Gesta Francorum. P. 55: «Fili carrissime, ecce sunt plus quem centum annorum tempora de quibus inventus est in nostra pagina et in gentilium voluminibus, quoniam gens Christiana… nos ubique victura ac super paganos regnatura et nostra gens illis ibique erit subdita…».
Guib. Nov. P. 320.
Guib. Nov. P. 320.
Tud. P. 95; Gesta Francorum. P. 55.
Guib. Nov. P. 320: «Cui celesti indico veterum sectae nostrae lectio recensa conciunt, id ipsum aperta locutione testificans quod jubar aethereum confectioribus signis innuerat».
Guib. Nov. P. 319: «Insolita signa quaedam in ipsis stellarum cursibus recursibusque conspeximus…».
Hunke S . Allachs Sonne über den Abendalnd. Stuttgart, 1975.
См.: Мец А . Мусульманский ренессанс. М., 1977.
См.: Kunitzch P . The Arabs and the Stars. Northampton, 1989. Так, главное сочинение Птолемея было известно в арабской версии под названием «Альмагест». Именно этот труд был переведен Герхардом Кремонским в XIII в.
Mieli A . La science des Arabes. Leiden, 1939.
Rad. Cadom. P. 611: «Meis quoque desideriis efficaciam tuus singulariter promittit accessus; nam, ut cetera taceam, ipsi etiam vates Turci de gente sua tibi destinant triumphos…».
Glaesener H . La Prise d’Antioche en 1098 dans la littérature épique française // RBPH. 1940. Vol. XXI. P. 72–75.
Ibid. P. 72–75.
Rob. Mon. P. 813.
Такой эпитет весьма характерен для дискурса инаковости: «Si autem cuiquam forte incredibile fiat quod fictura quis astrologica arte praenoscere valeat» (Guib. Nov. P. 320).
Ibid.
«Fouque de Candie, chanson de geste de Herbert le due de Daumartin» / Éd. 0. Schultz-Gora. P., 1915. V. 1119–1124.
Guil. V. 2590–2594.
«Mainet». La Chanson de geste du XIII s. / Éd. G. Paris // Romania. Vol. IV, 1875. P. 305–337. V. 45, 98.
Как уже говорилось, между «Песнью о Роланде» и хрониками Первого крестового похода обнаруживается разительное сходство: скорее всего, в короле Марсилии следует видеть Яги-Сиана, а в Балигане — Кербогу. См.: Ross G. А . The Baligant episode in the «Chanson de Roland» and the «Historia» of Peter Tude-bod // Olifant. A publ. of the Société Rencevals. 1988. Vol. 13. № 3–4. P. 177–180.
Rol. V. 2735–2740.
Ibid. V. 3655.
«La Chrétienté Corbaran» / Éd. P. Grillo. Alabama, 1984.
«Enfances Godefroi» / Éd. E. J. Mickel. Alabama, 1991.
La Chanson d’Antioche. V. 47.
Ibid. V. 59–66: «Avec eus est venue la mere Corbarant,/Vieille fu et mousue et des ars bien sachant,/Del soleil, de la lune et d’estoile tournant;/Que onques ne fist Morge ne ses freres Morgant,/Set vint aus ot la vieille passé, ou autretant./Sorti ot en une isle, deles un desrubant,/Que Crestien vencroient, si l'a trové lisant;/Et si le voloit dire a son fil Corbarant».
Ibid. V. 149: «Biaus fieus, ce dist la mere, je ait pris sont le jor:/Bien a cent ans passes disrent no ancissour,/Que uns pules venroit devers terre majours,/Qui conquerroit ce regne a force et a vigour./S’a eus vous combates, moult feres grant folour…».
Guib. Nov. P. 308: «Si fili Israel miraculis quae ante eos egerit Dominus mihi referuntur objectus, his ego multo mirabilius astruum mare confertissimae Gentilitatis aperum».
Ibid. P. 318–319: «…scientia scilicet astrorum, quae, quod apud Occidentales tenuior extat et rarior, eo apud Orientales, ubi et originem habuit, continuo usu ac frequenti, memoria magis fervere cognoscitur, evidens idem Gentiles prognoscitum se accepisse testantur, et jamdudum ante infortunia ipsa praescurant quia a Christiano populo subigerentur…».
Dickmans A.-J . Le rôle du surnaturel dans les chansons des geste. Génève, 1974. P. 104.
Alb. Aquen. P. 394: «Rex autem Corrozana… magos, auriolos et aruspicies deorum suprum invitat, de victoria futura requint…».
Ibid. P. 428: «codices innumerabiles ein eisdem castris gentilium repererunt, in quibus sacrilegi ritu Sarracenorum, Turcorum quarumque gentium inscripti erant, et nefanda carmina ariolorum et aruspicium cum caracteribus execrabilibus».
Baldr. Dol. P. 49.
Fulch. Carnot. P. 193: «erant… trecenta sexaginta millia pugnatorum, scilicet sagittariorum. Mos enim eorum est, talibus uti armis. Equites erant omnes».
Fulch. Carnot. P. 255–256: «ut mos eorum est… sagittas coeperunt iacere».
Tud. P. 76: «pluvie telorum et sagittarum tahgebant polum et claritatem dei».
«pluviam sagittarum» (Fuch. Carnot. P. 194, 452).
«Nostris enim inexperta erat tanta eorum in equitando agilitas in evitandis nostrorum incursibus vel ictibus mira pernicitas, praesertim cum non soleant ipsas emittere nisi fugaciter pugnando sagitts…» (Guib. Nov. Ill, 11).
Rob. Mon. P. 786: «Ibi Turco nec toxicata sagitta proficiebat, nec equi velocitas Miibveniebat…».
Rad. Cadom. P. 670: «Persarum velox equus est et pinguis et асег…» («конь персов быстрый и откормленный пылкий…»); Fulch. Carnot. P. 256: «equos habebant Ihmios et veloces…».
«…все восседают на лошадях, быстрых и боеспособных» («et universi equis Insidentes cursu velocissimis et bello aptissimis…») (Alb. Aquen. P. 319).
Marquart J . Osteuropäische und ostasiatische Streifzüge. Leipzig, 1903.
Hartog F . Le miroir d’Hérodote. Essais sur la représentation de l’autre. P., 1991. P. 68–73.
«Enfances de Guillaume»: V. 2877, 2970; «Narbonnes»: V. 6341, 7460.
Contamine Ph . Guerre, état et société à la fin du Moyen âge. Paris — La Haye, 1971. P. 21–22.
Fulch. Carnot. P. 662: «lapides torquendo»; Baldr. Dol. P. 85: «Turci… qui erant in turribus Christianos sagittis et lapidibus impugnare…».
Читать дальше