Andrzej Sapkowski - Żmija

Forse altri cantera con miglior plettro.

„Słowniczek afgański”, czyli objaśnienia co trudniejszych skrótów, słów i wyrażeń żargonowych znajdą Państwo na końcu książki (przyp. wyd.).

John Keats, „Lamia”, przekł. Zofii Kierszys, w: Poezje wybrane, PIW Warszawa 1962.

zawiera trudniejsze i nieobjaśnione w tekście słowa i wyrażenia z żargonu żołnierskiego oraz mniej znane, rozpowszechnione w radzieckim nazewnictwie wojskowym skróty i skrótowce.

AKM, akaem, akaemaszka ( awtomat Kałasznikowa modernirizowannyj ) – karabinek szturmowy Kałasznikowa, popularny kałach, kal. 7,62. Jego nowocześniejsza wersja to AK-74, różniący się od AKM mniejszym kalibrem (5,45), lżejszym (plastikowym, nie metalowym) magazynkiem i charakterystycznym tłumikiem płomieni na lufie.

AKS, akaes, aks-74u ( awtomat Kałasznikowa składnoj ukoroczennyj ) – pistolet maszynowy Kałasznikowa, wersja skrócona.

Aryk– afgański kanał nawadniający.

Askerzy– żołnierze rządowej armii dra, zob. zieloni.

Awtobat– batalion transportowy (samochodowy).

Basmacz– zob. duch.

Bezeteszki(bzt, broniebojno-zażygatielnyje trassirujuszczije patrony ) – trasery, naboje z pociskiem przeciwpancerno-zapalająco-smugowym.

Blina. blia – łagodniejszy odpowiednik wyrażenia „bladź”.

Blokpost– umocniony posterunek, blokhauz, fort.

BMD( bojewaja maszyna desanta ) – transporter opancerzony wojsk powietrzno-desantowych.

BMP–( bojewaja maszyna piechoty ) – transporter piechoty.

BRDM, beerdeemka ( bojewaja razwiedywatielnaja dozornaja maszyna ) – mały zwiadowczy transporter opancerzony.

Broniegrupa– grupa pancerna, wykoncypowana w Afganistanie, doraźnie formowana, całkowicie zmotoryzowana, bardzo szybka jednostka manewrowa o dużej sile ognia, używana do akcji interwencyjnych. Zwykle w składzie 4-5 czołgów i tyluż transporterów.

Brortik(od bronieżylet ) – kamizelka kuloodporna.

BTR, beteer, beter ( bronietransportior ) – podstawowy transporter opancerzony Armii Czerwonej.

Cha-be– letni mundur (od chłopczatobumażnyj , bawełniany).

Chadowcy– funkcjonariusze khad-u (zob.).

Chana– w gwarze przestępczej: źle, koniec; nam chana: przepadliśmy, koniec z nami, już po nas.

CWG( Centralnyj Wojennyj Gospital ) – w czasie wojny afgańskiej główny szpital wojskowy w Kabulu.

Czeki– bony walutowe centrali „Wnieszposyłtorg”, mniej więcej odpowiednika naszej „Baltony” czy „Peweksu”. Żołnierze służący w Afganistanie traktowani byli jak specjaliści na kontraktach zagranicznych, żołd otrzymywali w walucie. Rzecz jasna, nie była to żadna waluta, ale papierki – bony towarowe do realizacji w specjalnych sklepach, w żargonie zwanych „czekuszkami”.

Dembel– demobilizacja, przeniesienie do cywila. Także żołnierz na krótko przed zdemobilizowaniem. Czasownik: dembelnąć się.

Disbat( discyplinarnyj batalion ) – batalion karny.

Dot( dołgowriemiennaja ogniewaja toczka ) – umocnione stanowisko ogniowe, bunkier.

Drejfić– w gwarze przestępczej: pietrać się, tchórzyć.

DSzB, de-sze-be ( diesantno-szturmowaja brigada ) – brygada desantowo-szturmowa.

