Андрей Левус - Беларускі нацыяналізм. Даведнік

БАГДАНОВІЧ Глеб (1913 — 1960-я)

Беларускі палітычны й вайсковы дзеяч, доктар медыцыны. Удзельнік дэсанту батальёна «Дальвіц» у лістападзе 1944 г. на Віленшчыну. Сын сэнатара Вячаслава Багдановіча, расстралянага бальшавікамі ў Вялейцы ў 1941 г. Скончыў Віленскую беларускую гімназыю, медыцынскі факультэт Віленскага ўнівэрсытэта. Быў сябрам Беларускай студэнцкай карпарацыі «Скарынія» ў Вільні. Падчас нямецкай акупацыі Багдановіч спачатку працаваў доктарам у Івянцы на Гарадзеншчыне. Удзельнічаў у падпольным руху, быў сябрам БНП. З траўня 1944 г. — афіцэр БКА. З ліпеня 1944 г. Б. знаходзіўся ў беларускім дэсантным батальёне «Дальвіц». 17 лістапада 1944 г. ён у складзе 28-асабовай групы дэсантаваўся на Віленшчыне. У чэрвені 1945 г. з акаўскай групай «Лялюся» з боем прарваўся ў Польшчу. Багдановіч жыў і працаваў урачом на Беласточчыне, удзельнічаў у падпольным руху. Быў прызваны ў польскае войска, у ранзе паручыка служыў старэйшым палкавым урачом. 14 красавіка 1949 г. ён быў арыштаваны польскай СБ і дэпартаваны ў СССР. Зьняволеньне Багдановіч адбываў на Варкуце. Пасьля вяртаньня ў Беларусь, працаваў урачом, але хутка памёр. Пахаваны ў Рудзенску.

БАРЫСАЎСКІ ПАРТЫЗАНСКІ АДДЗЕЛ «ЧОРНАГА КАТА»

Адна з самых актыўных (з ведамых нам на сёньняшні час) вайсковых фармацый, якая належала да партызанскай арганізацыі «Чорны Кот». Дзейнічаў на Барысаўшчыне й у сумежных раёнах у другой палове 1940-х гг. Амаль штотыднёва выдаваў газэту «Лесавік». У 1948 г. войскі НКВД падчас карнай апэрацыі супраць Барысаўскага аддзела ўжывалі атрутныя газы. Адзін з партызанаў у 1949 г. перабраўся праз Заходні Бэрлін на Захад. Лёс партызанскага адзьдзела невядомы. Магчыма, адным з камандзіраў аддзелу быў Сакаловіч.

БЕЛАРУСКАЕ КРАЁВАЕ ВОЙСКА (БКВ)

Партызанская арганізацыя, створаная Беларускай Незалежніцкай Партыяй. Адзін з варыянтаў назову «Беларускай Вызвольнай Арміі» ды «Чорнага Ката». Падобны назоў аддзелаў беларускай партызанкі генэрала Вітушкі сустракаецца ў эміграцыйных выданьнях БНП. Беларускім Краёвым Войскам Дзімітры Касмовіч і Міхал Вітушка называлі створаныя імі беларускія вайсковыя аддзелы на Браншчыне, Смаленшчыне й Магілеўшчыне, і якія налічвалі дзесяткі тысяч байцоў. Частка гэтых аддзелаў ужо з 1943 г. распачала антыбальшавіцкую партызанскую барацьбу.

БЕЛАРУСКАЯ ВАЙСКОВАЯ АРГАНІЗАЦЫЯ (БВА)

Нелегальная арганізацыя беларускіх вайскоўцаў-нацыяналістаў. Заснавана ў 1944 годзе па рашэньню ЦК Беларускай Незалежніцкай Партыі. Будавалася па ўзору «Польскай Арганізацыі Вайсковай». БВА мусіла складацца з актыву БНП, найперш з дэсантных груп батальёна «Дальвіц», якія перакідваліся ў Беларусь. У красавіку 1945 г. у Бэрліне адбылася нелегальная канфэрэнцыя БНП, на якой зноў паўстала пытаньне БВА. Усевалад Родзька прапанаваў рэарганізаваць партыю ў Беларускую Вайсковую Арганізацыю, якая павінна была ўзначаліць антысавецкі партызанскі рух на Бацькаўшчыне. Аднак большасьць удзельнікаў канфэрэнцыі неўзабаве загінулі ў баях з бальшавікамі або трапілі ў іх рукі (Родзька, Гелда ды іншыя). Пра дзейнасьць БВА ў пазьнейшы час нічога невядома.

БЕЛАРУСКАЯ ВЫЗВОЛЬНАЯ АРМІЯ (БВА)

Партызанская арганізацыя. Першыя згадкі пра БВА адносяцца да 1945 г. Старшыня ЦК БНП Ус. Родзька, якому падначальваліся «паўстанцкія сілы ў Беларусі», быў кіраўніком дэсантных груп «Дальвіца», якія нібыта ўваходзілі ў «Беларускую Вызвольную Армію». У 1949-50 гг. у беларускай эміграцыйнай прэсе паведамлялася пра дзейнасьць у Беларусі «Беларускай Вызвольнай Арміі пад камандаю ген. Вітушкі». Аднак больш распаўсюджанай назвай партызанскіх аддзелаў генэрала Вітушкі быў «Чорны Кот». У 1949 годзе ў Заходняй Нямеччыне выходзіў часапіс «За волю. Лісткі Замежнага сэктару Беларускае Вызвольнае Арміі».

БЕЛАРУСКАЯ НАЦЫЯНАЛІСТЫЧНАЯ СЯБРЫНА (БНС)

Адно з першых выразна нацыяналістычных беларускіх згуртаваньняў. БНС дзейнічала ў Вільні ў сярэдзіне 1930-х гадоў. Яе сябрамі былі студэнты Віленскага ўнівэрсытэта Сьцяпана Батуры. БНС мела антыбальшавіцкі характар, ды выкрывала сапраўдную сутнасьць бальшавіцкай палітыкі ў БССР і ў Заходняй Беларусі. Арганізацыя кароткі час выдавала сваю газэту «Беларусь працы». Яе рэдактарам і выдаўцом быў Сяргей Сарока, лідэр Беларускай Нацыяналістычнай Сябрыны. На працягу 1934 г. выйшла 5 нумароў газэты. Па некаторых зьвестках, БНС знаходзілася пад уплывам Беларускай Нацыянал-Сацыялістычнай Партыі.

БЕЛАРУСКАЯ НАЦЫЯНАЛ-САЦЫЯЛІСТЫЧНАЯ ПАРТЫЯ (БНСП)