Андрэй Дзмітрук - Выкраданне чарадзея

— Эт! — махнуў рукой Змітрок. — Не тое дабро, што дабро, але тое, што каму даспадобы. Мне жаніцца даспадобы!

— Правільна! — нечакана згадзіўся Мікіта, засмяяўся. — Ажаніся — кепска, не жаніся — кепска. Старыя казалі, — што два, то не адзін. Н-но! Паганяй, малойчыкі, дружына едзе, хто супраць такой устоіць!

Хлопцы загарлалі, засвісталі, пачалі падварушваць коней.

...Яны здаля пачулі, нават не пачулі — адчулі вяселле і цяпер цяжкімі скачкамі, бо снег у лесе ляжаў глыбокімі сумётамі, спяшаліся да дарогі, каб перастрэць тых святочна выстраеных коннікаў і коней, фасоністы вазок. Яны як не слаліся над снегам, і не чуваць было іх лёту, ніводная галінка не дрыжала, закранутая поўсцю моцнай, шырокай спіны, не рассыпаўся лёгкім воблачкам сняжок-пудра ад ледзь чутнага павеву паветра, калі іх постаці рассякалі яго пры самых яловых лапках. Нават сойкі, якіх не магла ўтаймаваць, сцішыць самая лютая зіма, не ўздымалі вэрхал, калі пад імі праслізгвалі шэрыя постаці, не гналіся за імі з сакатаннем і лямантам. Ценяў было тры, яны беглі след у след, як не датыкаючыся да хваста пярэдняга. Самае дзіўнае, на снезе не заставалася слядоў. Зусім не заставалася, хоць яны павінны былі заставацца — вялікія, з ямінкаю, аблямаванаю дзіркамі ад кіпцюроў. Тры цені імчалі да вяселля. Яны імкнулі так упарта, упэўнена, пагрозліва, што той, хто б іх убачыў, да супынку сэрца спалохаўся б за тых, каго мусілі хутка дагнаць, спыніць гэтыя цені.

Яны ляцелі, бо не маглі не перастрэць вяселле; для іх гэта значыла тое ж, што і жыццё. Сэнс жыцця трох вялікіх шэрых зданяў якраз і быў у сустрэчы з вяселлем. Любым вяселлем. Чым весялейшае спяшалася ім насустрач вяселле, з рыпаннем скрыпак, бубненнем бубнаў, крыкамі і пошчакам капытоў — тым было лепш. Гэта ведаў кожны з трох, і таму кожны прагнуў сустрэчы з упартасцю, апантанасцю, няўмольнасцю, якія могуць быць толькі пры дасягненні найвялікшай мэты.

З кожным скачком іх бег неверагодна паскараўся.

Здані сустрэлі дружыну перад самаю Вялікай палянаю, пасярод якой, бы вялізазная саха студні-кайдуба, стаяў сухі дуб, спалены маланкаю яшчэ ў невядома якія часы; ад паляны да лясной вёскі, у якой расцвіла Змітракова кветка-дзяўчына, была ўжо толькі гадзіна язды, і не шалёнай, на злом галавы, а звычайнай, рыссю. Першы дружок, Антось, згледзеўшы трох вялікіх ваўчынаў — пасярэдзіне, на самай дарозе, стаяў большы, па баках, трохі ззаду, два астатнія, — у першае імгненне інстынктыўна нацягнуў павады, і конь, збіўшыся з рысі, стаў бокам, загарадзіў дарогу.

— Ваўкі!

Вокліч зусім не напалохаў дружкоў, а, наадварот, яшчэ больш наддаў імпэту. Пакуль адны паказвалі на ваўкоў, узбуджана крычалі, размахвалі рукамі, з'язджаліся ў гурт, два хлопцы — зразумела, самыя маладыя — ужо і памкнуліся былі скакаць, гнацца, калі і не ўпаляваць, бо не было зброі, то хоць бы проста патрэсціся ў сядле, пагалёкаць, адным словам — папалохаць гэтых лясных прывідаў, валацугаў. Ды ваўкі не зрушыліся з месца, нават не паварушыліся, і постаці іх — наструненыя, з высока ўзнятымі галовамі, незразумела ўпэўненыя — насцярожылі старэйшых, і перш Мікіту.

— Стой, маладзёны! — устаў ён у вазку, і голас яго — нечакана рэзкі, уладны — астудзіў усіх, спыніў; нават узялася цішыня.

А тыя двое самых маладых ужо ўзялі разгон, падскоквалі ў сёдлах, нічога не бачачы і не чуючы.

Самае дзіўнае — коні, якія пры ваўчыным з'яўленні заўсёды храплі, круціліся, прысядаючы на заднія ногі, стрыглі вушамі, дзіка выкочвалі бялкі вачэй, — коні іх цяпер ахвотна скакалі да ваўкоў, быццам бачылі перад сабой якіх зайцоў, зусім не баяліся. Наогул усе коні стаялі спакойна, пафырквалі, пераступалі. І ўжо нават маладзейшыя ў нерухлівасці ваўкоў адчулі нешта не тое, ухапіліся за павады, вернучы галовы коней убок, а тыя ўсё не хацелі паварочваць, скакалі, і з кожным такім скачком бялелі перакошаныя твары хлопцаў, дранцвелі рукі і ногі, спыняў кроў жах. Нават тым, хто моўчкі на ўсё гэта глядзеў, было вусцішна. Урэшце коні ўсё ж перад самымі мордамі ваўкоў завярнулі і лёгка памчалі назад, і хлопцы на іх драўляна падскоквалі, усё не маглі ачомацца.

— Не баяцца!.. — здаўленым голасам сказаў нехта ў дружыне, і адказам гэтаму голасу былі толькі пафыркванне і мяккі перастук капытоў.

— Вось я і кажу, — сказаў дзядзька Мікіта, — што коні іх баяцца не будуць. І яны нікога не баяцца. Ні страла іх не возьме, ні дзіда, ні самы востры корд. А вяселле яны, калі могуць, перастрэнуць заўсёды. Во так пастануць — і стаяць. Не варушацца, не дыхаюць нават. Усё жыццё ўспамінаць будзеце, хлопчыкі, усё жыццё... Мала каму выпадае пабачыць. Можа, раз у сто гадоў. А мы з вамі бачым.