Гі Мапасан - Навелы

Пасля пайшоў да любай нявесты. Убачыўшы мяне, яна кінулася насустрач, насцярожаная і радасная: «Што вы мне прывезлі?»

Я зрабіў выгляд, што забыўся, яна не паверыла. Яна прасіла, нават маліла мяне, і, адчуўшы, што яна вось-вось заплача ад цікаўнасці, я падарыў ёй святы медальён. Ёй аж духі заняло ад радасці. «Рэліквія! Сапраўдная рэліквія!» — і яна моцна пацалавала скрыначку. Мне стала няёмка за сваё махлярства.

Але раптам яна занепакоілася, нават злякнулася і глыбока паглядзела мне ў вочы:

— Вы верыце, што яна не падробная?

— Веру.

— А чаму?

Я збянтэжыўся. Прызнанне, што гэты аскепак куплены ў вандроўнага гандляра, загубіла б мяне. Што гаварыць? Шалёная думка мільганула ў галаве; ціхім таямнічым голасам я пачаў:— Я ўкраў яе дзеля вас.

Дзяўчына акінула мяне зачараваным і замілаваным позіркам. «Як? Вы ўкралі? А дзе?» — «У катэдры. Я абакраў раку адзінаццаці тысяч нявінніц».

Сэрца ў яе задрыжала, яна ледзь не страціла прытомнасць ад радасці і шапнула:

— О! Вы зрабілі гэта... дзеля мяне. Раскажыце... раскажыце мне ўсё.

Што было рабіць, я сам сябе загнаў у пастку. Тады я прыдумаў неверагодную цікавую гісторыю. Я даў вартаўніку сто франкаў, каб аднаму аглядзець царкву, раку рамантавалі, але я трапіў якраз у пярэрву, таму рабочых і прычта не было, я прыпадняў века, якое пасля гэтак жа акуратна зачыніў, і выхапіў маленькую (о! маленькую-маленькую) костачку з гары мошчаў (тут я назваў нейкую лічбу, уявіўшы, колькі атрымаецца касцей ад шкілетаў адзінаццаці тысяч нявінніц). Пасля схадзіў да злотніка і купіў аправу, вартую такой рэліквіі.

Я не пасаромеўся сказаць, што медальен каштаваў мне пяцьсот франкаў.

Але на гэта яна і ўвагі не звярнула, яна трапятліва, у экстазе слухала мяне. Яна прашаптала: «Я вас кахаю» — і ўпала мне на рукі.

Заўваж: дзеля яе я пайшоў на блюзнерства. Я ўкраў, учыніў гвалт над царквою, парушыў раку, збэсціў і ўкраў святыя мошчы. За гэта яна кахала мяне, лічыла ласкавым, дасканалым, боскім. У гэтым — жанчына, дарагі абат, сутнасць жанчыны.

Два месяцы я быў сама мілы сярод усіх жаніхоў на свеце. Яна наладзіла ў сваім пакоі нешта накшталт раскошнай каплічкі і берагла ў ёй гэтую костачку, праз якую, верыла яна, я здзейсніў сваё дзіўнае любоўнае злачынства. Раніцай і перад сном яна кленчыла перад ёю.

Я папрасіў яе берагчы тайну, бо баяўся, гаварыў я, што мяне арыштуюць, пакараюць, аддадуць у Нямеччыну. Яна стрымала слова.

І от, на пачатку лета, ёй заманулася ўбачыць месца майго подзвігу. Яна так настойліва маліла свайго бацьку (тоячы патаемную мэту), што ён звазіў яе ў Кёльн і ні слова мне пра гэтую вандроўку не сказаў, бо так прасіла дачка.

Не трэба казаць, што царкву ўсярэдзіне я не бачыў. Я не ведаю, дзе пахаванне (ці ёсць яно ўвогуле?) адзінаццаці тысяч нявінніц. Падобна на тое, што да яго не падступіцца. Што ж!

Праз тыдзень я атрымаў цыдулку на дзесяць радкоў, якая вяртала маё слова, крыху пасля — тлумачальны ліст ад бацькі з запозненымі спачуваннямі.

Убачыўшы раку, яна адразу зразумела мой падман і штукарства, а таксама маю сапраўдную бязвіннасць. Калі яна спыталася ў вартаўніка, ці не ўчыніў тут хто якога крадзяжу, ён засмяяўся і ўтлумачыў, што гэта немагчыма.

І з таго часу, калі мая мілая, светлавалосая нявеста даведалася, што я не кратаў святыні і не корпаўся паганай рукой у пашаноўных рэштках, я стаў няварты яе кахання.

Мне забаранілі бываць у яе дома. Дарэмна я прасіў і маліў, нішто не кранула сэрца прыгожай багамольніцы.

Я захварэў ад тугі.

І вось на тым тыдні ваша сваячка пані д'Арвіль запрасіла мяне ў госці.

Вось што трэба зрабіць, каб мне даравалі. Я мушу прывезці сапраўдныя, аўтэнтычныя мошчы нявінніцы альбо якога-небудзь пакутніка, завераныя пячаткаю Папы.

Я вар'яцею ў адчаі і журбе.

Калі трэба, я паеду ў Рым. Але я не магу раптам заявіцца да Папы і расказаць сваю бязглуздую гісторыю. Дый мне нешта не верыцца, каб там розным прыватным асобам раздавалі сапраўдныя мошчы.

Ці не мог бы ты даць мне рэкамендацыю да якога-небудзь кардынала ці хоць бы да нейкага французскага біскупа, хто мае рэшткі святых? Можа, у тваіх зборах знойдзецца якая каштоўная і патрэбная мне рэч?

Ратуй мяне, дарагі абаце, я клянуся, што гадоў праз дзесяць паверу ў Бога.

Пані д'Арвіль лічыць, што справа сур'ёзная, і яна сказала мне: «Бядачка Жыльберта ніколі не пойдзе замуж».

Мілы сябра, няўжо ты дапусціш, каб твая пляменніца памерла ахвярай няўдалага круцельства? Малю цябе: зрабі, каб яна не стала адзінаццаць тысяч першай нявінніцай.