DSzK, de-sze-ka ( Diegtiariewa-Szpagina krupnokalibernyj ) – wielkokalibrowy karabin maszynowy, przestarzały, w Afganistanie liczne egzemplarze produkcji chińskiej były na wyposażeniu mudżahedinów.

Duch, duchy– żargonowa nazwa mudżahedinów, od słowa „duszman” w języku dari oznaczającego wroga. Mudżahedinów nazywano też modżahedami, brodaczami, a także basmaczami, od działających w latach 1918-26 w Azji Środkowej antybolszewickich partyzantów, słynnych z popełnianych okrucieństw. Po 1985, po objęciu władzy przez Gorbaczowa i rozpoczętej tzw. „afganizacji konfliktu” zabroniono nazywać mudżahedinów nazwami obelżywymi i pejoratywnymi. Zalecono mówić o nich: „członkowie zbrojnej opozycji”.

Dukan– afgański sklepik „ogólnospożywczy”, oferujący przysłowiowe mydło i powidło.

Duszman– zob. duch.

Duwał– gliniany mur otaczający w kiszłakach zabudowania mieszkalne.

Dwieście, ładunek dwieście – zob. Gruz 200.

Efka– zob. limonka a. F-1.

En-pe –zob. np.

Er-de –zob. rd.

Ergedeszka– zob. rgd.

Eswedeszka, es-we-de – zob. swd.

F-1, efka, limonka – ręczny granat obronny.

Faby, fabki, od fab ( fugasnaja awiacjonnaja bomba ) – bomba lotnicza burząca.

Gawniuk– zasraniec, gówniarz. W rosyjskim – w przeciwieństwie do polskiego – słowo to nie oznacza niedorosłego smarkacza, ale wyraźnie sugeruje, iż chodzi o kogoś mającego stałe i bliskie kontakty z ekskrementami, własnymi lub cudzymi.

Grażdanka– życie cywilne i świat cywilny, na grażdance: w cywilu.

Gruz 200( gruz dwiesti ) – „ładunek 200”, kodowe i żargonowe określenie transportowanych zwłok zabitych, poległych w walce. Samych zabitych nazywało się dwusetnymi ( dwuchsotyje ). W stosunku do rannych używało się określenia: „ładunek 300” ( gruz trista ) i „trzechsetni” ( triochsotyje ).

Italianka– żargonowa nazwa używanych przez mudżahedinów min produkcji włoskiej (Tecnovar Italiana), zarówno przeciwpiechotnych TS-50 jak i przeciwczołgowych TC-6.

Jefrejtor– w piechocie ZSRR (i rosyjskiej) do korpusu szeregowych zaliczani są: szeregowy ( riadowoj, sołdat) i starszy szeregowy ( Jefrejtor ).

Ka-en-pe– zob. knp.

Kalitka– żargonowa nazwa kpp (zob.).

KHAD( Khadamat-e Ettel’at-e Dawlati ) – Państwowa Służba Informacji, wzorowana na KGB bezpieka DRA.

Kliczka; w gwarze przestępczej: klikucha – ksywka, przezwisko, pseudo.

Klikucha– zob. kliczka.

Komwzwoda– dowódca plutonu.

KNP, ka-en-pe ( komandno-nabludatielnyj post ) – stanowisko dowodzenia i punkt obserwacyjny.

KPP, ka-pe-pe (kontrolno-propusknoj punkt) – drogowy posterunek kontrolny.

KPWTa. władimirow ( krupnokalibiernyj pulemiot Władimirowa tankowyj ) – wielkokalibrowy karabin maszynowy montowany na czołgach i pojazdach opancerzonych.

Lejtecha– lejtnant, porucznik. Por. Starlej.

Limonka, cytrynka, efka – zob. F-1.

Maskchałat– peleryna maskująca.

Mat– plugawe słownictwo. Mówić matem: kląć, rugać, sobaczyć nie przebierając w słowach.

Medsanbat( mediko-sanitarnyj batalion ) – batalion medyczny, szpital polowy.