Вадим Грушевский - Исландские сказки / Íslensk ævintýri

Son áttu þau einn, en sagan getur ekki um nafn hans. Þrír menn voru þess vegna í kotinu og engin kvik skepna önnur. Þó að kotbúum þætti leiðinlegur grauturinn þá sá karlinn samt að dallurinn var öldungis ómissandi því hann var það eina sem hélt lífinu í hyskinu.

Einhverju sinni bar svo til(однажды случилось так) að prestur kom í kotið í húsvitjun(что пастор пришёл к ним в хижину с визитом; prestur – пастор; священник; húsvitjun – посещение дома прихожан /о священниках/; húsvitja – посещать дома прихожан; vitja – наносить визит ) . Að afloknu því andlega starfi(завершив богословскую беседу; afljúka – завершать; andlegur – духовный; умственный; интеллектуальный; andi – дыхание; душа; дух; starf – работа; деятельность ) fer prestur að ræða um hitt og þetta við karlinn(стал священник болтать о том, о сём с мужиком) . Meðal annars spyr prestur karlinn(между прочим спрашивает пастор мужика) að hvernig hann geti lifað í þessu koti(как тот может жить в этой хижине; hvernig – как, каким образом ) . Karl biður prest að minnast ekki á það(мужик просит пастора не говорить об этом; minnast á e-ð – упоминать что-л. ) , það sé aumt líf(мол, это несчастная жизнь = не жизнь, а каторга; aumur – жалкий; несчастный ) sem þau eigi(которой они живут) . Af því karlinn elskaði prestinn sinn(поскольку мужик любил своего духовника; elska – любить ) hafði hann ekki getað fengið annað af sér(не мог он поступить иначе) en bjóða presti graut úr dalli sínum(как предложить пастору каши из своего горшка) , og segir því við prestinn(и говорит при этом пастору) að það sé einungis þessi dallur(что только этот горшок; einungis – только ) sem haldi þeim við lífið(и поддерживает их в живых: «который…») ; dallurinn hafi þá náttúru(у горшка, дескать, такая особенность; náttúra – природа; естество; магическая сила; половое влечение ) að það þverraði aldrei grautur í honum(что в нём никогда каши не убывало; þverra – убывать; уменьшаться ) þó etið væri úr honum(сколько бы из него ни ели: «ни было едено»).

Einhverju sinni bar svo til að prestur kom í kotið í húsvitjun. Að afloknu því andlega starfi fer prestur að ræða um hitt og þetta við karlinn. Meðal annars spyr prestur karlinn að hvernig hann geti lifað í þessu koti. Karl biður prest að minnast ekki á það, það sé aumt líf sem þau eigi. Af því karlinn elskaði prestinn sinn hafði hann ekki getað fengið annað af sér en bjóða presti graut úr dalli sínum, og segir því við prestinn að það sé einungis þessi dallur sem haldi þeim við lífið; dallurinn hafi þá náttúru að það þverraði aldrei grautur í honum þó etið væri úr honum.

Þegar prestur heyrir þetta(когда пастор об этом услышал: «слышит») falar hann dallinn af karlinum(стал он просить мужика продать ему горшок; fala e-ð – прицениваться к чему-л.; просить продать что-л. ) og segir hann skuli ekki hafa skaða á skiptunum(и говорит, что тот, мол, в накладе не останется; hafa skaða – понести урон; skaði – ущерб; skipti – обмен; сделка ) . Karl segir(мужик говорит) að þó sér vilji leiðast sá sífelldi grautur(что хоть и ему и надоела эта вечная каша; e-m leiðast – надоедать кому-л.; sífelldur – беспрестанный; sífella – непрерывность ) þá þori hann samt ekki(всё же не осмелится он; þora – осмелиться ) að gjöra nein kaup í þessu tilliti(совершать в этом смысле никаких сделок; kaup – торговля; бизнес; покупка; tillit – аспект; отношение; взгляд; соображение ) , en prestur gengur samt svo fast að(но пастор так настаивает; ganga að e-m – обращаться к кому-л. /с требованием уплаты/; fast – крепко; настойчиво ) að karl lofar(что мужик обещает) að senda dreng sinn með dallinn(послать своего паренька с горшком) . Nú fer prestur(вот ушёл пастор) , en karl og kerling eru mjög þungbúin út af þessu loforði(а мужик с бабой очень опечалились из-за данного обещания; loforð – обещание; lofa – обещать; orð – слово ) , samt senda þau að fáum dögum liðnum drenginn með dallinn(но всё же отправили они несколько дней спустя сына с горшком).

Þegar prestur heyrir þetta falar hann dallinn af karlinum og segir hann skuli ekki hafa skaða á skiptunum. Karl segir að þó sér vilji leiðast sá sífelldi grautur þá þori hann samt ekki að gjöra nein kaup í þessu tilliti, en prestur gengur samt svo fast að að karl lofar að senda dreng sinn með dallinn. Nú fer prestur, en karl og kerling eru mjög þungbúin út af þessu loforði, samt senda þau að fáum dögum liðnum drenginn með dallinn.

Í milli kotsins og prestagarðsins var konungsborg(на полпути между мужиковым двором и домом пастора стоял: «был» королевский замок; prestagarður – дом священника; garður – сад; двор; дом ) ; fer nú drengur fram hjá henni(вот проходит перед ним паренёк) og kemur ekki í bústað konungsins(но не заходит к королю; bústaður – местожительство; жилище; staður – место ) , heldur fer beina leið til prestsetursins(а направляется прямо: «держит прямую дорогу» к пастору; beinn – прямой; prestsetur – усадьба пастора; setur – местопребывание; резиденция ) . Drengur afhendir nú presti dallinn(вот передаёт паренёк пастору горшок; afhenda – вручать ) , en prestur fær honum aftur dúk(а пастор приносит ему взамен скатерть; dúkur – ткань; скатерть ) , segir(говорит) að ekki þurfi annað(мол, ничего другого делать не надо) en breiða hann á borð og segja(а только расстелить её на столе и сказать) : „Hans dúk(Ханс, накрой; dúka – накрывать скатертью ) , Hans dúk(Ханс, накрой) , fullt með besta mat(полный /стол/ лучшей едой; fullur – полный ) ,“ þá komi réttir á borðið(тогда станут на столе яства появляться: «тогда, мол, придут яства на стол»; réttur – блюдо ) hvað á fætur öðru(одно за другим).