Jacek Dukaj - Czarne Oceany

– Hm, nie można mieć pecha przez cały czas – skwitował Nicholas.

– Wierzymy w przypadek? Od kiedy?

– W coś trzeba.

– Popatrz – postukała paznokciem w usztywniony ledekran – jak podobne są do siebie, stok lewy i prawy. A Przecież wzbudzenie nie było przypadkowe, przyznasz chyba.

– Grudzień potem wszystko przyspieszył. Inaczej opadałoby znaczniej bardziej łagodnie.

– Zapewne. Ale czy ci, którzy to nakręcili, nie wiedzą o tym? Nie patrzą na wykresy?

Coś było na rzeczy. Lecz nawet jeśli faktycznie ktoś tam wyindukował kontrtrend – Hunt nie miał możliwości tego sprawdzić ani, tym bardziej, skontaktować się z niespodziewanymi sprzymierzeńcami. Może to Tito, namówiony przez Imeldę? Niee, Gaspar by się nie wychylił.

Zaszło Słońce i Hunt poczuł się pewniej. Rozkazał Lucyferowi sprawdzać wszystkie napotykane środki transportu, zwłaszcza pojazdy starsze, nieskomputeryzowane -tu, w dzielnicach jakby żywcem wyjętych z XX wieku największe były szansę na ich znalezienie. Podrzucając w prawej dłoni papierowego MoP-a, z Metalliką w tle przemykał Nicholas, sam niewidzialny, najgłębszymi cieniami slumsów, dwie przecznice w jeden krok, w jeden wydech. Strefa rozciągała się pierwotnie na kilkaset metrów, lecz w im gęściej zamieszkaną okolicę wchodzili, tym ciaśniejszym kordonem musiał się Hunt otaczać. Skoro priorytetem był czas, diabeł nie mógł już tak swobodnie wybierać trasy. AGENCI niszczyli kamery, odpędzali dzikusów – lecz to nie wystarczało. Z balkonów, z okien, z dachów, z głębi przecznic – gapili się na przemarsz tej armii brzydcy nierzeźbieńcy. A w im większe grupy się zbierali, tym większe było prawdopodobieństwo, że weźmie nad nimi górę jedna myśl, że ciąg sprzężeń zwrotnych ich umysłów z myślnią wygeneruje monadę, a w każdym razie jakieś krótkotrwałe zawirowanie, które następnie porwie ich i, przeobrażonych wtem w Tłum, popchnie do jakichś szaleńczych czynów, alogicznych, bezcelowych, samobójczych. Lepiej już indukować strach. Stroszył więc Nicholas pióra, obnażał kły, prezentował broń -to znaczy jego marionetki prezentowały. AGENCI zewnętrznego kręgu, ci o najbardziej imponujących posturach, najpaskudniejszych fizjonomiach, ostentacyjnie odbezpieczali pistolety, unosili karabiny do ramion, obrzucali gapiów ponurymi spojrzeniami. Plotka pójdzie jak błyskawica, teraz, pod Grudniem, szybsza zapewne od telefonicznego połączenia. Już w dzień przecież wielu próbowało dostać się do kliniki Cięło i diabeł musiał ich odpędzać. Gdy odeszli, pierwsze, co zrobił doktor Roacher (Hunt mógłby się założyć), to posłanie człowieka do Seledynowego Księcia. A Książę nie będzie siedzieć bezczynnie, zbyt wiele osób zobaczyłoby tu jego upokorzenie: dzikusi miast i dzikusi puszcz podlegają tym samym prawom psychologii plemiennej. Może to właśnie są jego ludzie, ci tani pod trafiką, ci na podjeździe, i tamci na tarasie. Dużo ich, za dużo. Zaczyna się robić gorąco, myślnią gęstnieje, Grzyb już nie wystarcza. Na skompilowanej mapie diabła nie ma w tym miejscu żadnej monady, lecz Hunt wyraźnie czuje, jak z każdym krokiem rośnie w nim wściekłość, gniew nie ukierunkowany, pragnienie zemsty. Musi się wycofać, znaleźć inną drogę.

– Co jest? – zmarszczyła brwi Marina.

– Nie tędy – sapnął rozeźlony Nicholas. – Nie czujesz? Widział ponad głowami najbliższych AGENTÓW puste oblicze olbrzymiego fenoazjaty.

– Nie – odparła.

– Bo mnie właśnie… Cholera.

Przyspieszył kroku. Pod jego małymi stopkami równo przystrzyżony trawnik był niczym miękki perski dywan. Mama wołała z ganku, ale już prawie złapał Paskudę, obszczekiwała go teraz spod drzewa, capnie ją za obrożę i…

– Nic z tego nie rozumiem! – Potrząsnął głową.

– Z czego?

– No jedno z dwojga: albo tu, albo tam!

– O czym ty mówisz?

– Pełna OVR jest wewnętrznie nie weryfikowalna, prawda? – Uniósł palec.

