Андрэй Дзмітрук - Выкраданне чарадзея

Шпурнуўшы галлё, ён кінуўся назад да скамечанай паперкі, якая атрымала цяпер пагрозлівае значэнне. Трава і канюшына вакол яе былі ўтаптаныя ў зямлю конскімі капытамі...

Ён змоўк і стаў глядзець на мяне з такой просьбай, з такім чаканнем, што я зблытаўся і адразу ж прыдумаў нейкае даволі складанае тлумачэнне. Маўляў, і ў мяне бываюць раскошныя сюжэтныя сны, я нават некаторыя запісаў, а можа быць, гэта і не сон увогуле, а якая-небудзь «спадчынная інфармацыя», абуджаная адпаведнымі абставінамі, — ёсць такія гіпотэзы...

Белага каня, адпушчанага пасвіцца на начлег, Серж, вядома, карміў, а ўсе наступныя падзеі — «сам разумееш»...

Ён не чакаў іншага адказу: падзякаваў, паціснуў мне руку, мы пайшлі есці марожанае, прычым Серж па маёй просьбе ўспамінаў усё новыя падрабязнасці прадметаў, але рабіў гэта ўжо амаль спакойна. Здаецца, я пераканаў яго больш, чым сябе. Ува мне штосьці ныла, быццам я наўмысна схлусіў...

Што яшчэ я магу сказаць?

Да сну на гарадзішчы мы з Сержам вярталіся неаднаразова. Урэшце ён адкрыўся і Ірыне.

Выслухаўшы, яна сказала менавіта тое, што мы ад яе і чакалі: «Ах, Сяргей ты, Сяргей, чаго ж ты мяне не пабудзіў, калі карміў гэтага красуна? Можа быць, мы б з табою ўдваіх туды трапілі!» Наконт маладзенькай «царыцы», якая іграла такую ролю ў прывідах мужа, Іра заўважыла з наўмыснай няўважнасцю: «З дзяцінства на кані — значыць, ногі ў яе як колы!» Але пасля ўсіх гэтых какетлівых дробязей быў пушчаны ў ход адточаны Ірынін інтэлект. Яна сказала, што, маўляў, даўно задумваецца пра дынамічную і складаную структуру часу. Што анізатропнасць часу ў яе пад сумненнем і ў класічную ўэлсаўскую машыну часу яна не верыць і ва ўсе парадоксы, якія ўзнікаюць з яе, накшталт забойства свайго прапрадзеда, не верыць таксама.

Магчыма, існуе нейкі перанос інфармацыі, калі субстрат, які знаходзіцца ў мінулым, кадзіруецца звесткамі з будучыні.

Карацей кажучы, наш сучаснік можа трапіць у мінулае толькі часова, пасяліўшы сваю свядомасць у целе аднаго з продкаў, а затым «перазапісаўшы» яго назад з новым грузам памяці...

Пазней я скеміў, што ўсе Ірыніны разважанні — толькі даніна яе любові да парадку і завершанасці. Няхай яе з Сержам гняздо шырокае, няхай яно змяшчае і мінуўшчыну і будучыню, але гняздо павінна быць абаронена з усіх бакоў. Ніякіх трывожных нявырашаных пытанняў. Яснасць.

Мне ж Ірыніна гіпотэза здаецца вельмі няпоўнай, яна адлюстроўвае толькі адну грань ісціны... Мы ж самі, рэчыва, з якога мы складаемся, — гэта, урэшце, і ёсць упарадкаваная прастора — час.

...І таму нельга падарожнічаць у часе, як уэлсаўскі герой, а можна толькі існаваць альбо ў адных каардынатах, альбо ў іншых, душой і целам...

Напэўна, каб разабрацца ў гісторыі на гарадзішчы, мала нашай фармальнай логікі. Гэтая задачка — з падручніка XXIII стагоддзя.

А самога Сержа ўся гэтая прамудрасць мала хвалявала. Ён успамінаў радасць у вачах, якая бліснула насустрач збавіцелю. Ён пакутаваў ад сваёй нікчэмнасці і прагнуў...

Прагнуў выправіць промах.

Стварыць іншую сітуацыю, іншы ўзор тканіны часу.

І ён знік бясследна ў пагодлівы вераснёвы дзень, выехаўшы з дому. На ім была гімнасцёрка і палявая сумка цераз плячо. І, напэўна, цукар у сумцы. Іра падняла на ногі ўвесь горад, крымінальны вышук збіўся з ног — дарэмна.

А наш інстытут, не без маіх руплівых захадаў у вярхах, нарэшце правёў раскопкі ў злашчасным гарадзішчы амаль па ўсёй яго плошчы.

Мы знайшлі рэшткі драўляных ідалаў са слядамі аранжавай вохры. Мы знайшлі пахаванне каля самага горада: шкілет маладой невялікага росту жанчыны, чорнаглянцаваны збан і чарпак у галавах, доўгі вузкі меч, некалькі кручаных бранзалетаў і бронзавыя пацеркі з сердалікавай падвескай. У жанчыны — рассечанае цемя.

За некалькі крокаў на ўсход была выяўлена магіла рослага мужчыны з панцырнымі лускамі на рэбрах. Побач ляжала баявая сякера...

Я думаю, што гняды конь усё-такі прабіўся скрозь дзіды, што «царыца» недарма з такой надзеяй усміхалася. Што Серж урэшце знайшоў у сабе мужнасць выкупіць сваю страшную віну хоць бы тым, што сам загінуў на месцы гібелі кавалёвай каханай (хто ведае, ці не сваёй сапраўднай каханай...).

Іншы раз мне ўяўляецца дзіўная карціна.

Улетку, у маладзіковую ноч, калі чарадзейны сон скоўвае і сёлы на раўніне, і светлыя ставы, і кучаравы старадаўні вал, пакатым схілам, па калена ў разнатраўі, падымаюцца да магіл «царыцы» і каваля два кані — белы і гняды. Яны пачынаюць гульню на шырокай седлавіне ўзгорка, кусаюць адзін аднаго і звіняць цуглямі.