Уладзіслаў Ахроменка - Янкі, альбо Астатні наезд на Літве

– Смачна піць і есці, – жыд-музыка гідліва глянуў на вэнджаныя свінячыя вушы ў місе, але далікатна змаўчаў, падсеў да стала з іншага боку і з дакладнасцю да грама аблічыў позіркам гарэлку ў пляшцы.

– Таксама янкі? – падазрона запытаўся Хросны.

– Вядома ж! – нахабныя вочы Лабановіча ласкава пасміхнуліся. – З жыдамі мы, беларусы, заўсёды сябравалі і сябраваць будзем. І камерсанты выключныя, і музыкі шчырыя. Вось як наш Фінберг – Янкель-музыка, сапраўдны Смык беларускі. У нашай бізнесовай грамадзе ён за самае прыемнае адказны: за падлік грошай і гармонію духу.

Музыка імпэтна крануў смыком струны.

Грамада з другога канца залы адразу ж адгукнулася:

І хаця неўзабаве скрыпка змоўкла, спевы, вядома ж, працягваліся, і кожны выводзіў на той матыў, які лічыў адзіна правільным.

– Мы, хоць і не басота, але выпіць не зашкодзіць, – Лабановіч спрактыкавана нахіліў рыльца да сваёй і Янкелевай чарак.

– Глядзі Янка, пі, але без перабору, – скрыпач узяў пляшку і манетай прадрапаў на этыкетцы рыску, – за яе не пераходзь, а не тое будзе, як у той Амерыцы.

– Не малы, памятаю, – Лабановіч паправіў бінт на збітай руцэ.

– Агімула фаірыд! – недаверліва прамовіў скрыпач на ідыш; маўляў: “я ў гэта веру такжа, як у тое, што на небе існуе кірмаш!”

Хросны пытальна зірнуў на Янкеля.

– Наш Янка – хлопец памяркоўны і талерантны, – патлумачыў той, – але, як вып’е больш за сваю норму, хапае більярдны кій – і ну дубасіць мудзіл! Пакуль усіх не пакладзе, не супакоіцца.

– Цалкам даравальная хіба, – дыпламатычна пагадзіўся былы бутлегер.

– Мы ж з хлопцамі як у ваду глядзелі, – працягваў Фінберг, – баяліся яго аднаго ў тую Амерыку выпраўляць. Упільнаваць не было каму, вось і кульнуў залішнюю чарку. А тут – цэлы натоўп мудзіл. Наш Янка, як і мае быць, адразу за кій. Добра-такі паганяў: аднаму руку зламіў, другому – ключыцу, трэцяму – ажно пяць рэбраў. На дзень усяго з-пад увагі яго выпусцілі.

– Як гэта, на дзень? – разгубіўся Хросны. – Дык колькі ж дабірацца да той Амерыкі?

– Як на “Студэбекеры” брукаванкай, то дзве гадзіны, – спакойна растлумачыў Лабановіч, – а цягніком…

Скончыць фразу ён не паспеў – за расчыненымі вокнамі бахнулі стрэлы.

– Халера ясна! – прагучала следам.

Чуйнае вуха Хроснага беспамылкова злавіла ў лаянцы тыпова жандарскую інтанацыю.

Заўсёднікі “Рыгі” і нават пейсаты шынкар пасыпалі на вуліцу. Абачлівы Хросны асцярожна падаўся да адчыненага вакна.

На плошчы перад касцёлам ваяўніча высіўся вершнік-паліцыянт туга перацягнуты рыпучай скураной партупеяй. З рулі ўзнятага рэвальвера сцякаў тонкі струмок блакітнага дыму. Белы конь злосна фыркаў.

– Што, уцячы ад мяне хацеў? – паліцыянт дзьмухнуў у рулю і па-каўбойску крутануў барабан. – Толькі яго ў нашым мястэчку не ставала!

Хросны крыху пасунуў фіранку і працягваў назіраць з-за яе. Па сітуацыі, яму трэба было неадкладна кідацца на ўцёкі, але інтуіцыя і жыццёвы досвед падказвалі, што панікаваць зарана.

Паліцыянт апусціў зброю ў расшпіленую кабуру і злосна зірнуў на местачкоўцаў.

– Чаго вылупіліся?

– А што, нельга? – Лабановіч нахабна выйшаў наперад. – Так, пан паліцыянт трапна сталяе, але зняць небараку з крыжа будзе значна цяжэй.

Да Хроснага дайшло: прадстаўнік улады з’явіўся не па яго душу. Пэўна, у патрыярхальнай Яблонаўшчыне аб’явіўся злодзей яшчэ страшнейшы за “амерыканскага камінтэрнаўца”. Уцякач без ваганняў выйшаў на падворак і нібыта раўнадушна глянуў на званіцу.

На графітна-чорным касцёльным крыжы пагойдваўся застрэлены паліцыянтам жораў у піянерскім гальштуку, той самы, які прывітаў Хроснага і Янку клёканнем у Яблонаўшчыне. Неберака звісаў на гальштуку з каванай папярэчыны, нібы шыбенік.

Паліцыянт пачухаў патыліцу – самому на званіцу было не ўскараскацца. Стралок навязаў каня і падаўся выклікаць па тэлефоне пажарных.

Местачкоўцы з’едлівымі жарцікамі і хабёльскімі кпінамі прывіталі з’яўленне чырвонай машыны з рассоўнымі драбінамі. Мёртвага жорава ў чырвоным гальштуку знялі за колькі хвілін. І тут пана паліцыянта чакала яшчэ адна прыкрая неспадзяванка. Да доўгай птушынай лапы мацавалася колца-капсула з пасланнем: