Гіём Апалінэр - Зямны акіян

Гэта — кветка лілеі, паходні агонь непагасны,
Гэта — светач, і ў светача рыжага воласу пасмы,
Гэта — сын бледнатвары няўцешнай пакутніцы маці,
Гэта — вечназялёнае дрэва ўсіх літургій і пацер,
Гэта — гонару, вечнасці мера па роду і віду,
Гэта — эорка шасціканцавая Давіда;
Гэта — бог, што ў пятніцу памірае,
А ў нядзелю ўваскрасае;
Гэта — той наш Хрыстос,
што ўзнімаецца ў неба бязмежную сінь,
Пабіваючы ўсе заваёвы вяршынь і вышынь.

Зрэнка вока — Хрыстос…
О дваццатая зрэнка — наш век!
Стаўшы птушкай, вышэй за Хрыста узляціць
твой акрылены сын — Чалавек.

Д’яблы з пякельнага кодла падымуць галовы, як змеі,
Засыкаюць: «Ён пераймае ўсё
ў Шымана-мага з былой Іудзеі!»
Чэрці закрэкчуць, як жабы вясною на лёдзе:
«Раскрыжаваць яго трэба!
На крыж! Крылы ж украў гэты злодзей»

З лямантам рынуць анёлы ў вышыні
да першага там летуна:
«Вось табе й на!»
Ікар і Янох, і Ілья, Апалоній з Ціяна
Падлятаюць да першага аэраплана.
Праўда, часам яны віражыруюць: трэба ж дарогу
Даць і такім, што святыя дары перакідваюць богу.

Вось, не залопаўшы крыллем, зніжаецца — сеў
самалёт.
Ластаўкі спуджаны, тысячы іх уздымаюцца ў лёт,
З карканнем-граем чароды варон пакідаюць вярбу,
З Афрыкі — ібіс пяшэчкам дадому, за ім — марабу.

Рох крыважэрны, апеты на ліры і ў рытмах тамтама,
Кіпцямі сцяў галаву сама першую — чэрап Адама.
Клёкат у небе — арліны там злёт, пераклічка,
Пырскае блошкай з Амерыкі і калібры-невялічка;
Доўгія, зграбныя пі-і з Кітая вяртаюцца —
Крылца ж адно,
і яны толькі ў пары ў паветра ўзнімаюцца.

Нарэшце і голуб — дух цноты з аліваю міру
Пад пільнан аховай паўліна і птушкі пад назваю — ліра.
Фенікс шугнуў, як касцёр, і на небе далёка і блізка
Зоркі аслеплі — засыпаў жа вочы ім прыскам.
Нават сірэны, пакінуўшы свой небяспечны праліў,
Тройцай плывуць і спяваюць чароўны матыў.

Фенікс, арлы і пі-і-аднакрылкі з Кітая —
Кожны з крылатай машынай зрадніцца жадае…

Вось ты ў Парыжы. Натоўп цябе сціснуў,
і сам ты не свой,
Статак аўтобусаў мыкае побач з табой.
Смутак кахання пятлёй тваю глотку сціскае,
Быццам ніхто ўжо цябе не прыгорне і не пакахае.
Ты калі б жыў у мінулым стагоддзі,—
у манастыр бы пайшоў.
А сёння, ў хвіліну цяжкую,
не да напышлівых слоў.
Ты з сябе насміхаешся:
Як пякельны агонь, смех патрэсквае твой,—
Іскры смеху пазалацілі
Жыцця твайго зрэбпы сувой;
Ён вісіць, той сувой, у музеі халодным і змрочным,
Часам глянуць на гэту рэліквію мы,
пілігрымы журботныя, крочым.

Ты цяпер у Парыжы.
Тут жанчып пепрыстойных сустрэнеш нямала.
Так было (не хачу ўспамінаць!),
калі ў нас прыгажосць заняпала.
Нотр-Дам у агпях ліхаманкавых
бачыў я ў Шартры,
I крывёю сваёй Сакрэ-Кёр
заліваў мяне там па Манмартры;

Я хварэю тады, калі чую шчаслівыя словы
(не трэба, не трэба!),
Ад кахання пакутую, як ад хваробы ганебнай.
Вобраз гэты стаў смуткам, бяссонніцай,
горам тваім,
Ён заўсёды з табою, і заўсёды ты з ім.

Вось на беразе мора Міжземнага
сустракаеш ты сонца ўзыход,
Тут лімонныя дрэвы цвітуць круглы год.
Ты плывеш на чаўне, і сябры твае рады, як дзеці.
Першы з Ніццы, з Ментоны — другі,
ну а з Турбіі — трэці.
Раптам жах ахапіў: асьмінога мы ўбачылі
ў бездані сіняй.
Рыба — вобраз збавіцеля — вынырнула з багавіння.

А сягоння, паэт, ты ўжо ў доме заезным
жывеш каля Прагі,
На стале тваім ружа,
ты шчаслівы ад весняе прагі,
Адрываешся ты ад сваёй пісаніны, ад прозы,
I на ружу глядзіш — ад пачуццяў сваіх нецвярозы.

Ты жахнуўся ў саборы святога Віта:
на агатах скакаў твой цень,
Смуткаваў ты няўцешна ў той дзень.
Ты нагадваеш Лазара — боскага ўгодніка, мой галубок.

Глянь ты — стрэлкі гадзінніка
ў даўнім яўрэйскім квартале пайшлі ў адваротны бок,—
І жыццё тваё гэтак жа сама назад павярнула павольна;
Падыміся ў Градчаны і ўслухайся вечарам вольным,
Як там чэхі спяваюць — піўніцы аж глухнуць ад хору!

Аб Марселі ўснаміны твае — кавуны, іх там цэлыя горы.
Вось у Кобленцы ты — у атэлі вядомым,
Ты у Рыме, пад дрэвам японскім усеўся, як дома.

Амстэрдам памятаеш? Там шчасце к табе пераходнае
танна зусім перапала,
А яна ж за студэнціка з Лейдэна
замуж пайсці абяцала.
У бядняцкім квартале маленькі пакойчык
здавалі нам бедныя людзі,
Там правёў ты тры дні і тры ночы
і гэтулькі потым у Гудзе.