Янка Купала: Адвечная песня

Ўсясільнай рукою тварэння
Даю яму права існення,
На ўласнасць ваду і зямлю,
Душу яму такжа даю.

Пад уладай сваёй будзе меці
Як ёсць усё чыста на свеце;
Ён будзе ўсіх чыста дужэй,
Ён будзе ўсіх чыста мудрэй.

I рэкі, і долы, і горы
Яго будуць слухаць з пакорай;
Там высуша, там правядзе,
Там зрые, а там узнясе.

Лясы ён аберне на поле,
Ўсялякія ўстроіць будоўлі:
Святыні пад неба зірнуць,
Цямніцы пабелай бліснуць.

Так будзе ён царам прыроды,
Сам найдасканальшага роду,
I будзе цар гэты навек
Названне насіць — чалавек.

Яму буду я напяваці
Аб радасці, славе, багацці,
Дзе шчасця палае прасвет,
Як самага сонейка цвет.

Ён, чуючы гэтыя песні,
Не раз загалосіць балесне
I страшнай азвецца кляцьбой,
Бяссільны жыць вечна са мной.

I стане ганяцца за мною
Ён думкамі, сэрцам, душою, —
Я, песню прапеўшы, ўцяку
Ці ў поле, ці ў лес, ці ў раку.

I будзе так жыць і маліцца,
Сваёю няўдачай хваліцца
Стварэнне жыцця — чалавек,
Аж ляжа ў зямельку навек.

Во! тутка маё панаванне!
Са мной ён і ляжа, і ўстане.
Вясна, лета, восень, зіма —
Я з ім, як царыца сама.

Напрасна мяне будзе гнаці:
3 ім буду за хатай, у хаце,
I так ён зжывецца са мной,
Што стану яго я душой.

На плечы ўзвалю горб вялікі,
Абую ў лазовыя лыкі,
Як ночай, хай блудзе па дню, —
Прасветласць я выдзеру ўсю.

Мы будзем хадзіць за ім парай,
Наводзіць балесці і хмары,
Душой і хацінай трасці,
Адвечныя казкі плясці.

Хай чуе і сілен, і молад,
Як страшан і голад, і холад,
I рыне ў магільны пясок
Праз сцюжу, праз хлеба кусок.

Гэй, спраўма над ім тут хрысціны
Слязы і крыві церушынай!
Хай будзе ні мал, ні вялік,
Няхай носіць імя: Мужык.

Ў сваёй хатцы і пры матцы
Жыў не жыў,
Бяда выпхнула бадзяцца,
Ў свет пабрыў.

Кожны гоніць, папіхае,
Свой, не свой.
Ой ты, служба, ой, благая,
Божа мой!

Ой ты, доля пустасейна!
Рад не рад;
Далі кут, і той не пэўны —
Да Каляд.

Нясуць хлеба ці да хлеба
I глядзяць:
Ведай, есці шмат не трэба…
Ўзяць?.. не ўзяць?

Воўк, ваўчыха за гарою
Завядзе…
Ні прыстання, ні спакою,
Ой, нідзе.

Што не весел так, сынулька
Мой жа ты?
Табе кланяўся татулька
I браты.

Гавары ж ты мне, мой мілы,
Родны мой,
Як там служба, як там сілы,
Як з ядой?

Ці кусочак калі ласы
Паднясуць?
Ці не крыўдзяць калі часам,
Ці не б’юць?

Калі ж прыйдзе тое святка
3 ласкай тэй,
Не расстанешся ты з хаткай
Са сваей?

Як у служкі сходзяць леты —
Ў пастуха,
Пытай, маці, птушкі гэтай —
Канюха.

Запытайся гэтай хмары —
Гэтых слёз,
Гэтай кветкі на папары —
Гэтых лоз,

Гэтай грушы сярод поля
I балот:
Яны ўсе аб маёй долі
Вядуць шчот.

Не хачу я іх пытаці,
Мой сынок,
Не пацешаць яны маці,
Сакалок.

Калыхала, гадавала,
Як магла,
А цяпер што дачакала?
Што найшла?

Не плач, маці, і не злуйся
На жыццё,
Як я ў сілачку ўбяруся,
Змагу ўсё.