Невядома - Мэдыі і камунікацыя

Інтэрнаўты маюць доступ да матэрыялаў тысяч газэт і часопісаў, тэле- і радыёстанцыяў з усяго сьвету (таксама існуе багата радыёстанцыяў і часопісаў, якія выходзяць у сьвет без эфіру і паперы, выключна празь Інтэрнэт). Сеткавая вэрсія, напрыклад, “Белорусской деловой газеты” зьяўляецца раней за друкаваную і дасылаецца некаторым падпісчыкам па электроннай пошце. Беларускія выданьні ў Інтэрнэце пакуль што можна чытаць бясплатна, але ў пэрспэктыве спажыўцам давядзецца, як на Захадзе, купляць электронныя газэты за такі ж кошт, як папяровыя (прынамсі, трэба будзе плаціць за поўны зьмест артыкулаў).

Апрацаваныя штатнымі журналістамі матэрыялы — толькі кропля ў моры арыгінальных дакумэнтаў, даступных празь Інтэрнэт. Калі вам не дастаткова газэтных пераказаў тых ці іншых падзеяў — можна зьвярнуцца да першакрыніцаў гэтай інфармацыі. На Захадзе ўсе дзяржаўныя ўстановы, грамадзкія арганізацыі, партыі і прадпрыемствы маюць свае старонкі на Інтэрнэце, дзе друкуюцца выступы прэм'ер-міністра, дэбаты ў парлямэнце, фінансавыя справаздачы і г.д. Можна замовіць кампутару самому збіраць усе патрэбныя матэрыялы, рэдагаваць і макетаваць іх — рабіць для карыстальніка пэрсанальную газэту або тэлепраграму. Даволі шырокае распаўсюджаньне сёньня атрымаў г.зв. тэлетэкст, які дазваляе гледачу атрымліваць навіны на свой густ у раздрукаваным выглядзе праз тэлеэкран. Неўзабаве мусіць зьявіцца штосьці супрацьлеглае: газэта з функцыямі тэлебачаньня, велізарны гнуткі экран, які можна будзе скласьці і засунуць у кішэню. Безумоўна, у блізкай будучыні застануцца і звычайныя друкаваныя выданьні, але многія газэты і кнігі зьменяць звыклае для нас аблічча: на цьвёрдым ці гнуткім экране яны могуць быць прадстаўленыя ў выглядзе радыё- і тэлепраграмаў або глябальных архіваў з доступам да арыгіналаў згаданых дакумэнтаў і неадрэдагаваных чарнавікоў, зь лініямі сувязі да згаданых у выданьні асобаў і ўстановаў, з фанатэкай для музычнага аздабленьня працэсу чытаньня. Дзякуючы Інтэрнэту газэты, радыё, тэлебачаньне, кінематограф, архівы і музэі асымілююцца ў адно цэлае, у нейкі новы сродак інфармацыі, які будуць кантраляваць ня толькі тыя, хто яго стварае і распаўсюджвае, але і самі карыстальнікі. Па сутнасьці, у той ці іншай ступені журналістам будзе кожны чалавек.

Усё больш журналістаў працуе у мас-мэдыях у статусе free-lance (па-за штатам) або засноўвае прыватныя агенцтвы навінаў. “Чацьвертая ўлада” паступова пераходзіць у рукі маленькіх незалежных тэле- і радыёстанцыяў. Сучасныя кампутарныя тэхналёгіі дазваляюць рэпарцёру самому рабіць здымкі і мантаж сюжэтаў у сябе дома ці на месцы падзеі, якая яго зацікавіла. Можна нават рабіць мантаж яшчэ падчас запісу, напрыклад, інтэрвію і адразу дасылаць яго гледачам ужо ў адрэдагаваным выглядзе (рэдагаваньне цяпер можа папярэднічаць пісьму — праз выбар кампутарнай праграмы-трафарэту). Забракаваныя кавалкі сюжэту, які ідзе ў жывым эфіры, можна замяніць папярэдне падрыхтаванымі архіўнымі кадрамі, музыкай, анімацыяй.

Такім чынам, літаратар — не залежна ад таго, навіны ён зьбірае, успаміны вэтэранаў ці свае эратычныя фантазіі — мае стацца мультымэдыйным мастаком, які валодае ня толькі пяром, але і сродкамі апрацоўкі выявы і гуку. Пажадана таксама навучыцца рабіць свае артыкулы і апавяданьні ў некалькіх варыянтах (на выбар гледачу): у выглядзе забаўляльнага шоў, сур'ёзнай аналітыкі з табліцамі і спасылкамі, лірычнага вершу і г.д. Думаю, неабходнае для гэтага праграмнае забесьпячэньне неўзабаве зьявіцца.

Многiя мастакi i лiтаратары скардзяцца, што вельмi шмат губляецца на доўгiм шляху ад вока праз руку да пяра, шкадуюць, што нельга пiсаць наўпрост вачыма. Спадзяюся, новыя тэхналёгii дапамогуць вырашыць гэтую праблему, i на электронны носьбiт у кішэні будуць iмгненна запiсвацца для далейшай раздрукоўкi ня толькi тыя вобразы, якiя чалавек бачыць, чуе, прагаворвае — узятыя з вонкавай рэчаiснасьцi, але i тыя, што ён уяўляе сабе.

Можна паглыбiць iндывiдуальнасьць ня толькi пiсьма i друку, але i чытаньня. Кампутарызаваная кнiга перастае быць сродкам масавай галюцынацыi i ператвараецца ў прастору асабiстых фантазмаў. Я маю на ўвазе ня толькi экранныя хмызьнякi гiпэртэксту, але, напрыклад, вадкакрышталёвую кнiгу (свайго кшталту пэйджэр для зносiнаў з жывым або мёртвым аўтарам, што прадбачлiва запiсаў свае адказы i пытаньнi, а таксама зь iншымi чытачамi i крытыкамi). Плыткая паверхня вокладкi i старонак кнiгi дазволiць зьмяняць на свой густ шрыфты, iмёны герояў, фасон iхнай вопраткi на iлюстрацыях. Па сутнасьцi, кожны чытач будзе мець магчымасьць зрабiць уласнае перавыданьне ўпадабанага твору.