Невядома: Мэдыі і камунікацыя

Здольнасьць да камунiкацыi не зьяўляецца выключным прывiлеем чалавечага роду. Радыё i тэлекамунiкацыi ня маюць манаполii на транспартаваньне сэнсаў, маўленьне i пiсьмо — тым болей. У шырокiм дыяпазоне сродкаў сэнсаперадачы чалавечая мова займае вузкую i адносна новую паласу частотаў.

Асноўны i вельмi эфэктыўны канал перадачы абстрактнай iнфармацыi пажыцьцёвага карыстаньня памiж жывёламi (часткова i памiж людзьмi) — генэтычны. Усе мы атрымлiваем у спадчыну iнстынкты — досьвед жыцьця папярэднiх пакаленьняў.

Пакуль што навука ня ведае ўсiх генаў, паводле якiх будуецца чалавечы арганiзм i лад жыцьця, аднак у 1998 г. ужо быў расшыфраваны геном першай шматклеткавай iстоты — пляскатага чарвяка Сi Элеганс. Цiкава, што ён запiсаны камбiнацыямi чатырох лiтараў адпаведна да назваў нуклеатыдаў, зь якiх складаюцца гены ўсiх зямных арганiзмаў, займае аб'ём у 25 разоў вялiкшы за раман “Вайна i мiр”. Генэтыкi iмкнуцца прачытаць нашае цела як кнiгу, але апублiкаваць яе змогуць хiба што ў электроннай вэрсii дзеля яе неабсяжнага аб'ёму. Геном чалавечага арганiзму мусiць складацца з 3 мiльярдаў лiтараў у абрэвiятурах — зь iх атрымалася б кнiга на сотнi тамоў.

“Няма нiчога па-за тэкстам” (Дэрыда). Акудовiч у “Архiпэлягу Беларусь” параўноўвае беларускую нацыю зь бiблiятэкай (наборам тэкстаў). А хiмiкi нават увесь рэчавы сьвет разглядаюць як тэкст, якi можна перапiсаць нейкай сотняй лiтараў (паводле элемэнтаў таблiцы Мендзялеева). Найвялiкшая таямнiца быцьця — хто, каму i пра што пiша нашымi генамi, хiмiчнымi элемэнтамi, альфабэтам элемэнтарных часьцiнак квантавай фiзыкi.

“Выбух камунiкацыi” пачаўся не з вынаходзтва пiсьменнасьцi або ўтаймаваньня электрычнасьцi, а на 15 млрд. гадоў раней — зь Вялiкага Выбуху, у якiм нарадзiўся сусьвет.

Усе нашыя словы і жэсты, пахавая камунікацыя мурашоў, хімічныя рэакцыі, грукат рэчаў — гэта рэха таго першага Слова, зь якога, паводле Эвангельля ад Яна, усё і пачалося. Пры канцы сьвету ўсе мовы і падзеі зноў зьліюцца ў адно выніковае слова, але ня тое самае, што стварыла нас. Кожны наступны сусьвет гучыць па-свойму, але, здараецца, і паўтарае адзін з папярэдніх, як словы ў тэксьце. Суцяшае тое, што ня толькі мы жывём у рэху нечага кароткага слова, але і з кожнага нашага слова пачынаецца цэлы сусьвет.

Лiтаратура

1. Барысевiч Ю. Цела i тэкст. Мн., 1998.

2. Debraу R. Vie et mort de l'image. Р., 1992.

3. Общее языкознание. Сущность и история языка. Мн., 1993.

4. Хлебников В. Творения. М., 1986.

5. Фихтелиус Э. Десять заповедей журналистики. Стокгольм, 1999.

6. The Communications Revolution. Time (vol. 154, № 15). 1999.