Гіём Апалінэр: Зямны акіян

Ты ў Парыжы пад следствам.
Ну дзе вы падобнае чулі?
Як злачынцу якога, паэта ў кутузцы замкнулі!

Пабываў ты ў вандроўках тужлівых
і радасна-простых
Да таго, як уцяміў прыкметы няпраўды і ўзросту.

Я і ў дваццаць і ў трыццаць гадоў у пакутах кахаў,
Жыў, нібыта вар’ят, час дарэмна губляў.

Я на рукі свае не адважуся глянуць.
Рыдаць я гатоў —
Па сабе, па каханай,
Па ўсім, што палохала так на развілках гадоў!

Аглядаеш э тугой эмігрантаў —
былі ж яны колісь людзьмі:
Богу моляцца тут,
а жанчыны з запазухі кормяць малечаў грудзьмі.
Беспрацоўная армія, танны заморскі тавар.
Затхлы пах і смурод напаўняюць вакзал Сен-Лазар;
Яны вераць у зорку сваю,
як біблейскія магі, у ласку нябёс,
Спадзяюцца найбольш зарабіць на зямлі Аргенціны,
I вярнуцца ў краіну сваю, калі толькі злітуецца лёс.

Вось сям’я перавозіць падабенства чырвонай пярыны,
Запаветны свой скарб на далейшы прыход у Парыж.
А пярына, як нашы жаданні, адзін толькі прывід-фетыш.

Частка тых эмігрантаў асядзе і спыніцца тут,
Будуць жыць у трушчобах, спазнаўшы ўсю горыч пакут.
Я іх часта тут бачыў на вуліцы ўвечары;
гэтыя арыстакраты
Выпаўзаюць з каморак падыхаць паветрам
I сядзяць, як на шахматнай дошцы квадраты.

Тут і крамаў яўрэйскіх нямала;
і у крамах між кіпаў тавару
Бачыш жонак купцоў ў шыньёнах, худых, бледнатварых.

Ты стаіш між гаротных
за стойкаю бара паганага,
П’еш халодную каву гатунку таннага.
Ноччу ты ўжо ў віры-гушчары рэстарана,
Дзе жанчыны — жанчынамі і не такія ўжо злосныя —
Дапякаюць і ім, бестурботным, турботы розныя.
Нават з-за самай брыдкай пакутуе яе каханы.

Вось адна з іх сержанта дачка,
на востраве Джэрсі ён служыць,
Рук яе я не бачыў — я гладзіў іх —
патрэскаліся ад сцюжы;
Цела — калісьці на ім загаіліся раны:
Шрамы, рубцы, па спіне ўперамежку.
Шкада мне гэтай дзяўчыны са штучнай усмешкай.

Ты ў адзіноцтве. I ўжо набліжаецца ранак.
Малочніцы звоняць бітонамі: мокра на вуліцы, слізка.

Ноч незаўважна пайшла, як з пасцелі метыска,
Смуглая скура, прычоска кудравая, чорная —
Гэта Фердзіна ўпартая ці Леа пакорная.

І ты п’еш, як жыццё сваё, п’еш алкаголь.
I як гарэлка, цябе ап’яняе жыцця твайго боль.

Пеша пляцешся дадому. Маўклівае неба чарпее.
Спіш у кампапіі ідалаў, што з Акіяніі і Гвінеі.
Усе яны, як і Хрыстос,—
толькі іншае формы аблічча,
Богі цьмяных надзей,
богі без арэола вялічча.

Бывай, бывай,
Сонца з перарэзаным горлам!

Пад мостам Мірабо струменіць Сена,
Нібы каханне наша.
Запомніць трэба, што бядзе на змену
Прыходэіць радасць вокамгненна.

Гадзіннік выбіў: ноч ідзе,
Застаўся я, прамчаўся дзень.

Рука ў руцэ, мы твар у твар стаялі,
Глядзелі вочы ў вочы.
Пад мостам нашых рук рачныя хвалі
Ад поріркаў бясконцых стомлена змаўкалі.

Гадзіннік выбіў: ноч ідзе.
Застаўся я, прамчаўся дзень.

Каханне, як рака, плыве далёка,
Мінае і сплывае.
О, як жыццё ідзе марудным крокам!
Адна надзея ўзнялася высока.

Гадзіннік выбіў: ноч ідзе,
Застаўся я, прамчаўся дзень.

Знікаюць дні і тыдпі ўсе таемна.
Ні час і ні каханне
не вернуцца назад…
Пад мостам Мірабо адна нязменна
Струменіць Сена.

Гадзіннік выбіў: ноч ідзе.
Застаўся я, прамчаўся дзень.

Багата загінула розных багоў.
Гэта над імі плачуць ніцыя лозы.
Памерлі:
і Пан, і Хрыстос, і любоў…
Коткі мяўкаюць на двары у знямозе,
I сам я ў Парыжы заплакаць гатоў.

Я ж ведаў: песні ў гонар каралеў,—
Гадоў маіх мінулых нараканні;
I гімн рабоў, як чалавечы гнеў;
Я для сірэн прывабных слухаў спеў,
Я ведаў спеў няшчаснага ў каханні…

Каханне памерла. Дрыжу я, забыты,
Гляджу на куміраў прыгожых ізноў:
Я рысы каханай маёй тут знайшоў,
Над ёй маўзалей збудаваўшы нібыта,
Застаўся адданы, тужлівы, разбіты.

Адданы, як пёс гаспадарскі…
А можа,
Я верны,
як плюшч — ствалу,
як колас — полю,
Як хлопцы-казакі з Запарожжа,
У п’янстве і ў бойках набожныя,
Верныя стэпу свайму і прыволлю.