Isaac Asimov - De Foundation en Aarde

‘Maar er was toch wel degelijk een rechtvaardiging. Het was zelfverdediging. Een seconde later zouden we allemaal dood geweest zijn als jij niet gehandeld had.’

‘Zoiets zou ik ook gezegd hebben, maar ik kon me er niet toe brengen om het haar uit te leggen. Ik was veel te bang dat ze me niet zou geloven.’

Pelorat schudde zijn hoofd en zei zuchtend: ‘Zou het dan beter zijn geweest als we haar niet hadden meegenomen? Jij wordt zo ongelukkig door deze situatie.’

‘Nee,’ zei Blits woedend. ‘Zeg zoiets nooit meer. Ik zou veel ongelukkiger zijn geweest als ik hier gezeten had in de wetenschap dat we een onschuldige hadden achtergelaten die afgeslacht zou worden, enkel en alleen om iets dat wij gedaan hadden.’

‘Zo gaat het nu eenmaal in Falloms wereld.’

‘Nee Pel, ga nu niet zo denken als Trevize. Geïsoleerden kunnen zulke zaken accepteren en dan uit hun hoofd zetten. Maar Gaia redt levens, wij vernietigen niet, en wij blijven ook niet werkeloos toezien als leven wordt vernietigd. Al het leven, dat weten we, komt constant tot een einde om plaats te maken voor nieuw leven, maar dit einde mag nooit zinloos zijn. Banders dood, hoewel onvermijdelijk, is al nauwelijks te verdragen. Die van Fallom zou alle perken te buiten gaan.’

‘Goed dan,’ zei Pelorat. ‘Je zult wel gelijk hebben. Maar ik ben hier niet naar toe gekomen om met jou over Fallom te praten. Het gaat over Trevize.’

‘Wat is er met Trevize?’

‘Blits, ik maak me zorgen over hem. Hij wacht nu op de uitslagen over de toestand op Aarde en ik weet niet zeker of hij tegen de spanning bestand is.’

‘Ik maak me geen zorgen over hem. Hij zal wel een stabiele en krachtige geest hebben.’

‘We zijn allemaal beperkt. Luister, de planeet Aarde is warmer dan hij verwacht had; dat heeft hij me verteld. Ik vermoed dat hij denkt dat het daar zelfs te warm voor leven is, hoewel hij zich wanhopig probeert aan te praten dat dat niet zo is.’

‘Misschien heeft hij gelijk, misschien is het daar niet te warm voor leven.’

‘Hij laat doorschemeren dat die warmte afkomstig kan zijn van een radioactieve korst, maar ook daar wil hij niet aan. Over een dag of twee zijn we er zo dichtbij dat de waarheid niet meer te verdonkeremanen zal zijn. Wat als Aarde nu inderdaad radioactief is?’

‘Dan zal hij dat feit dienen te accepteren.’

‘Blits, ik weet niet hoe ik het zeggen moet, hoe ik dat in mentale termen moet gieten. Wat als zijn geest Blits wachtte even en zei toen wrang: ‘Als daar de stoppen doorslaan?’

‘Ja, als daar de stoppen doorslaan. Kun je niet iets doen om hem meer weerstand te geven? Kun je hem niet rustig houden, onder controle, zo te zeggen?’

‘Nee Pel, ik geloof niet dat hij zo fragiel is. Gaia heeft destijds het onherroepelijke besluit genomen van zijn geest af te blijven.’

‘Maar daar gaat het juist om. Hij heeft die ongewone eigenschap altijd gelijk te hebben. Als dit project van Aarde niets uithaalt zal dat misschien niet zijn brein vernietigen, maar misschien wel die eigenschap. Die is uiterst ongewoon en misschien is hij ook ongewoon fragiel.’

Blits dacht even na. Toen haalde ze haar schouders op: ‘Ach, misschien kan ik een oogje in het zeil houden.’

De volgende zesendertig uur was Trevize er zich vaaglijk van bewust dat Blits, en in mindere mate Pelorat, hem voortdurend als een hondje volgde. Maar dat was in zo’n compact schip niet anders te verwachten en hij had andere dingen aan zijn hoofd.

Hij bevond zich bij de computer en merkte toen dat ze hem vanuit de deuropening gadesloegen. Hij keek hen met een leeg gezicht aan.

‘Ja?’ zei hij met heel rustige stem.

Pelorat vroeg nogal onhandig: ‘Hoe gaat het met je, Golan?’

Trevize zei: ‘Vraag dat maar aan Blits. Die zit me al uren aan te staren. Ze zal wel met mijn brein zitten te hannesen. Of niet soms, Blits?’

