Анка Упала - На заснежаны востраў

Мацільда прыдумала пераставіць кніжную шафу паміж нашымі ложкамі так, каб не замінаць адна адной ноччу. Яе мама сказала, што мая новая суседка позна кладзецца спаць. Зрэшты, потым вырашылі шафу не рухаць.

На агульным зборы і сустрэчы з куратарамі груп я была ў адчаі, бо не разумела амаль нічога з таго, што казалі па арганізацыйных пытаннях: як будзем вучыцца, дзе займацца. Мая шведская напраўду яшчэ слабая. На сустрэчу з куратарамі ў памяшканні былой царквы на тэрыторыі школы я трапіла толькі таму, што ўвязалася за Мацільдай і яе новай прыяцелькай, якую яна, мусіць, завяла на ўчарашняй вечарыне знаёмстваў у Стурагордэне. А я вечарыну прапусціла, бо не ведала пра яе.

Нарэшце я сустрэлася са сваёй куратаркай Мартай, з якой дагэтуль мы трымалі сувязь па электроннай пошце. Гэта элегантная, падцягнутая жанчына гадоў шасцідзесяці з разумным і жывым позіркам. У Марты я вырашыла ўдакладніць усё, што не зразумела: куды хоць ісці пасля абеду, у які кабінет. З тым самым пытаннем да нас падышла дзяўчына з Расіі. Яе завуць Ніна, і яна таксама амаль нічога не зразумела. Яе прозвішча падчас пераклічкі я не распазнала як рускае, бо, калі яго называлі, няправільна паставілі націск. Мы з ёй былі радыя знайсці адна адну. З краін былога Саюза больш мы тут пакуль нікога не заўважылі. У абед, прынамсі, першыя дні, шведы гуртуюцца са шведамі, арабскамоўныя з арабскамоўнымі, у нас з Нінай супольнасць з двух чалавек. Ніна на год малодшая за мяне, па адукацыі яна эканамістка, скончыла ўніверсітэт у Расіі. Мая новая знаёмая ездзіць на заняткі з суседняга мястэчка Эмчопінга, дзе жыве з васьмігадовай дачкой і братам.

Вучыцца мы будзем на курсе, што называецца агульным, у групе “Шведская як замежная мова”. Разам з намі ў групе дзве жанчыны і юнак з Сірыі, па адной вучаніцы з Японіі і Афганістана і хлопец з Кітая. Праз пару тыдняў да нас мусіць далучыцца яшчэ адна студэнтка. Усе, апроч мяне, праходзілі сумоўе, каб паступіць, я ў школе адзіная стыпендыятка.

Шмат чаго на занятках я не разумею, але, дзякуй богу, галоўнае, што адбываецца, цямлю.

Са мной на паверсе жывуць адныя юнакі і дзяўчаты са Швецыі. Яны ўжо перазнаёміліся, і я адчуваю з імі дыстанцыю. Напэўна, праз узрост і культурную іншасць, хаця, можа, і праз мову. З дарослымі, якія працуюць у школе, і з іншымі замежніцамі я пачуваюся значна свабодней.

У першы тыдзень усе, хто жывуць на нашым паверсе, сабраліся на кухні на арганізацыйную сустрэчу. Абмеркавалі дзяжурствы па паверсе і расклад на карыстанне пральнай машынай. Выглядае, быццам мы добра да ўсяго дамовіліся.

У школе знайшліся яшчэ двое з краін былога Саюза, якія гавораць па-руску: Фіруз і Эвеліна. Яны пара, абое паспелі павучыцца па некалькі гадоў у шведскай гімназіі, ім абаім каля дваццаці гадоў. Цяпер у гэткіх жа групах, як Мацільдзіна, яны дабіраюць балы па курсе сярэдняй школы.

Эвеліна паходзіць з Татарстана, у межах агульнага курса яна вучыцца на так званай “лініі” фатаграфіі. У школе ўсе яе ведаюць па зялёных валасах.

Фіруз прабавіў дзяцінства ў Маскве, а пра паходжанне сваё маўчыць. Ён збіраецца быць айцішнікам, дапамог мне “крэкнуць” софт на маім нэтбуку. Цяпер тэкставы рэдактар не зможа ганьбіць мяне чырвонай палоскай з патрабаваннем яго зарэгістраваць.

Фіруз саромеецца свайго імя і хацеў бы яго змяніць.

– А якое ты хацеў бы імя? – пытаецца Эвеліна. – Мне тваё падабаецца!

Фіруз не кажа якое. Мне чамусьці здаецца, што вытанчанаму Фірузу пасавала б французскае імя. Але мяркую, ён хоча шведскае.

Я спытала ў Эвеліны, як доўга ў яе былі цяжкасці з гаварэннем па-шведску і разуменнем мовы. Яна адказала: “Першыя тры гады”, – і дадала, што дагэтуль кепска разумее гаворку шведскіх адналетак, перасыпаную слэнгам, з якой і я, вядома, не даю рады. Відаць, я яшчэ няблага трымаюся, з улікам таго, што досведу гаварэння не маю амаль ніякага.

Стаіць пагода, адно што ля вады гуляе моцны вецер. Паводле прагнозу надвор’я – плюс дваццаць тры градусы, але на сонцы адчуваецца ўсе дваццаць восем. Сонца такое яркае, што стамляюцца вочы.

У пажонднай кампаніі дзвюх дзікіх качак на прычале насупраць школы я, што апантаная, вучу па тэлефонным дадатку новыя словы, бо адчуваю моцную патрэбу як найхутчэй перайсці ў шведскай мове з дурніц у разумніцы.

Усе дні, што я тут, бераг быў даволі бязлюдны, а тут раптам заўважаю – ідзе пара гадоў сямідзесяці. Відаць, выйшлі з адной з віл перад школай. Ён – у белым купальным халаце. Я пазіраю на іх і вітаюся, бо, прынамсі, у школе прынята вітацца. Але мужчына з падазрэннем свідруе мяне позіркам. Прычал шырокі, я сяджу на ім злева, а тыя людзі моўчкі кіруюцца направа, туды, дзе стаяць два сталы з лавамі. Тым не менш сходы ў ваду – з майго боку. Дзявацца няма куды, распрануўшыся воддаль, у ваду яны спускаюцца каля мяне.