Яцек Дукай - Zanim noc

- Śledztwa? Jakiego śledztwa?

Trzasnęła otwartą dłonią o blat stolika, aż zadzwoniły filiżanki.

- Tu się patrz! - warknęła. - Na mnie! Wrócił wzrokiem zza okna.

- Czy ty myślisz, że mnie to nie ruszyło? - skrzywił się.- Ale musisz być realistką. Nikt się nie przejmie śmiercią sprzed pół roku jakiejś bezimiennej dziewczynki, kiedy z frontu dzień w dzień jadą ciężarówki pełne trupów.

Zignorowała to.

- Kiedy ich wysiedliły te antyżydowskie ustawy? -spytała.

Spróbował sobie przypomnieć.

- Tak jakoś na wiosnę...

- To znaczy, że później dom stał pusty, prawda?

- Tak by z tego wynikało, ale...

- I ona sama weszła do kufra na strychu pustego domu przy bezludnej ulicy, co?

- Albo ją krasnoludki tam włożyły, z braku kryształowego katafalku - wymamrotał

zgryźliwie.

Zmilczała. Znał ten twardy, odpychający wyraz jej twarzy i wiedział, że nie ma teraz żadnego sposobu, by wpłynąć na jej stanowisko. Wypił duszkiem kawę, niemal parząc sobie przełyk.

Schował kartkę z danymi poprzednich właścicieli domu, zgasił gaz pod czajnikiem i wyszedł do holu. Myślał o Józku Szczupaku, którego Brylantowy Leutnant pracował w miejscowej ekspozyturze Gestapo. On mógłby wydostać pozaoficjalnymi kanałami wszelkie możliwe informacje z rejestrów o każdym Mordechaju Abramie w okręgu. Ale po co?

Żachnął się w myśli. Viola ciągle jeszcze jest w szoku; i tak wygląda prawda. Ruszył ku schodom. W końcu czegóż się spodziewać po kobiecie - myślał. -Ujrzała trupa, na dodatek trupa dziecka, i... Stracił dech. Zobaczył.

Na prawo od schodów, przed podziurawioną kulami Siwego ścianą.

Na wysokości oczu.

To.

Jak nagie serce jakiegoś potwora. Jak pięść o palcach ze smoczych jelit. Jak kłębowisko gnijących żył. Jak pasożytniczy polip. Pulsuje. Oddycha. Zmienia się, porusza, przepoczwarzą, obraca, wywija, deformuje, rezonuje kulistym dźwiękiem głodu. Do wewnątrz i na zewnątrz. Przestrzeń wokół tego, a nie to w przestrzeni. Widać: nazbyt ciężkie, nazbyt gęste. Dlaczego ziemia miałaby je przyciągnąć, dlaczego miałoby spaść na podłogę?

Może sobie tak tkwić zawieszone na samym sobie po wieczność. Jest prawdziwsze od wszystkiego dookoła. Słońce własnej planety, planeta własnego słońca. Żyje. Mniejsze -

większe -mniejsze - mniejsze - większe - większe - większe -mniejsze - większe - mniejsze.

To nie rytm, to brak rytmu. Jak nagie serce jakiegoś potwora. Jak pięść o palcach ze smoczych jelit. Jak kłębowisko gnijących żył. Jak pasożytniczy polip. A wcale nie miękkie. Gdyby go dotknął (Boże, nie!), zapewne poczułby pod palcami kamień. To wiruje, przelewa się w sobie, paczy z kształtu w kształt; wypuszcza macki, zwija się w nicość i odwija z nicości we wszystkie strony. Dzieli się, łączy; je przetrzeń i je siebie. W kolejnych taktach symfonii śmiertelnej ciszy coraz gwałtowniejsze w swych wszech przemianach. Jak nagie serce jakiegoś potwora. I w końcu pożera się z taką zachłannością i z taką siłą ściska się samo w sobie - że niknie zupełnie i już nie pojawia się więcej.

Pustka.

Ściana z dziurami po kulach, okno, kraty za oknem, schody na piętro, właz do piwnicy. Pustka.

Zatoczył się. Wyciągnął rękę, by oprzeć się o drzwi i jakimś cudem nie trafił w nie dłonią. Zatoczył się głębiej. Dygot kolan, szeroko otwarte usta. Nie może zamknąć oczu, a chciałby.

Violettę przestraszył. Wpadł do kuchni śmiertelnie blady, zwalił się ciężko na krzesło.

Pochylony głęboko, z łokciami opartymi na kolanach, oddychał bardzo głośno. Z

katatonicznym uporem wpatrywał się w podłogę pomiędzy swymi stopami.

Zmarszczyła brwi.

- Stało się coś?

Nie odpowiedział. Oddychał. Podeszła, przykucnęła.

- Janek... Co jest?

