MS BAV Vat. lat. 8541, f. 104r. Об убранстве и покровителях капеллы Пипино см. Bologna I pittori, 316. Более подробно об этой капелле и особенно мотиве говорится в 11-й главе.
The Life, 159–161; Vita, 360. По привычке рассказчик предупреждает своих читателей: «Сейчас в евангелиях не прочтешь, что Богородица или какие-либо другие женщины присутствовали на твоей вечере; но мне приятно считать, что так все и было, особенно из-за благословенного таинства. И почему бы так не могло быть и почему не могли она и Магдалина быть там, где были апостолы?»
Золотая легенда, т. 1, с. 381.
Перегрин : MS BAV Pal. lat 465, f. 155 г. Сервасанто : «Corpus et sanguinem domini ab episcopo beata Maria Magdalena cum multa lacrimarum inunductione suspecit. Deinde toto corpuscolo ante altaris prostrata lapidem, san[c]tissima ilia anima migravit ad dominum post eius exitum». MS Antoniana 490, f. 101r; в RLS нет.
Его можно встретить в капелле делла Магдалина, базилика Святого Франциска, Ассизи; капелле дел Подеста, Барджелло, Флоренция; церкви Святой Марии Магдалины, Больцано; церкви Святой Марии Магдалины, Бергамо и капелла делла Магдалина, церковь Святого Доминика, Сполето. Также эта сцена изображена на панно Мастера Магдалины, немецкой церковной ризе, пределле из Стоклетовского собрания, пределле Боттичелли и включена в Leggendario Ungherese.
Об этой церкви почти нет литературы; в настоящее время см. RobertoQuirino Un argomento di pittura spoletina fra tre e quattrocentro: II Maestro, Esercizi: Arte, Musica, Spettacolo 5 (1982): 20–33.
Это сочинение ошибочно приписали Альберту Великому и поместили в полное собрание сочинений последнего. См. Albertus Magnus Opera Omnia, под ред. С.К.А. Боргнет , 38 т. (Paris: Ludovicus Vives, 1890 г.), т. 34 (1905 г.), с. 1—306.
«Post remissionem culpe in contitione remanet debitum pene satisfactione». MS Balliol 230, f. 85r.
«Satisfactions quedam sunt partes principales; scilicet oratio, ieiunium, elemosina. Quedam vero varie que ad has reducuntur ut vigilie, peregrinaciones et discipline. Dicendum ergo quod omnia opera carnem affligentia reducuntur ad ieiunium; omnia vero opera spiritualia ad orationem; omnia autem opera misericordie ad elemosinam». Ibid., ff. 85r—85v.
«Ad fletum et ad planctum et ad calvicium et ad cingulum sacci». MS Antoniana 435, f.lOOv; в RLS нет.
«Scilicet qualiter afflixerit et maceraverit corpus suum per penitenciam dicitur in legenda sua». Ibid.
X. Barbier de Montault Sainte Marie-Madeleine d’apres les monuments de Rome, Revue de VArt Chretien , 2-й выпуск, 12 (1880 г.): с. 118.
Sanguinis effusio et quotidiana corporis afflictio. Проповедь 105, Sermones Thesauri , с непронумерованными страницами.
The Life 47–48; Vita 338.
The Life 52; Vita 339.
De ordine eremitarum, PL 145, 332.
The Life, 279; Vita, 382.
MS BAV Ross.3, f. 7r. Перечень работ, посвященных этому манускрипту, см. гл. 2, прим. 5.
О Маргарите см. Гаскинс Мария Магдалина, с. 186; о Елене см. Simone da Roma, O.E.S.A. Libro over legenda della Beata Helena da Udene, под ред. Андреа Тилатти (Tavagnacco [UD]: Casamassima, 1988), 135–137.
Лучшая работа о движении флагеллантов на английском языке — это John Henderson The Flaggelant Movement and Flaggelant Confraternities in Central Italy, 1260–1400 в Religious Motivation: Biographical and Sociological Problems for the Church Historian, под ред. Дерека Бейкера ( Ecclesiastical History Society , vol.15) (Oxford: Basil Blaclwell, 1978), 147—60. Сведения по Лукке (1359 г.) см. Salvatore Andreucci «La compagnia dei disciplinati di S. Francesco e S. Maria Maddalena in Lucca», Bollettino della r. deputazione di storia patria per l’Umbria ( BRDU) 68/2 (1971): 233–240. О Витербо (1315 г.) и Риме (середина XV в.) см. Gennaro Maria Monti Le confraternite medievali dell’alta e media Italia, 2 т. (Venice: La Nuova Editrice, 1927), т. 1, с. 210 и 216. О Бергамо (1336 г.) см. Guido Таттг , опубликовавшего написанные на народном языке уставы, Lo statuto dei disciplini di S. Maria Maddalena di Bergamo. Dal codice sigma 3, 2 della Biblioteca Civica di Bergamo в II movimento dei disciplinati nei settimo centenario dal suo inizio (Perugia-1260) (Международный симпозиум: Перуджа, 25–28 сентября 1960 г.) в BRDU 59 (1962): дополнение, с. 257–268, и Лестера К. Литтла и др., издавших латинский вариант в Liberty, Charity, Fraternity: Lay Religious Confraternities at Bergamo in the Age of the Commune (Northampton, MA, и Bergamo: Smith College и Pierluigi Lubrina, 1988), 191–204. О Борго Сансеполкро см. James R. Banker Death in the Community: Memorialization and Confraternities in an Italian Commune in the Late Middle Ages (Athens, GA: University of Georgia Press, 1988), 151.
Little Liberty, 196, 204. Женщин принимали в братство, если им свое разрешение давали их мужья, отцы либо братья. Я затрудняюсь сказать, принимали ли они или нет участие в ритуале умервщления плоти.
Ibid., 197.
Об этом цикле см. Pittura a Bergamo dal romanico al neoclassicismo, под ред. Мины Грегори (Milan: Silvana Ed. D’Arte, 1991), 9, 74, 226, и I pittori bergamaschi dal XIII al XIX secolo, 13 т. (Bergamo: Bolis, 1975–1992), под ред. Миклоша Босковица , 408–414. Я признательна Лестеру Литтлу за эти ссылки. Во 2-й главе опубликована иллюстрация, на которое изображена фреска из Флагеллантов церкви в Бергамо.
Читать дальше