Уладзімір Караткевіч - Ідылія ў духу Вато

— Так.

Потым была бязмежная роўнядзь вады, сусветны патоп, а над ёю юнак, што ўздымаў на руках непрытомную дзяўчыну. Вада ўсё прыбывала, і на твары юнака можна было чытаць:

"Любая, дыхай, пакуль мае вусны не зніклі пад вадой". І яшчэ нібы чыталася: "Я не баюся цябе, бог! Таму што я чалавек. Нават перад смерцю".

Яны глядзелі далей. Перад дзяўчынай праходзілі людзі — людзі са спрацаванымі рукамі, людзі шахт, людзі непалітых ніў, маладыя альбо старыя, добрыя ці благія, але ўсе чалавечныя.

— Я ненавіджу смерць, — сказаў ён, — я ненавіджу яе.

— А як ты змагаешся з ёю?

— Глядзі.

На новым палатне быў лес, светла-зялёная, пранізаная сонцам папараць. І ў ёй, бы ў зялёных аблоках, быццам зусім не дакранаючыся да зямлі, сутыкнуліся два магутныя кані, счапіліся ў апошняй стычцы два коннікі.

Гэта было зроблена з такою дзікай экспрэсіяй, з такім драматызмам, што міжвольна прыходзіла думка: адзін з іх, той, што ў чорным, нікуды не ўцячэ.

Гэта Ян Прыгожы дабіваў Балотнага Уладара.

Дзяўчына ўздыхнула:

— Ты ведаеш, што ты геній?

— У мяне няма часу на тое, каб стаць ім.

І, апусціўшы штору, быццам адрэзаў:

— Спі.

— Пачакай, я яшчэ пабуду з табою… Трошкі. Я не хачу спаць.

— Добра, — у яго загарэліся вочы. — І я таксама.

Яны яшчэ каля гадзіны гаварылі. І гэта былі ўспаміны, словы аб мінулым каханні, аб тым, што кожны з іх перажыў потым.

Пасля гэтага ён адкінуў рог коўдры, паправіў халаднаватую прасціну, узбіў падушку.

— Кладзіся. Я ў суседа, за сцяной. Яго няма. Трэба будзе — пастукай.

Яна запытальна глядзела на яго. Ён паставіў на начны столік графін з вадою, талерку з яблыкамі.

— Піжама ў шафе, калі хочаш.

Твар яго здаваўся каменным. Ён узяў з шыфаньера прыбор для галення, развітаўся і выйшаў.

Яна ляжала ў ложку і доўга чакала. Ён не вярнуўся.

А ў гэты час ён пастукаў у пакой трэцяга суседа і сказаў яму:

— Ты прасіў у мяне брытву?

Добрыя блакітныя вочы пад белымі вейкамі заміргалі:

— Калі? А-а… добра, мне якраз патрэбна.

І хлопец пайшоў у суседаў пакой.

Ён пагасіў святло, выцягнуўся пад коўдраю, адчуваючы сябе, як зрынуты волат.

У цемры праплыў перад яго вачыма белы твар, прызыўныя цені вачніц, голыя рукі паўзверх коўдры.

"Вось яна лягла. Вось упалі на падлогу туфлі. Вось яе глыбокі ўздых. Божа, як я кахаю, як жадаю яе!"

Ён да болю сціснуў зубы.

"Кахаю… І забіваю? Не, яна маладая, здаровая. Гэтыя гады праляцелі над ёй краем. Яна яшчэ можа быць шчаслівай, знойдзе сябра, дзяцей…"

Зноў вырастаў у душы страх.

"Як быццам прыпадак? Выбіць акно? Не. Памыліўся. Горш за ўсё, што яго так і не было за гэты дзень. Толькі прадчуванне. Можа, я перабольшваю? Можа, пайсці да яе?"

Ён чыркнуў запалкай. Трапяткі агеньчык выхапіў з цемры точаную, амаль безвалосую, прыгожае формы руку.

"Жыць бы табе і жыць, рука…"

У цемры мігцеў агеньчык папяросы.

"Здаецца нехта ходзіць па пакоі? Магчыма, прыйдзе сябра, у яго ключы. Адчыніць. А, д'ябал…"

Нейкае падабенства рэўнасці нарадзілася ў сэрцы.

"Пайсці? Не".

А потым усё гэта перастала быць праблемай.

Так яны ляжалі без сну, кожны ў сваім пакоі. Толькі вузкая перагародка, але ўсё адно што акіяны.

"Працаваць, працаваць, працаваць. Толькі працаваць. Гэта адно".

Успыхваў чырвоны светлячок.

"Смерць, я не баюся цябе! Я кідаю табе выклік. Я чалавек… Хоць сёння, як грубая жывёла, адштурхнуў тую, што на руках насіў бы ўсё жыццё… Але ж я кахаю яе. Я кахаю яе, кахаю, кахаю!.."

Ён ляжаў, гледзячы ў цемру. А на начным століку нястомна цікаў гадзіннік, адбіваючы бег часу.

Я вас цалую вельмі пяшчотна.