Славамір Адамовіч - Турэмны дзёньнік

Вечар. Раптам закранулі беларускую мову. Myciў выслухоўваць „думку” камернага плебсу, як малалетак, так i дарослых. Аж да адбою „думаньнікі” малалетнія зьдзекваліся з Колі-Юры: аблівалі мыльнаю пенай, душылі, 6iлi кулакамі.

22 кастрычніка (аўторак)

Быў у Бабарыкіна, які абяцаў адправіць ліст на матчын адрас. Перад гэтым не пасаромеўся прачытаць. Газэтаў пра падзеі выхадных дзён няма. У прагулачным дворыку мушу слухаць дзяржбрахалаўку. Верашчаць пра рэферэндум i ППРБ. Сярэднявечча! Горай, чым пры камуністах 70-х гадоў.

Змрочна. Дождж. Небясьпека сухотаў. Бабарыкін спрабаваў загаварыць пра Верш, але я не павёўся. Вечарам зайшлі кнігі, сярод якіх адна пад назваю „Хризантемы у тюремной стены” са штампам Віцебскай дзіцячай бібліятэкі імя Н.К. Крупскай.

25 кастрычніка (пятніца)

Сонца сёньня, промні працінаюць камеру. Цывільныя прадукты скончыліся, застаўся чаёк. Але з цукрам. Учора быў пазапланавы шмон. Віно бродзіць поўным ходам!

Калі ж суд, качаць ix у рот!

27 кастрычніка

Сьніўся бацька малады. Мы зь ім сярод знаёмых i блізкіх, добра гаворым. У цокальных памяшканьнях дзесьці пад Будславам. Потым бацька зьнікае, дзеяньне пераносіцца ў раён Крывічоў, што пад Вялейкай. Сонечны дзень, іду са знаёмымі па вуліцы, густа забудаванай культавымі гмахамі. Валяецца будаўнічы друз, шчэбень. Раздаём нейкі вадзяністы тварог, які цячэ па сьценках посуду. Што ж гэта? Што там дома?

28 кастрычніка

Панядзелак. Учора ноччу прадольны ўзбурыў мяне з нараў. Загадаў зьняць атымаху, якою я завешваў сваё логава ад сьвятла камернай лямпачкі. Я адмовіўся. I вось сёньня адбыліся разборкі ў прысутнасьці выхавальніка Шульцава, опера Бабарыкіна i якогась „доктара”. Патрабавалі тлумачэньняў. Бабарыкін пагражаў перавесьці ў дарослую камеру, i ня проста ў дарослую, а ў „абіжанку” - камеру для так званых апушчаных, зь якой назад у нармальную ходу няма.

31 кастрычніка (чацьвер)

Першая вячэра ў камеры № 117. Новая „хата” i новыя адносіны. Паўночны бок цэнтралу. Адпісалі наконт мяне сматрашчаму турмы. Рэакцыі яшчэ няма. Адміністрацыя пазбавіла перадачаў на месяц. Адключылі ваду. Брудна, дызэнтэрыя побач. Думаю пра чыстае на волі. Суда чакаю, як манкі нябеснай.

Учора - Дзяды. Спадзяюся, што ўспомнілі. Калі не мужыкі, дык жанчыны абавязкова. I вып’юць за мяне. I зробяць нешта для майго вызваленьня.

Цяпер у мяне новы распарадак: спаць кладуся сярод ночы. Таблеткі скончыліся, у дадатак да казённай пайкі сёе-тое перападае з абшчака. Дапамагае крыху наяўнасьць у камеры тэлевізара. Лазьня па панядзелках.

3 лістапада (нядзеля)

Ноч. Дождж за кратамі. Спаць бы, ды не прыйшла чарга. У суседа на ніжніх нарах - гонкі. Гэта значыць, што хвалюецца чалавек, бо ў панядзелак павшны яму абвясьціць прысуд.

6 лістапада (серада)

Ноч. Глядзім 48-ы віцебскі тэлеканал. У камеры нас 18 лбоў.

...I вось у правале між сном i яваю вышукваецца верш са словаў: сыр, сочыва, крышталь, прыборы срэбныя, такайскае віно, прасьціны белыя i ранічка вясны, Вялікдзень, курасьлеп, чаромха, пад’яленец духавіты i вэнджанае сала ў кубяльцы.

Галоўнае - чысьціня! Чыстая раса i чыстая вада. Гэта аснова быцьця.

Па 48-м перад амністыяй пракруцілі сюжэт пра наш цэнтрал.

7 лістапада (чацьвер)

Выхадны дзень, тры гадзіны дня. Радыё перадае, як менскія камуністы сьвяткуюць дзень бальшавіцкага перавароту. Ах, які жаль на ду шы, як хочацца ўбачыць нармальных людзей: Валю, нашаніўцаў, хатніх... Зараз радыё перадае пра „дэсант” расейскіх літаратараў, якія „ашчасьлівілі” сваім зьяўленьнем „родную Беларусь” (тры словы ў двукосьсі належаць вядучай).

Вечарам 48-ы перадаваў пра маю справу. Зэкі чыталі Верш.

9 лістапада (субота)

Сьнілася, што далі мне тры гады. Учора пасьля вячэры наляцелі шмоншчыкі, павыкідвалі шлёмкі з бульбай, якую мы пакідалі на ноч (бо што рабіць, калі палова камеры спаць ляжа толькі пад раніцу). Маё, праўда, засталося пры мне.

Сьнілася, што я ў кватэры Валі С. У суседнім пакоі шмат моладзі. Кватэра раскошная, натуральнае дрэва. На стале салаты ў салатніцах. Хачу бачыць дачку гаспадыні Натальлю, але яна не выходзщь. А выходзщь Авіятар, дастае „калашніка”, я ўцякаю... Цесна было ўдвох спаць, вось і сьнілася.

10 лістапада (нядзеля)

Haпicay дзьве заявы: выхавальніку і ў санчастку. Ды лепш бы прыйшла якая папера з суда.