Вадим Грушевский - Исландские сказки / Íslensk ævintýri

Síðan fréttist þetta um kóngsríkið og kom til eyrna konungi. Honum þótti þetta svo snjallt af strák, að hann býður honum heim til sín og lætur kenna honum allt það, sem þá þótti fróðleikur í. Gekk það allt vel. Féll konungi mjög vel við Báráð, og svo fór, að hann gaf honum dóttur sína. Báráður tók svo við ríkisstjórn eftir tengdaföður sinn og ríkti vel og lengi. Þau kóngshjónin unnust hugástum, áttu börn og buru, og svo kann ég ekki þessa sögu lengri.

Það var einu sinni að kóngur og drottning réðu fyrir ríki sínu(жили-были король с королевой: «было однажды, что король и королева правили своим королевством») . Þau voru rík og mektug(они были богаты и могущественны; mektugur – мощный; властный; прекрасный ) og vissu varla aura sinna tal(и купались в деньгах: «едва ли знали, сколько у них денег»; vita ekki aura sinna tal – купаться в роскоши; vita – знать; varla – едва; eyrir – скандинавская монета /одна сотая кроны/; aur – грязь; деньги; tal – количество ) . Þau áttu eina dóttur(у них была дочь) ; hún ólst upp sem flest önnur sögubörn(она росла, как большинство других детей в сказках; flestur – больше всего; margur – многие; много; sögubarn – ребёнок из сказки; saga – сказка; сказание; сага; barn – ребёнок ) . Þar bar hverki til titla né tíðinda, frétta né frásagna í þann tíð nema logið væri(и царила там тишь, гладь да божья благодать: «ничего там не происходило, не было никаких новостей, если только не лгут»; bera til tíðinda – случаться; tíðindi – вести; titill – заголовок; титул; frétt – известие; frásögn – рассказ; отчёт; повествование; ljúga – лгать ).

Það var einu sinni að kóngur og drottning réðu fyrir ríki sínu. Þau voru rík og mektug og vissu varla aura sinna tal. Þau áttu eina dóttur; hún ólst upp sem flest önnur sögubörn. Þar bar hverki til titla né tíðinda, frétta né frásagna í þann tíð nema logið væri.

Karl og kerling bjuggu í garðshorni(жили в хижине старик со старухой; búa – жить; garðshorn – хижина; угол сада; garður – сад; horn – рог; труба; пик; угол ) . Þau áttu sjö syni og eina kú til bjargar(было у них семеро сыновей и одна корова-кормилица; kýr – корова; björg – помощь; поддержка; продовольствие; продукты питания ) ; hún var so væn að hana þurfti að mjólka þrisvar á dag(она была такой толстой, что её приходилось доить три раза в день; vænn – многообещающий; красивый; добрый; хороший; жирный; mjólka – доить; mjólk – молоко; þrisvar – трижды ) og gekk hún sjálf heim úr haganum um miðdegið(и шла она сама домой с пастбища в полдень; hagi – пастбище ).

Karl og kerling bjuggu í garðshorni. Þau áttu sjö syni og eina kú til bjargar; hún var so væn að hana þurfti að mjólka þrisvar á dag og gekk hún sjálf heim úr haganum um miðdegið.

Það var einu sinni að kóngur reið á jagt með sveina sína(однажды король поехал на охоту со своей свитой; ríða – ехать; jagt – охота; sveinn – мальчик; слуга; подмастерье ) ; þeir riðu hjá nautaflokki kóngs(подъехали они к пастбищу, где паслись коровы короля: «к стаду коров короля»; nautaflokkur – стадо коров; naut – бык; рогатый скот; flokkur – отряд; группа; партия; сорт; племя ) ; þar var kýr karls saman við(была там и старикова корова /вместе с /другими//).

Það var einu sinni að kóngur reið á jagt með sveina sína; þeir riðu hjá nautaflokki kóngs; þar var kýr karls saman við.

Kóngur talaði til og sagði(король обратился /к слугам/ со словами; tala til e-s – обращаться к кому-л. ) : „Væna kú á ég þarna(хорошая у меня тут коровка) .“

„Ekki er það yðar kýr, herra(не ваша эта корова, господин; yðar – ваш /вежливая форма/; herra – господин ) ,“ sögðu sveinarnir(сказали слуги) , „það er kýr karls í kotinu(это корова мужика с хутора) .“

Kóngur sagði(король сказал) : „Hún skal verða mín(она должна стать моей) .“ Síðan reið kóngurinn heim(потом отправился король домой).

Kóngur talaði til og sagði: „Væna kú á ég þarna.“

„Ekki er það yðar kýr, herra,“ sögðu sveinarnir, „það er kýr karls í kotinu.“

Kóngur sagði: „Hún skal verða mín.“ Síðan reið kóngurinn heim.

En þegar hann var setstur til drykkju(но когда он остановился на постой: «к питью»; vera setstur – сидеть; останавливаться /о лошади/; drykkja – питьё; попойка ) talaði hann til um kúna(заговорил он о корове) og vildi senda menn til karls(и захотел отправить людей к старику) að fala hana fyrir aðra(чтобы просить её /корову/ в обмен на другую; fala – просить что-л. ) . Drottningin bað hann að gjöra það ekki(королева просила его не делать этого) því þau hefði ekki neitt annað til bjargar(потому что у них = у старика и старухи не было ничего другого для пропитания).

En þegar hann var setstur til drykkju talaði hann til um kúna og vildi senda menn til karls að fala hana fyrir aðra. Drottningin bað hann að gjöra það ekki því þau hefði ekki neitt annað til bjargar.

Hann hlýddi því ekki(он её: «этого» не послушался; hlýða – слушаться; слышать ) og sendi þrjá menn að fala kú karls(и отправил троих людей за: «просить» стариковой коровой) . Karl var úti og börn hans öll(старик со всеми детьми сидел во дворе: «старик был на улице и дети его все») ; þeir skiluðu fyrir kónginn(они передали /мужику/ от /имени/ короля; skila – отдавать; передавать ) að hann vildi kaupa kú hans fyrir aðra(мол, тот хочет купить его корову в обмен на другую; kaupa – покупать ).