Montagu Butler - Step by Step in Esperanto

(d) Make other similar sentences, using ke …‑u after the verbs aranĝ, atend, bezon, dezir, insist, intenc, invit, konsil, ordon, permes, pet, postul, prefer, propon, rekomend, skrib, telefon, vol.

(e) Mia edzino faras ĉion, kion mi volas. Se mi petas, ke ŝi venu(foriru, kantu, etc .), tiam ŝi venas(foriras, kantas). Simile: —petos … venos, —petus … venus.

(f) Kiam vi deziras, ke mi venu(skribu al vi, parolu, legu poemon, silentu, stariĝu), kion vi diras?(Kiam …, mi diras “Venu”.) Kiam vi diras “Venu”?(Mi diras “Venu”, kiam …)

(g) Kiam vi deziras, ke mi NE venu(forgesu ion, rompu tason, timu, parolu Angle), kion vi diras?

Varianto: Kiam vi timas, ke mi venos …; Se vi deziras, ke mi ne venu… (…, mi diras “Ne venu”). Kiam vi diras “Ne venu”?

(h) Petu, ke mivenu — parolu Esperante, fermu la fenestron, donu al vi ŝilingon. (Venu, mi petas. Bonvole venu. Bonvolu veni. Ĉu vi bonvolos veni? Tre plaĉus al mi, se vi venus. Ĉu malplaĉus al vi veni? Vi ja povus veni! Ĉu vi konsentas veni? Mi tre petas, ke vi venu. Vi venos, ĉu ne?) Petu, ke mi ne venu.

951. Instead of Mi petas, ke vi venu,it is possible to say Mi petas vin veni.The first form is more usual.

952. Instead of Mi malpermesas( ne permesas, malkonsentas,etc.), ke vi venu,it is perhaps better to say Mi malpermesas(etc.) al vi venior Mi malpermesas vian venon,because ke ‑ushows that which is desired, not that which one wishes to prevent.

953. The expression POR KE, in order that, so that , implies a desire, and is therefore followed by ‑U. Li parolis (parolas) malrapide, por ke oni komprenu lin, in order that one might (may) understand him, in order to be understood. Voku laŭte, por ke li aŭdu, so that he may hear, for him to hear.

954. Mi venos, por ke mi vidu la aferon per la propraj okuloj. Mi studas, por ke mi sukcesu ĉe la ekzameno. Parolu Esperante, por ke ĉiu povu vin kompreni. Dio al vi donis, por ke vi povu doni. Ekzistas ezoko, por ke fiŝetoj ne dormu.

955. “Kial vi purigas la fenestrojn nur interne?” “Por ke mi povu rigardi elen, sed ne aliaj enen.”

Kial tiu preĝeja turo havas du horloĝojn? — Por ke du personoj povu vidi la horon samtempe.

Kial vortoj en Esperanto havas radikojn? — Por ke la lingvo kresku.

“Diru al mi, doktoro, kion mi faru, por ke mia edzo ne parolu dum la tuta nokto?” “Donu al li ŝancondiri unu vorton dum la tago.”

La modernaĵ pentraĵoj. “Kial pentristoj skribas sian nomon sube de pentraĵo?” “Por ke oni sciu, kiu fino estas la supro.”

956. Just as questions with as, is, os,or ustake as, is, os,or usrespectively in the answer, so a question may be asked and answered with u.

Cp. (a) Ĉu mi iros? Shall I go? Is it true that I shall go? (query as to what will happen in the future: Ans. Jes, vi iros; Ne, vi ne iros. Yes, you will; No, you will not), with (b) Ĉu mi iru? Shall I go? Am I to go? (explainable as short for Ĉu necesas,or, Ĉu oni volas, ke mi iru? Ans. Jes, iru; Ne, ne iru, Yes, do; No, don’t ).

Cp. Ĉu li ne kantos? Won’t he sing? Ĉu(vi konsilas, or deziras, ke) li ne kantu? Isn’t he to sing? Ĉu li pagu? Is he to pay? Must (should, shall) he pay? with Ĉu li pagos? Will he pay? Kiom li pagu? Kiom li pagos? Ĉu ĝi estu ronda? Must it (should it) be round? Ans. Jes, ĝi estu ronda.

957. Kial katakomboestu subtera? Ĉu oni ne povus kombi katon surtere?

Aŭtoro: “Kiel mi nomu mian novan poemon?” Amiko: “Voĉo el la paperkorbo.”

“Se S‑ro S venos, diru al li, ke mi revenos vespere.” “Kaj kion mi diru al li, se li ne venos?”

“Ĉu vi ne hontas, bati knabon, kiu estas multe pli juna ol vi?” “Kial mi hontu? Mia patro ne hontas bati min.”

“Kion mi faru, doktoro, por ke mi ne sentu konstante pikadon ĉe la vangoj?” “Vi mem faru nenion, fraŭlino; sed via fianĉo pli ofte sin razu.”

Ĉe salona festo (drawing-room party, reception): “Ho! Kiom oni enuas ĉi tie!” “Terure! Vi estas prava.” “Ĉu ni do eliru?” “Mi tre volus! Sed bedaŭrinde mi devas resti ĉi tie.” “Kial?” “Mi estas la gastiganto ( host ).”

960. (a) Ĉu ŝi venu nun? Jes, ŝi venu. Ĉu ŝi venos? Jes, ŝi venos. Ĉu ni komencu? Ĉu mi iru kaj vidu? Kial mi iru? Kiam ŝi venu? Kie mi kantu? Kiel mi faru ĝin? Kiom ili manĝu? Kion mi skribu?

(b) To what questions are these the answers? Jes, li iros. Jes, li iru.

(c) Shall she (is she to) sing? Will she sing? Shall he stay? Will he stay? Are they to come? Will they come? Shall he die? Will he die? Shall we do that? (both senses). How much shall they give? What am I to do? He asked whether she (a) should come, (b) would come (future), (c) would come (conditional). (Students who do not understand the words shall and will may leave this question.)

961. (a) We have already learned the adjectival form ‑anta= ing (452)and the noun form ‑anto= a person ‑ing (453). E.g., kantanta, singing; kantanto, a person singing.

(b) The adverbial form ‑anteis used to replace an adverbial clause: kantante= while singing, when singing, in singing, by singing, etc., according to the context.

(c) This adverbial form ( -ante) always relates to the subject of the sentence. Selante ĉevalon, oni ĝin karesas, When saddling a horse one strokes it ( oniis the subject). Sidante, mi vidis kurantan knabon, I saw a running boy while I was sitting ( miis the subject).