Robert Jordan - Viersprong van de Schemer

Hij was even breed als Fergin mager was, en een Tyrener ondanks zijn grijze ogen. ‘Paardenverzorgers zetten de tent op en stelen alles wat los en vast zit eruit, Fergin.’ Nog een por. ‘Wil je dat een van die grijpers er vandoor gaat met mijn kruisboog, of mijn zadel? Het is een goed zadel.’ Fergin viel bijna om toen hij nog een por kreeg. ‘Als we die tent niet snel opzetten, zet Harnan ons de hele nacht buiten op wacht.’

Fergin trok een boos gezicht en gromde, maar hij pakte zijn hamer op en veegde de modder aan zijn jas. Hij was geen slecht soldaat, alleen niet al te slim.

Vanin spoog door de spleet in zijn tanden, waarbij hij de ketel op een haar na miste. De stoofpot rook lekker na wat Latelle klaarmaakte, maar Mart besloot om hier ook maar niet te eten. De dikke man klopte met zijn houten lepel op de rand van de ketel en keek Mart vanonder zijn dikke oogleden aan. Zijn ronde gezicht zag er vaak uit alsof hij half sliep, maar je moest wel dom zijn om dat te geloven. ‘Met deze snelheid bereiken we Lugard pas aan het eind van de zomer. Of misschien wel nooit.’

‘We komen er wel, Vanin,’ zei Mart met meer vertrouwen dan hij eigenlijk voelde. De ruwe wollen mantel die hij een paar uur geleden droog had aangetrokken droop van de regen, en het water liep langs zijn rug. Het was moeilijk om vertrouwen te hebben wanneer er ijzig water langs je rug liep. ‘De winter is bijna voorbij. Zodra het lente wordt, gaan we sneller. Let maar op. Tegen het midden van de lente zijn we in Lugard.’

Daar was hij ook niet zo zeker van. De eerste dag hadden ze niet meer dan twee roeden afgelegd, en daarna was het een goede dag als ze tweeënhalve roede konden afleggen. Er waren niet veel dorpen langs de Illiaanse Straatweg, een naam die snel zou veranderen hoe verder ze naar het noorden gingen. Mensen noemden het de Ebo Dar-weg, of de Veerweg, of soms gewoon ‘de weg’, alsof er maar één was. Maar Luca stopte bij elk dorp, hoe klein ook, met een muur eromheen of enkel een paar straten en een plein. Het duurde bijna een halve dag om de voorstelling en de wand met de blauwe banier op te zetten. Valan Luca’s Grote Reizende Voorstelling. Luca kon het niet verkroppen om de kans op bezoekers mis te lopen. Of de kans op het geld dat ze hadden. Of de kans om een van zijn rode mantels aan te trekken en hun bewondering te oogsten. Luca vond dat bijna even mooi als geld. Bijna.

De vreemde kunstenmakers en de dieren uit verre landen waren voldoende om mensen te trekken. Eigenlijk waren de dieren uit niet zo verre landen al genoeg; maar weinig mensen kwamen ver genoeg buiten hun dorpen om ooit een beer te zien, laat staan een leeuw. Alleen als het hard regende waren er minder bezoekers, en wanneer het te hard regende wilden de jongleurs en acrobaten toch niet optreden zonder overkapping. En dan beende Luca stuurs rond, klagend over waar hij voldoende dekkleden vandaan moest halen om alle optredens te overdekken, of een tent die groot genoeg was om de hele voorstelling te bevatten. Eén tent! Als dat geen grote ambities waren, dan wist hij het niet meer. Waarom niet meteen een paleis op wielen?

