Джон Толкін - Уладар Пярсьцёнкаў - Дзьве вежы

– Горкія твае навіны! – выгукнуў Эямэр у адчаі. – Ягоная сьмерць – вялікая шкода Мінас Тырыту, шкода ўсім нам. Найгоднейшы быў чалавек! Усе шанавалі яго. Зрэдку ён наведваў Украйну, бо амаль увесь час ваярыў на ўсходняй мяжы Гондару, але я бачыў яго. Болей падобным на жвавых сыноў Эёрла, чым да суворых гондарцаў падаваўся ён мне. Напэўна, ён зрабіўся б вялікім правадыром гондарскага народу, калі б прыйшоў ягоны час. Але пра гэтае гора зьвестак з Гондару мы не атрымлівалі. Калі ён загінуў?

– Чацьвёрты дзень, – адказаў Арагорн. – На сутоньні таго дня мы пакінулі цень Тол Брандыру.

– Пехатою?

– Гэтак, як ты й бачыш нас, – пешшу.

– Ну, тады Швэндал – анікуды ня вартая мянушка сына Араторна, – вымавіў Эямэр, надзвычай уражаны, – Летуном я назваў бы вашаць. Шмат у якой высокай залі трэба сьпяваць пра гэткае зьдзяйсьненьне. Дваццаць міляў і яшчэ восем адмералі вы за тры з паловаю дня! Дужыя ногі ў нашчадкаў Элендыля! Але ж цяпер падкажы, спадару, што я рабіцьму? Бо я мушу хутка вярнуцца да Тэядэна, і ў словах маіх і ўчынках перад маімі людзьмі я ня вольны. Насамрэч, мы яшчэ не ваюем адкрыта з Чорнаю зямлёю, а ў самой каралеўскай залі ёсьць тыя, хто нашэптвае каралю здраднае. Усё ж я ведаю: вайна не за гарамі. Мы не забудземся на старое сяброўства з Гондарам і ў іхняй бітве дапаможам ім – гэтак кажу я й тыя, хто поруч з мною. Я ёсьць трэці маршалак Рохану й таму адказны за Ўсходнюю Ўкрайну. Я загадаў адагнаць усе статкі, зьвесьці ўвесь наод за Энтую, пакінуўшы толькі ахоўнікаў ды найспрытнейшых выведнікаў.

– Тады, напэўна, вы ня сплочваеце аніякай даніны Саўрону? – спытаў Гімлі.

– Ня сплочваем і аніколі ня сплочвалі, – бліснуў вачыма Эямэр, – хоць да майго слыху даходзіла гэтая хлусьня. Колькі гадоў таму Чорны Ўладар жадаў набыць у нас коней, прапаноўваў вялікія грошы, але мы адмовілі, бо не на добрую справу яму тыя коні. Тады ён даслаў оркаў-рабаўнікоў, і тыя сагналі колькі здолелі, абіраючы заўжды чорных. Цяпер такіх коней засталося няшмат. I таму на оркаў мы моцна крыўдуем. Аднак апошнім часам галоўны наш клопат – Саруман. Ён абвесьціў сваё права на ўсю нашую зямлю, і ўжо шмат месяцаў мы ваюем зь ім. Яму слугуюць і оркі, і ваўкі зь верхаўцамі, і ліхія людзі. Ён трымае Браму Рохану, зачыніўшы яе для нас, так што мы, хутчэй за ўсё, апынемся паміж двух агнёў – з захаду й з усходу. Цяжкая справа – біцца з чараўніком, хітрым ды майстравітым у падманным вядзьмарстве. Зьяўляецца ён, як кажуць, у абліччы старога ў плашчы з каптуром, надта падобны да Гэндальфа, як шмат хто цяпер згадвае. Ягоныя выведнікі прасьлізнуць празь любую сетку, і птушкі ягоныя, вестуны блізкага гора, заўжды над галавою. Ня ведаю, як гэта ўсё скончыцца, і сэрца маё прадчувае нядобрае – падаецца, ня толькі ў Ізенградку жывуць Саруманавы сябры. Калі вашаць патрапіць у каралеўскі палац, пабачыць сам. Ці патрапіш? Ці ж я спадзяюся дарэмна, што вашаць зьявіўся, каб дапамагчы мне ў час сумневу й адчаю?

– Я прыйду, калі здолею, – адказаў Арагорн.

– Хадзем зараз! – запрасіў Эямэр. – Нашчадак Элендыля дапаможа сынам Эёрла падчас ліхой навалы! Нават цяпер у Прызахадзьдзі – бітва. Баюся, для нас яна абарочваецца дрэнна. Я рушыў на поўнач без каралеўскага дазволу, і безь мяне палац застаўся амаль без аховы. Выведнікі папярэдзілі мяне пра банду оркаў, якія спусьціліся з Усходняй сьцяны тры ночы таму, сярод тых оркаў прыкмецілі пачвараў зь белымі Саруманавымі знакамі. Таму я, западозрыўшы найгоршае, тое, чаго болей за ўсё баюся, – саюз паміж Ортанкам ды Цёмнай вежай, – я выехаў з эярэдам, харугвай майго роду, і мы перахапілі оркаў на сутоньні ля самых узьлескаў Энтавага лесу. Там мы іх абкружылі й раніцою напалі на іх. На жаль, я страціў пятнаццаць вершнікаў і тузін коней. Оркаў сталася болей, чым мы разьлічвалі. Бо да іх далучылася яшчэ банда з усходу, з-за Вялікай ракі. Іхні сьлед добра відаць крыху на поўнач адсюль. I зь лесу прывалачыліся яшчэ – вялізныя оркі пад Белаю Рукою Ізенградку, пачвары мацнейшыя ды зласьнейшыя за звычайную орцкую пароду. Так ці йнакш, мы пакончылі з усімі. Затрымаліся, аднак, зашмат. Нам трэба сьпяшацца на паўднёвы захад. Ці ж вашаць ня рушыць з намі? Коні ёсьць. I для скаванага меча знойдзецца праца. I не застануцца без патрэбы й сякера Гімлі, і лук Ляголаса, калі толькі спадары выбачаць мне пасьпешлівыя словы пра панну Залатога лесу. На жаль, я ведаю пра яе толькі тое, што й кожны чалавек маёй краіны, – і з задавальненьнем выслухаў бы болей.

– Дзякуй за ветлыя словы, трэці маршалак Рохану, – вымавіў Арагорн, – сэрца маё імкнецца з табою, але я не магу кінуць маіх сяброў, пакуль хоць бы якая надзея засталася.