– Prawda.

– Otóż nieprawda! Żadne ortowirtualizacje nie chronią cię przecież przed infekcjami psychomemicznymi! Trzeba by jakiegoś Supergrzyba, a i on zapewne nie dałby rady. Mogą ci zafałszować całe sensorium, wszystkie zmysły – a i tak osmotycznie, przez myślnię, odbierać będziesz echa świata rzeczywistego. Nie wejdziesz natomiast w żadne interferencje z umysłami postaci VR, bo one nie posiadają żadnych umysłów. Jeśli więc teraz odcienie myślni zgadzają się z postrzeganym otoczeniem – to znaczy, że jest to otoczenie rzeczywiste.

– A ty miałeś w tym względzie jakieś wątpliwości?

– Wciąż mam! – I opowiedział jej o Skrytojebcy, o wężu, który wgryzł się w jego pierś i we wszczepkę, o subtelnym zapachu kadzidła, który ktoś tu wciąż czuł, ktoś bardzo blisko, i o nieubłaganej logice nieprawdopodobieństw.

Marina przystanęła. Weszli teraz w pasaż zdemolowanego centrum handlowego, ciasno, a nisko zabudowanego podług zeszłowiecznej architektury. Wyłupione witryny sklepów ziały skondensowaną ciemnością, która wylewała się na zewnątrz wilgotnymi kałużami cienia; brodzili w nim. Po płytach trotuaru walały się resztki rozszabrowanych towarów. Marina omijała je z taneczną gracją, po części dodaną zapewne przez MUL Czarny polijedwab zlewał ją z nocą. Twarz, dekolt, dłonie, stopy – poza tym jeden cień. Spoglądała na Hunta przechyliwszy głowę na ramię (to Melton-Kinsler), oczyma jasnymi, spokojnymi nie mrugając (to Vassone).

– Zapętliłeś się – skonstatowała. – Zgubiłeś drogę w OVR. Ty jesteś niepoczytalny, Nicholas.

Zupełnie jakby była z tego zadowolona.

– Wiem – warknął. – Sam pomagałem tym ze Sprawiedliwości ustalić wykładnię.

– Więc sądziłeś, że to wszystko to OVR tego sneakera… – Wyciągnęła rękę, dotknęła go zimną dłonią. – Od samego początku…

Odtrącił ją.

– Nie! Cokolwiek robiłem, robiłem naprawdę! Żachnęła się.

– Teraz ja nie rozumiem. Przecież sam… Pociągnął w powietrzu cztery linie proste, wskazujący palec prawej ręki zostawiał za sobą płonące rysy, przestrzeń trzeszczała lekko, naddzierana. Poziome rubryki podpisał: „OVR-świat" i „RL-świat"; pionowe: „OVR-ja" i „RL-ja".

– Nazwijmy to Zakładem Hunta – rzekł. – Przelecimy po kolei całą macierz. Jeśli znajduję się w OVR i zachowuję się tak, jakbym był w OVR – wszystko jest w porządku. Podobnie w przypadku prawdziwego życia. Ale teraz przypadki niezgodne. Jestem w OVR, a zachowuję się, jakby to była rzeczywistość. Tracę coś? Narażam się? Nie, też okay. Lecz jeśli to nie OVR, a ja gram sobie w Nintendo… Kim wówczas jestem? Pieprzonym Raskolnikowem, pozbawionym sumienia socjopata, zbrodniczym megalomanem. Rachunek minimalizacji kosztów pomyłki: gdy masz wątpliwości, zawsze zakładaj, że to rzeczywistość; a nawet gdy nie masz wątpliwości.

– I ty tak zakładałeś.

– Właśnie. Rzecz w tym, że te dwie wzajem się wykluczające alternatywy – nie mogą być prawdziwe obie naraz! Jeśli znajduję się w domu Hedge'a – jak zaraziłem się Grudniem? dlaczego przez cały czas czułem, co czułem? I wciąż czuję. Jeśli zaś stoję tu z tobą w środku stada tych zombich – to czemu wciąż ktoś obok wdycha dym jego kadzideł? dlaczego nie mogę się z nikim połączyć przez wszczepkę?

– Mówiłam ci: Tuluza 10 to jest po części patent Langoliana i…

– Nie wierzę w to! – zaprotestował energicznie. – Nigdy nie przeszłaby przez kontrolę z takim błędem!

Marina wzruszyła ramionami.

– To nie jest kryminał Agathy Christie – prychnęła -to nie jest film, zamknięta w powieści symetryczna alegoria. To życie, to dzieje się naprawdę. Umiera się bez znajomości ostatecznych wyjaśnień, umiera się w jeszcze większej niewiedzy, bo przez lata pytań tylko przybyło. Nie ma jednego uniwersalnego wzorca. Każdy tłumaczy po swojemu. Czyżbyś nie wiedział? Każdy postrzega inne zależności, konstruuje sobie inny model.