Als Mart zich alleen maar zorgen hoefde te maken over Luca en de trage manier waarop ze reisden, dan was hij een gelukkig man. Soms werden ze ingehaald door een paar langzaam bewegende rijen Seanchaanse kolonisten die vroeg waren vertrokken met hun vreemd gevormde, hoekige wagens en rare vee. Dan weer werden ze ingehaald door Seanchaanse soldaten, rijen mannen met helmen die leken op de koppen van grote insecten en die fors doorstapten en ruiters met pantsers van elkaar overlappende gestreepte platen. Eenmaal zagen ze ruiters op torms, wezens met bronzen schubben die leken op katten zo groot als een paard. Op hun drie ogen na, dan. Een stuk of twintig die zich meanderend voortbewogen, sneller dan een paard kon draven. Noch de ruiters, noch hun rijdieren keken naar de voorstelling, maar de paarden begonnen wild te hinniken en te bokken toen de torms langskwamen. De leeuwen, beren en luipaarden brulden in hun kooien, en de vreemde herten gooiden zichzelf tegen de tralies in een poging te ontsnappen. Het duurde uren voordat alles weer kalm was en de wagens verder konden, en Luca stond erop dat eerst de schaafwonden van de dieren verzorgd werden. Zijn dieren waren een grote investering. Tweemaal kwamen officiers in gepluimde helmen nagaan of Luca een vergunning had voor zijn paarden, en het koude zweet liep Mart over de rug tot ze waren tevredengesteld en weggingen. Terwijl de voorstelling langzaam naar het noorden trok, kwamen ze steeds minder Seanchanen tegen, maar toch werd hij elke keer weer zenuwachtig als ze er een paar ontmoetten, soldaten of kolonisten of allebei. Misschien hield Suroth de verdwijning van Tuon inderdaad geheim, maar de Seanchanen zouden haar zeker zoeken. Als er één bemoeizuchtige officier de moeite nam om de aantallen op de vergunning te vergelijken met het werkelijke aantal paarden, was dat genoeg. Hij zou de wagens dan zeker grondig doorzoeken. Of één bemoeizuchtige sul’dam die dacht dat er onder de jongleurs en slangenmensen misschien wel een vrouw was die kon geleiden. Hij zweette peentjes! Helaas had niet iedereen evenveel ontzag voor zijn eigen huid.

Aan de rand van een piepklein dorpje dat Weesin werd genoemd, een groepje huizen met rieten daken waar zelfs Luca dacht niets te kunnen verdienen, stond Mart met zijn zware mantel om zich heen in de stromende regen te kijken naar drie Aes Sedai die bij de voorstelling aankwamen toen de schemer inzette. In de verte klonk donder. Ze waren gekleed in donkere mantels en hadden hun kappen omhoog, maar hij twijfelde er niet aan wie ze waren. In de stromende regen passeerden ze hem op nog geen tien voet. Ze zagen hem niet, maar zijn zilveren zegel voelde koud op zijn borst. Ten minste een van hen was bezig met geleiden, of had in ieder geval de Kracht. Drakenvuur, ze waren alledrie knettergek.

Zodra de Aes Sedai tussen de wagens en tenten waren verdwenen, verschenen er nog drie figuren in mantels die zich achter de anderen aan haastten. Een van deze vrouwen had beter om zich heen gekeken en wees naar hem, maar de anderen stopten alleen en haastten zich toen weer achter de Aes Sedai aan. Hij begon te vloeken, maar slikte het in. Dat stadium was hij voorbij. Hij wilde de Aes Sedai en de sul’dam net zomin bij een Seanchaanse soldatengroep in de buurt hebben als Tuon en Selucia.

‘Ik vraag me af wat ze willen,’ zei Noal achter hem en Mart schrok zo dat er een stroom regen in zijn kap liep. Hij wilde dat die oude man niet zo op hem af sloop.

‘Daar kom ik wel achter,’ mompelde hij terwijl hij zijn mantel weer rechttrok. Hij wist eigenlijk niet waarom hij nog moeite deed. Zijn linnen hemd was toch al doorweekt.

Vreemd genoeg was Noal niet meegelopen naar de grijsgestreepte wagen met de verbleekte witte verf waarin de Aes Sedai en sul’dam sliepen. De man stak zijn neus altijd overal in. Misschien had hij besloten dat hij nat genoeg was. Blaeric en Fen waren al in hun dekens gewikkeld en lagen onder de wagen. Ze stoorden zich blijkbaar niet aan de regen of de modder, maar hij zou niet hebben durven wedden dat ze sliepen. En inderdaad ging een van hen zitten toen hij door de blubber naar de wagen liep. Hij zei niets, maar Mart voelde zijn ogen. Hij aarzelde niet en nam niet de moeite om te kloppen. Binnen in de wagen stonden alle zes de vrouwen met hun druipende mantels nog in de hand. De twee lampen aan de wand gaven goed licht, beter dan hij had gewenst eigenlijk. Zes gezichten keken zijn kant op, met die ijzige blik die een man van een vrouw krijgt wanneer hij iets doet wat zij niet wil. De wagen rook naar vochtige wol en het voelde alsof de bliksem was ingeslagen. De regen sloeg op het dak en er klonk gedonder, maar zijn vossenzegel voelde gewoon aan als een stuk zilver. Misschien hadden Blaeric en Fen hem binnengelaten in de hoop dat hij op zijn kop zou krijgen. Misschien wilden ze zich er gewoon niet mee bemoeien. Een zwaardhand was bereid te sterven als zijn Aes Sedai dacht dat dat nodig was. Maar niet Mart Cauton. Hij duwde de deur dicht met zijn heup. Hij had er bijna geen last meer van.