Сяргей Чыгрын - Беларуская Беласточчына

Напярэдадні юбілею, я задаў некалькі пытанняў Арсеню Лабовічу, на якія ён пагадзіўся адказаць.

-- Арсень Аляксандравіч, як гэта вы, беластоцкі юнак з глыбінкі, надумаліся стаць тэатральным крытыкам?

-- Тэатразнаўцам я стаў найперш таму, што адчуў у сабе патрэбу выказаць думкі, пачуцці аб тэатры, да якога мяне прыцягвала патрэба душы, патрэба, так бы мовіць, натуры. А калі канкрэтна казаць, дык першыя крокі ў гэтым кірунку я зрабіў, калі быў студэнтам і па заданні выкладчыка гісторыі тэатра Уладзіміра Іванавіча Няфёда пісаў тэматычныя рэфераты. Затым, калі працаваў акцёрам у Гродзенскім тэатры, абласным Доме народнай творчасці, выкладчыкам Гродзенскага культасветвучылішча, пісаў розныя рэцэнзіі на спектаклі. Адначасова адчуў, што такім акцёрам, як разумеў з тэатразнаўчага пункту гледжання, я быць не змагу, таму і перакліфікаваўся ў тэатразнаўцу.

-- Чым вы займаецеся цяпер?

-- У сучасны момант асноўны мой занятак — гэта стварэнне навуковых канцэпцый, творчых распрацовак для раскрыцця дзейнасці майстроў беларускай сцэны і музычнага мастацтва ў экспазіцыях музея, дзе я працую, адлюстравання іх дзейнасці на радыё, тэлебачанні і радыё.

--Што вы скажаце пра сучасны стан тэатральнага мастацтва Беларусі? Што вас радуе і турбуе?

-- Пра стан беларускага сучаснага тэатральнага мастацтва гаварыць цяжка, даруйце за каламбур, таму, што яно ў цяжкім стане. Традыцыйная, рэалістычная драматургія нібы адыйшла ў мінулае, а новая не з’явілася. Асобныя творы як бы з’яўляюцца,але яны другасныя, у іх нехапае арыгінальнасці і навізны, не кажучы ўжо пра нацыянальны каларыт і сутнасць. Галоўны напрамак разлічаны на эпатаж публікі, а не на пранікненне ў сэнс, псіхалогію сучаснага чалавека з яго турботамі, канфліктамі і роздумам.

Турбуе страта народных каранёў у мастацтве, не столькі ў літаральным сэнсе, колькі ў іх трансфармацыі на сучаснасць, на пераасэнсаванне мастацкіх каштоўнасцей. Радуе? З’яўленне і развіццё інтэлектуальнага патэнцыялу сярод моладзі ў розных галінах грамадскага жыцця, прадчуванне надзеі.

-- Ці падтрымліваеце сувязі са сваёй маленькай радзімай — Беласточчынай?

-- Родная вёска Студзянкі ніколі не забываецца. Я там, хоць і не так часта, але бываю. Там жывуць мой пляменнік Аляксандр Лабовіч — сын брата Сяргея, Арсень Гаўрылёк — сын сястры Любы, а таксама яго родная сястра Ірына Шутко. У Беластоку ж жыве пляменніца Марыя, па мужу Харытон. А ў Варшаве пражывае яшчэ адзін пляменнік — Яўген Лабовіч (палкоўнік у адстаўцы, аўтаінжынер) і шмат іншых блізкіх і далёкіх сваякоў.

На развітанне Арсень Аляксандравіч Лабовіч, карыстаючыся нагодаю, запрасіў усіх наведаць музей, дзе ён працуе.

2003

Роднай сястры беларускага дзеяча рэвалюцыйнага руху ў Заходняй Беларусі Сяргея Прытыцкага – Іраідзе Царук (Прытыцкай) сёлета споўнілася 80 гадоў з дня нараджэння. Іраіда Царук – доктар гістарычных навук, прафесар, заслужаны работнік вышэйшай школы Беларусі, аўтар некалькіх кніг па гісторыі Беларусі.

Іраіда Царук нарадзілася ў вёсцы Гаркавічы Сакольскага павета. Цяпер жыве ў Мінску.

-- Спадарыня Іраіда, давайце напачатку згадаем вашу родную вёску Гаркавічы і пра той час, калі Вы з бацькамі там жылі. А таксама раскажыце пра сваю сям’ю.

-- Бацькі мае былі простыя вясковыя сяляне, жылі ў Гаркавічах і мелі 1,5 г зямлі. І 1,5 г зямлі апрацоўвалі яшчэ брата бацькі, які жыў у Беластоку. Бацька Іосіф Рыгоравіч Прытыцкі нарадзіўся ў Гаркавічах. Маці Наталля Ігнацьеўна таксама родам з Гаркавічаў. Мой дзед – бацькаў бацька -- пражыў ажно 105 гадоў. І што цікава, што ён памёр у полі, калі працаваў. Дзед Ігнат, мамін бацька, быў рэкрутам, адслужыў 25 гадоў. У руска-турэцкую вайну ён быў узнагароджаны Георгіеўскім крыжам.

У бацькоў маіх было шмат дзяцей, але многія паўміралі. Выжылі толькі шасцёра. Я была самая малая. Таму на сённяшні дзень у жывых нікога не засталося. Адзін мой брат Аляксандр быў расстраляны немцамі ў 1942 годзе і ён пахаваны ў Юраўлянах. Другі брат Віктар загінуў пад Смаленскам на фронце. Таксама ў 1942 годзе. Маці памерла ў Гаркавічах у 1937 годзе і пахавана ў Юраўлянах. І калі сястра ставіла ім помнік, то туды ўпісала і прозвішча Віктара Прытыцкага. Бо мы шмат гадоў не ведалі, дзе ён загінуў і дзе пахаваны. У мінулым годзе я была ў Гаркавічах і ў Юраўлянах, наведала іх магілы, нашых сваякоў і знаёмых.

-- Сяргей Прытыцкі – гэта таксама Ваш родны брат?