Хәсән Туфан - Каеннар сары иде

Серле һәлакәтен мәрхүмнәрнең,
Дөньядагы соңгы көннәрен,
Ташсыз каберләре кайдалыгын –
Барсын, барсын ачык белгәнен

Нәрсәседер аның әйтеп тора.
Нәрсәседер, кара йөземе?
Бернинди дә битлек асларына
Яшереп булмый торган күземе? –
Нәрсәседер аның әйтеп тора…

Ул ыржаеп күз төбәгән миңа
«Вәт, бусы да каба…» дигән күк.
Бәбәкләрен миңа терәгән ул.
Ә мин исә «Пока!..» дигән күк,

Бүрегемне артка күтәрәм дә
Китәм иртәгәләр эченә.
Ул ыржаеп борнын төртеп кала
Әле… үземә түгел, эземә…

Бер генә сүз, бары бер генә…
Җырлар икән аны кем генә?
Кулың-телең чылбыр-богаулы
Беренче һәм ахыргы сүзне,
Бар нәрсәдән кадерле сүзне
Җырлар икән аны кем генә?
Бер генә сүз! Бары бер генә…

Заман сыман иске ул сүз.
Яшен булып яна.
Сөңге сыман кадый ул сүз,
Яшен булып яна.

Бабайлар утравы!
Ул сүз хәбәр сиңа,
Ул сүз сәлам сиңа,
Җилфердәсен ул
Ал байрак булып
Утрау чигендә –
Туган илемдә
Таулар иңендә!

Олы җил дөньяга
Бу сүзне таратты:
– Азатлык!
Азатлык!
Азатлык!

Көрәшләр ярсуы бу сүздә,
Җиңүләр нидасы.
Тынычлык нидасы ул безгә.
Безнең тормышлар шавында
Безнең богаулар тавышы ул,
Безнең матәмнәр маршы ул.

Нурлана шушы сүз, балкый
Әниләрнең яшьле йөзендә,

Нәниләрнең –
Мәгърур ятимнәрнең –
Ачулы күзендә.

Чәчәк ата ул
Гүрләр гөлендә…
Һәм… тоткыннарның
Мәгърур күңелендә.

Чәчәк ата ул,
Чәчәк ата ул
Йокысыз төндә
Төрмәләр,
Зинданнар эчендә…

Бетсен яклау азгынлыкларны,
Явызларга таҗлар калканмы?
Бүтән лира – ахмак җырчылар
Мактасыннар, әйдә, аларны.

Сөрелүеңне туган яклардан
Хөрлек итеп, җырчы, син мактан.
Яшь чактан ук сиңа табигать
Бүләк иткән бөек җан һәм дәрт.

Мәгърур башың имәдең аңа,
Явызлыкны күрсәң каршыңда;
Җырладың син ирек җырларын
Котырынган тиран алдында.

Куркып тик мәңгелек хөкемнән,
Шүрләмәдең җирдә беркемнән.
Золым, җәза күкрәп торганда,
Синең җырлау бушка булмады –
Ил дәһшәттә чын җыр тыңлады…

Беренче кат күрәм сезне, кырлар,
Сезне, кешеләр, сезне, гөлләрем.
Кояш кына иске таныш монда,
Кояш кына, кадерлеләрем.

Сәлам алып килеп кайлардандыр,
Хәбәр китереп гүя бу якка,
Җылы җилләр үтә юл аркылы,
Йомшак кына кагылып куакка.

Беренче һәм соң кат күргән кебек
Карап килдем бу киң дөньяга:
Гөлчәчәкләр калгып утыралар
Кырлардагы җылы юлларда…

Кемнәр мине монда китерделәр,
Шундый иске, изге далага?
Бәлки, алар яман кешеләрдер дә…
Юк үпкәм, юк минем аларга.

Кул куйдырды миңа кырыс язмыш
Көн итәргә мәңге еракта…
Мин яп-ялгыз әле, таныш түгел
Бер чәчәк тә, хәтта куак та…

Әй, даһилык даулап һәрбер чатта
Һәйкәлләргә менгән Нероннар.
Кайда сезнең даулап исән чакта
Мәңгелектән алган урыннар?

Арынып ул салкын алкышлардан,
Сафланыр, дим, беркөн җир йөзе –
Иң ирекле мәхәббәттән төзелә
Чын һәйкәлнең һәрбер кирпече…

Тик мин булмам. Ә сез җитәрсез ич
Ул көнгә дә, җилләр, гөлләрем.
Тапшырсагыз минем сәламемне
Илкәемә, кадерлеләрем?!

Ни гәзитә синдә, ни радио!
Җилләрең дә телсез, япан кыр!
Бер хәбәрсез, бер сәламсез яшәү
Үзеңә дә синең ямандыр!

Җилләрең дә телсез кебек синең,
Мәңге тынлык синдә, япан кыр.

Кылганыңның сары йөзләрендә
Сары сагыш, зәңгәр зар гына.
Синең өстән сөрән сала-сала
Үтеп китә киек каз гына.

Идел буйларына җитәр, бәлки, –
Юлы әнә Урал ягына…

Сыерчык бар. Тургай да бар синдә,
Кәккүкләр дә синдә бар барын…
Бер хәбәрсез, бер сәламсез җирдә
Ямь тапмый ла минем җаннарым:

Яхшы хәбәр бирсә якты еллар,
Мине эзләп табарлар микән?..
Казык йолдыз асларынамы, бу
Юллар кая баралар икән?..