Podniósł wolno głowę. Nigdy nie widziała u niego tak bladej twarzy i tak rozszerzonych źrenic. Dotknęła jego dłoni. Zimne, drżące.

Spróbowała się uśmiechnąć, zażartować.

- No co, ducha zobaczyłeś?

Oblizał spierzchnięte wargi, spojrzał jej ciemno w ciemne oczy.

- Mięso - odrzekł.

7.

Nazajutrz Grzeczny przyniósł pieniądze za druki in blanco. Jego zezowatemu towarzyszowi lewy policzek spuchł jak bania. Trudny próbował w jakiś delikatny, subtelny sposób wysondować Grzecznego w kwestii owego nocnego objawienia Siwego, lecz Grzeczny miał dosyć, nie zamierzał już o tym w ogóle rozmawiać. Zaproponował nowy interes z przemytem broni, ale tu z kolei Trudny dał rozmówcy twardy odpór i spotkanie skończyło się dosyć szybko. Około południa przyszedł transport koniaku i Jan Herman przez najbliższe trzy godziny, do czasu zabezpieczenia ładunku w piwnicy magazynów, miał aż nadto roboty z odganianiem od skrzynek nadmiaru ochotnych pomocników o wysuszonych gardłach: tu kradli wszyscy. Zadzwonił Generalmajor z podziękowaniem za zamontowane już wyposażenie łazienek; słowem się nie zająknął o Hofferze, a i Trudny nie podjął tego tematu.

Zapadająca na dworze ponura zimowa ciemność wczesnego zmierzchu sprowadzała nań inne myśli. Mięso. Mięso. Co to było, co to za rzecz, co to za stwór wisiał mi przed oczyma w powietrzu, we wnętrzu mego własnego domu? Co ja widziałem? Co to jest? A strach

podpowiadał mu coraz mniej logiczne rozwiązania zagadki. Po prawdzie - logicznych nie było w ogóle. Zobaczył niemożliwe, więc logika nie miała tu już nic do roboty. Pomyślał o Koniu, swoim wojennym kumplu z czasów bitwy pod Radzyminem, kiedy to stanowili nierozłączną parę: dwaj najmłodsi żołnierze w plutonie - z Konia się potem zrobił wielki naukowiec, profesor; mieszkał gdzieś na przedmieściach. A pomyślał o nim, ponieważ przydałaby mu się teraz spora porcja odtrutki na karykaturalizm swej wyobraźni w postaci dawki trzeźwego, scjentystycznego racjonalizmu. Ale zanim wyszedł z firmy, zadzwonił do Janosa i okazało się, że Standartenfuhrer wrócił już ze swej comiesięcznej pielgrzymki do stolicy Trzeciej Rzeszy.

Zdążył nawet usłyszeć od kogoś o tych zwłokach ze strychu. Trudny tymczasem niemal już o nich zapomniał, przytłoczony uporczywie powracającym przed oczy obrazem lewitującego, bijącego serca potwora.

- No i okazuje się, że sprzedałeś mi o wiele więcej, niż ja kupiłem - wymamrotał

Trudny w słuchawkę.

Musiała spotkać Janosa w Berlinie jakaś przyjemna niespodzianka, był bowiem w wyśmienitym humorze.

- Przyjacielu, to się nazywa wolny rynek.

- Nie jesteś w stanie tego wyjaśnić, prawda?

- Ależ Hermanie, mój drogi, ja jestem tylko pośrednikiem. Podobnie jak ty.

- W takim razie mógłbyś mi przynajmniej znaleźć poprzednich lokatorów tego domu.

- Hę, dziwne masz zachcianki. Na co ci oni? Trudny spróbował z innej beczki:

- Coś ci powiem, Janos - zaczął z westchnieniem, odchylając się w swym fotelu za biurkiem i gapiąc ślepo w sufit: - Wczuj ty się w moją sytuację. Dopiero co wprowadziłem się do tego domu. Okolica bezludna, ni żywego ducha, wszystkich przecież wywieźliście. A tu trup na strychu. Żona mi wmawia, że na pewno jest ich tam więcej. Rozumiesz, że niby mieszkamy pod cmentarzem. Nie wygląda to najsympatyczniej, przyznasz chyba.

Standartenfuhrer zaśmiał się gromko, aż coś zajodłowało w słuchawce.

- Człowieku, toż to proste: trafił ci się nawiedzony dom! - I ponownie w śmiech. - Nie czujesz tego dreszczyku? Takich atrakcji nie da się kupić za żadne pieniądze!

- Ty co, znowu się zakochałeś?

Rozmowa skończyła się wymianą anegdot na temat wampirów, białych dam poszczekujących zabytkowym żelazem na blankach zamków, wilkołaków wykradających matkom dzieci i uprowadzających je do opuszczonych budynków, tudzież na temat satanistycznych praktyk żydowskich kabalistów.