Андрэй Хадановіч - Парыж-Дыснэйлэнд

«А што яны робяць з прыродай! —
упарта вяла сваё настаўніца. —
Яны спэцыяльна забруджваюць
тое, што атрымалі ад продкаў чыстым,
каб прадаваць людзям
тое, што ім належыць бясплатна.
Чыталі «Прадаўца паветра»?»

Ты і Юра Гейфман казалі: «Так».

«Дык вось, ня ведаю, як з паветрам,
гэта ўсё-ткі савецкая фантастыка,
але ўжо сапраўды блізкі той час,
калі яны будуць прадаваць за грошы ваду.
Толькі ўявіце сабе — звычайную чыстую ваду,
якую мы п’ем з крана!»

Мы адразу згадалі, як за дзень да таго
Юра Гейфман зламаў аўтамат
і ўсіх частаваў бясплатнай газіроўкай без сыропу.
З сыропам у Юры тады чамусьці ня выйшла,
як, дарэчы, і ў настаўніцы з палітінфармацыяй.

А сёньня, купляючы звычайную ваду
у францускім супэрмаркеце Carrefour ,
я думаю, што ўсе ейныя прароцтвы,
на жаль, збыліся —
і паўсюль настаў канец сьвету.

І толькі сівенькі стары ў Carrefour ’ы
кажа мне, завязваючы пакет з памідорамі:
«Парыская вада — харошая.
Можаш сьмела піць з крана».

ЦІЮЛЬРЫ: ПАДВОДНАЯ АРАНЖАРЭЯ

Прачынаесься ад музыкі Дэбюсі,
а навокал, з усіх бакоў, —
вада і гарлачыкі Манэ.

Цяпер ты ведаеш,
што адчуваюць на тым сьвеце
тапельцы.

ТАВАРЫСТВА МЁРТВЫХ ПАЭТАЎ

Набліжэньне могілак Пэр-Ляшэз
адчуваеш па ўсё большай колькасьці
турыстычных маек з выявай Джыма Морысана.

Францускія славутасьці мусілі б зайздросьціць,
калі б яшчэ мелі такую здольнасьць.

Скажам, прыдумаў жа нехта пахаваць
паэта Жэрара дэ Нэрваля (1808—1855)
проста насупраць самага знакамітага
францускага пісьменьніка.
Толькі ўявіце: ля тваёй магілы
увесь час таўкуцца турысты,
і ўсе як адзін да цябе сьпінай.
Некаторыя нават
спатыкаюцца аб цябе, фатаграфуючы.
І толькі я, дзівак, на дзесяць хвілін
завіс каля ўлюбёнага паэта,
і толькі цяпер заўважыў Бальзака (1799—1850).

Дарэчы, скажы мне, хто твой сусед па магіле,
і я скажу, кім ты быў пры жыцьці.

Вось Поль Элюар (1895—1952) загуляўся ў камунізм,
і цяпер ляжыць побач з генсекам
камуністычнай партыі Францыі
Марысам Тарэзам (1900—1964).

А Мальер (1622—1673) ні ў што такое не гуляў,
і цяпер побач з калегам па пяры,
сумленным байкапісцам Лафантэнам (1621—1695),
ляжаць разам за агульнай агароджай,
як адна сям’я.

Мюсэ (1810—1857) і Шапэн (1810—1849)
не за агульнай агароджай,
а досыць далёка адно ад аднаго,
але ў самім афармленьні магілаў
адчуваецца адна рука.
Падазраю, жаночая (1804—1876).

На магіле Апалінэра (1880—1918) — вялікае сэрца
у выглядзе верша-каліграмы,
а на Ўайлдавай сэрцаў безьліч,
і ўсе — чырвоным маркерам
або губной памадай.

Магілу Ўайлда (1854—1900) знайсьці лёгка
па выбухах жыцьцярадаснага рогату,
дзявочага і асабліва хлапечага.
Ўайлд з усіх бакоў агароджаны шкляной сьценкай,
каб не разарвалі прыхільнікі,
якія сьпярэсьцілі ўсё шкло надпісамі і сьлядамі памады.
Заслугоўваюць увагі: «Pleasure to meet you Oscar!» — з сэрцайкам,
«Oscar my favorite dandy» — з зорачкай,
і мой улюбёны: «Oscar te amamos!» — з кубінскім сьцяжком.
Найбольшы надпіс, вядома ж, па-расійску:
«Любви все возрасты покорны!»
Цікава, як выглядала б на Пэр-Ляшэз магіла Цоя (1962—1990)?

Магіла Морысана (1943—1971)
не агароджаная шклом,
затое там увесь час дзяжурыць жывы паліцэйскі,
стаіць ля камля найбліжэйшага дрэва
і часам перашкаджае ляпіць да яго жуйкі,
але дрэва ўсё адно ў жуйках, прылепленых да іх манэтках
і іншых сьціплых дарунках.
Самы шчодры пакінуў бляшанку бэльгійскага піва,
пакойся зь мірам, Джымі!

Над магілай Мадыльяні (1884—1920) пачынаецца дождж,
а над магілай Эдыт Піяф (1915—1963) канчаецца,
і неба робіцца блакітнае.

У надмагільнай пліце
Марсэля Пруста (1871—1922)
адбіваюцца аблокі.

СЕРЖУ ГЭНЗБУРУ

Як ні ўцякалі ад лёсу
твае Гінзбург-тата і Гінзбург-мама —
Піцер, Стамбул, Парыж, —
рідна нэнька дагнала Гэнзбура:
за дзесяць крокаў ад дому
ўкраінцы шыбуюць да храма,
за дваццаць пяць ад магілы —
Сымон Пятлюра!

ПАРЫСКІЯ МУЖЧЫНЫ