябёсы…
Цьмяна у полі.
Пругкія крылы, як вострыя лёзы.
Вецер у коле.

Чорныя птушкі ўсадзілі ў нябёсы
Крылы.
Даволі!
Ўпалі на глебу чырвоныя сьлёзы…
Вусьцішна ў полі.

Натоўп рухаецца па шляху, брукаваным
жывымі чалавечымі галовамі.
На адзіным дрэве
ўскрай бясконцай людской плыні
пугачом
сядзіць вірлавокі дзядзька.
— Хадынка нібыта, Хадынка нібыта… —
бесперапынна мармыча ён.
Ці ён папярэджвае, ці ён пытаецца?
Натоўп моўчкі абмінае дзівака.
Каб неяк прыхаваць пачатак і канец,
масянжовы месяц спрабуе захінуць
залатое сонца. Але сонца паглынае
цемру, і натоўп —
як на далоні. Толькі дзе той пачатак,
дзе той канец? Углядайся да зьнямогі,
а калі стомішся, то шлях, брукаваны
чалавечымі галовамі, здзівіць
бязлюддзем.

«Я з Вамі не згаджаюся, выкладчы», —
І яйка курыцу вучыла,
Нягледзячы на розум матчын.
І непісьменны ведаў больш магістра.
Я за траісты
Саюз сумлення, ведаў, апантанасці.
Хапае і ў маіх развагах таннасці.
Затое некалі панурыцца
І слухаць міратворныя сівыя байкі.
А што калі зарэзаная курыца
Нам несла залатыя яйкі?

О, колькі нас вояў
Мянціць языкамі,
І то калі ў гэтым
Няма небяспекі.

— Ты сам паспрабуй.
…І стаю перад вамі,
І вусны дранцвеюць,
І шэпты, як здзекі.

З чаго распачаць
Мне размову, каб словы
Прытулак знаходзілі —
Ў душах сагрэцца?

Якія узрушаць
Жыццёвыя сховы,
Каб грукала слова
Аб сэрца да сэрца?

Хвіліны маўчання
Даўжэй за гадзіны.

З чаго распачаць?..
Пачынаю з Радзімы.

Сто тысяч людзей дэлегата
Сем дзён выбіраюць на Сойм.
Сто тысяч пытанняў узнята.
(Багата прыкрыюць крысом.)

Дзве тысячы кандыдатаў
Люд вынес на суд грамады.
З іх кожны прамоўца выдатны
І вораг нішчымнай вады.

З іх кожны грамадзкі руплівец…
А гэты глядзіць немаўлём.
Хто ў позірк паверыў шчымлівы?
Хто праўду заблытаў жыццём?

Не пазычай мне сваіх воч,
Я сам убачыў, не дзіця,
Сусветаў бездань — калі ноч,
А калі дзень — мяжу жыцця.

Яшчэ я ўбачыў птушкі след,
Што на шляхах вятроў, аблок,
І як займаецца сусвет,
Дзе панаваў мярцвячы змрок.

І цуды дробныя — наўзбоч,
Не патрабуюць адкрыцця.
Не пазычай мне сваіх воч,
Я сам убачыў, не дзіця.

У сонных водах рэчкі Гайна
Жыццё віруе разнастайна.
Міфалагічныя істоты
Мянтуз пакінуў без работы.

Як вадзянік, людзей пужае,
Лятае ноччу на кажане.
Сарвецца — плёх — буйныя хвалі
На строме рэчку абганялі.

А рыбакам замест улову
Заблытаў лёскі адмыслова.
Гучней за музыку «Дып папал»

Раўлі гурбою — ну і д’ябал!

Ты ўвайшла нечакана, ікліва.
Я пісаў і нічога не чуў:
Ад гранёнага слова шчаслівы,
І ад роспачы слёзы ўваччу.

Ты ўвайшла і як сябру сказала:
— Добры дзень, кандыдыт на Парнас!
Ты прабач, на хвілінку з вакзала…
Ну як справы? Відаць, ужо ас?!

Прыгадала было здарэнне,
Толькі ў ім я сябе не пазнаў.
— Вось прывезла літроўку варэння,
Гэта вішні, як ты заказаў.

І пайшла, і як воблака знікла,
Нават дзверы не рыпнулі ўслед.
Толькі білі гадзіннікі звыкла
Ды літроўку разглядваў буфет.

Хто яна, таямнічая госьця?
Я не ўспомню, не ўспомню ніяк!
Гэта сон, гэта мне падалося…
Слоік вішняў — пакутлівы знак.

Не лясы тачыце, а косы…
У горадзе іншае лета.
Кіруе студэнтамі босы
Дзед Жычка. Яфрэйтар кабетаў.

Навука сялянскага быту
Даецца, не так, каб адразу…
Ваду ліе з конаўкі Рыта,
Як стромкую рэчку Каўказа.