‘Nee, dat doe ik niet,’ zei Blits op effen toon. ‘Maar als je mijn hulp nodig hebt, dan wil ik het wel proberen. Heb je mijn hulp nodig?’

‘Nee, waarom zou ik? Laat me alsjeblieft met rust, allebei.’

Pelorat zei: ‘Vertel ons alsjeblieft wat er aan de hand is.’

‘Drie keer raden!’

‘Is Aarde…’

‘Inderdaad. Wat iedereen alsmaar beweerd heeft, is de volle waarheid.’ Trevize gebaarde naar de monitor waarop de nachtzijde van Aarde te zien was. De zon werd erdoor verduisterd. Het was een massieve cirkel van zwart tegen een met sterren bezaaide hemel. De omtrek van de planeet was zichtbaar als een onderbroken oranje kromming.

Pelorat vroeg: ‘Is dat oranje de radioactiviteit?’

‘Nee, alleen maar door de atmosfeer gebroken zonlicht. Het zou een ononderbroken oranje cirkel zijn als de atmosfeer niet zo bewolkt was. Radioactiviteit kunnen we niet zien. Maar de diverse stralingen, zelfs de gammastralen, worden door de atmosfeer opgenomen. Die zenden vervolgens secundaire straling uit, betrekkelijk zwak, maar de computer kan ze zien. Ze zijn dan nog steeds voor het oog onzichtbaar, maar de computer kan voor elk golfdeeltje van de straling een fotoon zichtbaar licht produceren. Aarde wordt dan in een valse kleur getoond. Kijk maar.’

En de zwarte cirkel glansde in een zwak, vlekkerig blauw op.

‘Hoeveel radioactiviteit is daar?’ vroeg Blits zacht. ‘Zoveel dat menselijk leven daar niet mogelijk is?’

‘Helemaal geen leven,’ zei Trevize. ‘De planeet is onbewoonbaar. De laatste bacterie, het laatste virus, is allang dood.’

‘Kunnen we daar uitstappen?’ vroeg Pelorat. ‘In ruimtepakken, bedoel ik?’

‘Enkele uren. En daarna worden we geveld door een ongeneeslijke stralingsziekte.’

‘En wat doen we nu, Golan?’

‘Doen?’ Trevize keek Pelorat met een uitdrukkingsloos gezicht aan. ‘Weet je wat ik graag zou doen? Ik zou jou en Blits — en dat kind — terug naar Gaia willen brengen en jullie daar voor altijd achterlaten. Dan zou ik naar Terminus terug willen gaan om het schip terug te geven. Dan zou ik ontslag uit de Raad nemen en dat zou Burgemeester Branno zeer plezieren. Dan zou ik verder van mijn pensioen willen leven en de Galaxis de Galaxis laten. Dat hele Seldon Plan kan me niets meer schelen en dat geldt ook voor de Foundation, de Tweede Foundation of Gaia. Laat de Galaxis maar zijn eigen weg uitstippelen. Het zal mijn tijd wel duren en wat kan het mij schelen wat er daarna gebeurt?’

‘Dat kun je niet menen, Golan,’ zei Pelorat smekend.

Trevize staarde hem geruime tijd aan en haalde toen diep adem. ‘Nee, dat doe ik niet, maar wat zou ik dat allemaal graag willen doen.’

‘Wat je graag zou willen doet er nu niet toe. Wat ga je doen?’

‘Ik breng het schip in een baan rond Aarde, rust wat uit, probeer de schok te verwerken en dan bedenk ik wel wat. Behalve dan …’

‘Ja?’

En Trevize stootte eruit: ‘Wat kan ik nog doen? Wat is er nog meer voor mij te doen? Waar moet ik nu nog naar streven, naar zoeken?’

Vier maaltijden achtereen hadden Pelorat en Blits alleen maar Trevize tijdens het eten gezien. De rest van de tijd bleef hij in de cockpit of in zijn eigen hut. Tijdens de maaltijden zweeg hij. Zijn lippen hield hij op elkaar geperst en hij at bijna niet.

Maar bij de vierde maaltijd kwam het Pelorat voor dat iets van de voor hem zo ongewone ernst van Trevizes gezicht was verdwenen. Pelorat schraapte twee keer zijn keel alsof hij iets wilde zeggen, maar zich uiteindelijk bedacht.

Toen keek Trevize op en zei: ‘En?’

‘Heb je … heb je het uitgedacht, Golan?’

‘Waarom vraag je dat?’

‘Je lijkt minder somber.’

‘Ik ben nog net zo somber, maar ik heb ook flink nagedacht. Heel flink.’