Андрэй Дзмітрук - Выкраданне чарадзея

Гэты страшны вір разбіўся на асобныя паядынкі. Напэўна, нервы ў Сержа як у гараджаніна атамнай эпохі не вытрымалі б віхравага наскоку двух віскучых малайцоў са старэчымі тварамі тытунёвага колеру, абвешаных лісінымі хвастамі. Але Серж-каваль, п'яны ад крыважэрнага азарту, падняў гнядога на дыбкі, і той сваёй масай паваліў прысадзістага стэпавага коніка... Штосьці захрабусцела і правалілася пад капытамі... Правым повадам ён завярнуў каня на месцы і паспеў шчытом адбіць шаблю другога праціўніка.

Потым інтэлігентны двайнік з дваццатага стагоддзя, відаць, упершыню перайшоў ад кантролю даўмяшання ў душэўны лад каваля. Да тае пары сумленны прашчур і не здагадваўся, каго ён цягае ў сваім хударлявым мускулістым целе. Не лязом, а чамусьці бокам упала, дрыгануўшы, сякера на малахай стэпавіка. Аглушаны, быццам заснуўшы на хаду, той торкнуўся носам у грудзі.

Баюся, што прычынай усёй пазнейшай трагедыі, а значыць, і знікнення Сержа праз месяц, было абвостранае пачуццё самазахавання майго сябра. Узяўшы на нейкі час лейцы свядомасці, каваль волатаўскім наскокам прабіўся на гарачую лінію, дзе нашым удалося згуртавацца і стрымліваць націск асноўных сілаў качэўнікаў. Там, з тварам, аблепленым мокрымі валасамі, адчайна секлася маладзенькая «царыца». Серж бачыў, як ададзьмула яна з губ непакорную мокрую пасму і зноў, прыкрываючыся знявечаным шчытом, наводмаш выкідала тонкі меч. Пунсовыя кроплі, пунсовыя ручаі змешваліся з патокамі гразі на малочнай скуры яе каня.

Раптам некалькі стэпавых канякаў разам спатыкнуліся, спалохана заржалі і пайшлі бокам, штурхаючы адна адну. Гэта наваліўся натоўп стэпавікоў, якія да гэтага часу не ўдзельнічалі ў баі: такая была скучанасць праціўнікаў вакол адчайнай дзяўчыны...

Яе акружылі з дружным віскам, засланілі лесам дзідаў, калматымі прысадзістымі спінамі, шапкамі. Спатыкнуўся і ледзь не па-чалавечы крыкнуў белы конь...

О час, капрызны час! Навошта ўкараніў ты ў простую і смелую душу закаханага воіна чужыя, распешчаныя, эгаістычныя пачуцці далёкага нашчадка? Ужо магутны гняды скакун, як угневаны бог — заступнік гарадзішча, уварваўся ў гурт стэпавікоў. Ужо павярнуліся дзікія потныя твары пад малахаямі і кавалёва сякера жудасна трэснула па чыімсьці пераноссі. Ужо ляцелі насустрач, скрозь блытаніну чорных валасоў, раскрытыя ў захапленні карыя вочы. Якая падзяка была ў іх, якое абяцаннеі Яна ўсміхалася яму, яна тоненька крычала — ужо без шчыта з крывавай ранай пад левым вухам.

...О, які моташны гэты пах — нямытай плоці, гнілых зубоў! Гэтая адрыжка зброджанага кумысу. Распораты кафтан, шчыміць садраная скура на баку. Руды дзяцюк з галавой, бы кацёл, без шыі, са сляпымі шчылінамі вачэй на ўспухлым твары — ажыўлены каменны ідал стэпу — спрытным ударам сарваў верх шчыта. Гняды яшчэ круціўся на месцы, паслухмяны вопытнай руцэ каваля — але, мабыць, сама прырода, маючы ў адным мозгу дзве свядомасці, вывела «наверх» тую з іх, якая імкнулася захаваць цела...

Далей, далей ад бязлітаснай смяротнай сталі! Ён адчуваў сябе голым, безабаронным, як смоўж, выдраны з ракавіны. Скура, мышцы, косці — усё здавалася такім крохкім.

Ён першы раз заўважыў, як страшэнна здранцвелі рукі, асабліва правая, з сякерай, і які гарачы боль у параненым баку і ў крыжы, адбітым пры скачцы. Зблыталіся дакладныя баявыя рухі, некуды ў сумятню футраў, ботаў, шабляў паляцеў кінуты чырвоны шчыт. Не помнячы ні пра што, акрамя свайго выратавання, утрапёна малоцячы гнядога абцасамі і тапарышчам, ірваўся Сяргей Іўчанка — уласнай персонаю, без усялякіх там двайнікоў! — прэч з мітусні бою, дахаты, дахаты!..

...Светлая вада світання насычала сінюю губку неба. Кажаны мітусіліся, ледзь не зрываючы начыненыя пухам галоўкі спелага чартапалоху. А Серж усё сядзеў, трымаючы руку Ірыны, якая яшчэ спала, і спрабаваў уцяміць, што гэта за белы будынак з купалам узвышаецца над лесам у тым баку, дзе Горад. Абсерваторыя, мабыць?

Прастора рабілася па-ранішняму неабсяжная, выразней вызначаліся дарогі і абрысы палёў. Маладзіковы сярпок ужо не асвятляў неба, а неяк дэкаратыўна прыткнуўся над зіхатліваю рысаю ўсходу. Холад працінаў да нутра. Дрыжучы і ляскаючы зубамі, Серж прымусіў сябе ўстаць і выправіўся шукаць сушняк.

На пад'ёме седлавіны Серж падабраў папяровы мяшочак і адразу з прыкрасцю кінуў, бо папера аказалася мокрая ад расы.

Вярнуўшыся з ахапкам сухіх сцяблоў і вырашыўшы скарыстаць для распальвання пакеты з-пад ежы, ён раптам успомніў. Мяшочак быў Ірын, у ім прынеслі з дому цукровае печыва. Мяшочак ляжаў далёка ад начлегу. Мяшочак быў пусты — значыць, печыва...