Анка Упала - На заснежаны востраў

Кабінет Лінэі з боку калідора мае шкляную сцяну. Усе могуць бачыць, калі кіраўніца школы на працы.

Для нарад з калегамі ў кабінеце рэктаркі ёсць круглы столік з крэсламі, але дарагога начальніцкага крэсла, седзячы ў якім было б зручна дамінаваць над падначаленымі, няма. Лінэя працуе, стоячы за канторкай.

Размова пра стыпендыю занадта важная, каб тупіць, таму я прашу Лінэю перайсці са мной на англійскую і на час размовы ператвараюся ў разумную.

Раніцай суседка па калідоры паставіла свой сняданак разагравацца ў мікрахвалёўку і пайшла. Пакуль я налівала сабе кефір, за маёй спінай пачуўся грукат. Гляджу – мікрахвалёўка, што мацавалася да сцяны, абвалілася і павісла толькі на адным куце над шафай для сартыроўкі смецця.

Вяртаюся ў пакой.

– Мацільда, уяўляеш, мікрахвалёўка абвалілася.

– Гэта я абваліла. Я ўчора адчыніла яе, і печка абрынулася. Гэтая кухня літаральна развальваецца!

Стары Вэстэргордэн напраўду стары. Учора адвалілася сценка маёй шуфлядкі, давялося прыладжваць яе назад. У дзвярах у нашым пакоі ручка адламаная напалову. У Новым Вэстэргордэне нібыта ўсё новае, і пакоі з уласнымі, а не агульнымі на паверх душавымі кабінкамі і прыбіральнямі. Мацільда паўсюль гасцюе, таму ведае.

Яна ходзіць у душ раніцай і, відаць, знаходзіць яго прыкручаным для сябе завысока, я забываю яго апускаць. А я наведваю душ увечары, і ён штораз прыкручаны нізенька.

Я туды хаджу ў шортах і кашулі, а Мацільда проста загортваецца ў ручнік. Ну, добра, думаю, схаджу і я гэтак. Але калі ручніком пэўнай плошчы абкруціцца Мацільда – гэта адно, а калі даўгалыгая я – гэта іншае. Ёсць нюансы.

Выходжу з душа – як на заказ: нейкі дарослы мужчына стаіць побач, адкуль толькі ўзяўся. – Даруйце! – выгукнуў і тут жа схаваўся за дзвярыма, што вядуць на другі паверх і да выхаду з інтэрната. Аднак. Мо які бацька ў інтэрнат дзіця прывёз. Але наагул жывем тут, быццам у якой камуне. За часам маёй вучобы ва ўніверсітэце ў родным гораде я жыла з бацькамі. Ніколі дагэтуль не ведала, што такое жыццё ў інтэрнаце.

– Нічога страшнага, – сказала мне неяк пазней Мацільда ў іншай падобнай сітуацыі. – Не варта заганяцца.

Я таксама спрабую так разважаць. Усе мы блізкія людзі, аб’яднаныя агульнымі кухняй, прыбіральняй і душам. Не заганяцца – адзінае, што застаецца.

Увечары Мацільда напілася п’яненькая, доўга выбірала паміж торбачкамі і туфлікамі, прыбралася і паехала з хлопчыкамі ў начны клуб у суседняе мястэчка Эмчопінг. Я пацікавілася, з кім Мацільда едзе. Аднаго хлопца яна нават імя не ведае, хоць ён разам з ёй у наш пакой заходзіў. А я, што характэрна, ведаю, хоць мала з кім словам перамовілася. О экстраверты, о лёгкасць быцця! Сказала Мацільдзе “take care”. Але наагул гэта Эмчопінг мусіць берагчыся.

– Ніколі-ніколі не хадзі ў той клуб! – будзе засцерагаць неяк пазней сваю сястру Нінін брат.

А Мацільда дык назаўтра мне той клуб вельмі рэкамендавала і нават зычліва пацікавілася, ці не хачу я наступным разам таксама з імі паехаць.

Я паліваю кветку, якую мама падарыла Мацільдзе для інтэрнацкага пакоя, бо пасля суседчынага заезду сюды кветка трымалася два дні, а потым ледзь не сканала. Усё гэта, напэўна, у нейкім сэнсе і лішняе. Ва ўсіх тут свая адказнасць.

Некаторыя рэчы мяне радуюць і падаюцца неверагоднымі. Хіба не дзіва, што агульная мова для нас з маёй аднагрупніцай Эміко з Японіі – шведская? На апошніх занятках мы мусілі ў парах адказваць на пытанні. І мы з Эміко добра разумеліся, гаварылі пра фемінізм. Ну крута ж! Эміко абуралася, што ў Японіі пра фемінізм нічога знаць не знаюць.

Я пачала думаць на пякельнай беларуска-шведска-англійскай трасянцы. Да ўсяго яшчэ руская – мова міжнародных зносін з людзьмі з постсавецкай прасторы. Пераключаю тумблер у залежнасці ад камунікатыўнай сітуацыі. Напэўна, гэта карысна для мозга, і я з часам прызвычаюся, але пакуль няпроста.

Шведская, між тым, толькі падаецца лёгкай. Гэта ілюзія. Мова стаіць перада мной неахопная. Праз фанетыку, праз вымаўленне розных людзей яна нармальна так паказвае мне дулю і не даецца проста. Наіўна тут выяўляць самаўпэўненасць.

Ад паездкі ў Стакгольм на душы стала лепей у разы. Ніна потым сказала, што я ажно перамянілася з выгляду, тварам прасвятлела. Я адчула сябе шчаслівай адразу, як выйшла на цэнтральнай станцыі і пашыбавала на Дротнінгатан. Стакгольм я люблю. На сустрэчу з мясцовымі сябрамі і калегамі ўвалілася, быццам дабраўшыся да жыццядайнага аазіса пасля тыднёвага падарожжа ў пустыні. Усё-ткі ў Яблычным горадзе я ўвесь час адчуваю сябе самотнай чужынкай.