Poul Anderson - Nazywam się Joe

Dostarczenie Joego na powierzchnię kosztowało ogółem jakieś pięć milionów — jednego osobnika. Każdy następny będzie kosztować, jeśli nam się poszczęści, parę milionów więcej.

Viken kopnięciem otworzył drzwi na oścież i poszedł przodem. W głębi znajdowało się wielkie pomieszczenie, nisko sklepione, rozjaśnione zimnym światłem i przepełnione szumem wentylatorów. Przypominało Corneliusowi laboratorium nukleoniczne; przez chwilę nie mógł sobie uzmysłowić dlaczego, po czym rozpoznał zawiłości zdalnego sterowania, zdalnej obserwacji, ściany odgradzające siły, które mogłyby zniszczyć cały ten księżyc.

— One są konieczne ze względu na ciśnienie, rzecz jasne — powiedział Viken wskazując szereg osłon. — I zimno. I sam wodór, jako drobniejszą groźbę. Mamy tu urządzenia odtwarzające warunki w jowiszowym… hm… powietrzu. Oto miejsce, w którym cały ten projekt naprawdę się zaczął.

— Słyszałem coś nie coś. Nie zaczerpywaliście zarodników unoszących się w atmosferze?

— Ja nie. — Viken roześmiał się. — Zespół Tottiego to zrobił, pięćdziesiąt lat temu. Udowodnili, że na Jowiszu istnieje życie. Życie, wykorzystujące ciekły metan jako punkt startu dla syntezy nitrozwiązków: rośliny wykorzystując energię słoneczną do budowy nienasyconych związków węglowych uwalniają wodór; zwierzęta zjadając rośliny redukują te związki ponownie do postaci nasyconej. Jest nawet odpowiednik spalania. Takie reakcje wymagają złożonych enzymów, a więc… no cóż, to nie moja dziedzina.

— Biochemia jowiszowa została więc całkiem dobrze poznana.

— O, tak. Nawet w czasach Tottiego dysponowano wysoko rozwiniętą technologią biotyczną — zsyntetyzowano już ziemskie bakterie i całkiem nieźle odwzorowano większość struktur genowych. Jedyną przyczyną, że tak długo trwało sporządzenie diagramu procesów życiowych na Jowiszu. były trudności techniczne, wysokie ciśnienie i temu podobne.

— Kiedy właściwie udało się zobaczyć powierzchnię Jowisza?

— Dokonał tego Grey, przed mniej więcej trzydziestu laty. Spuścił na dół sondę telewizyjną, która przetrwała wystarczająco długo, by przekazać mu całą serię obrazów. Od tego czasu technika rozwinęła się. Wiemy, że Jowisz roi się od własnego, przedziwnego życia, być może bardziej płodnego niż życie na Ziemi. Ekstrapolując z unoszących się w atmosferze mikroorganizmów, nasz zespół przeprowadził próbne syntezy tkankowców i …

Viken westchnął.

— Do diabła, gdybyż tu było rodzime życie inteligentne! Wyobraża pan sobie, doktorze Cornelius, o czym mogliby nam opowiedzieć, o tylu szczegółach, o tylu… proszę tylko pomyśleć, jak daleko zaszliśmy na Ziemi z chemią niskich ciśnień od czasów Lavoisiera. Tu jest szansa nauczenia się chemii i fizyki wysokich ciśnień, przynajmniej równie bogatych w możliwości!

Po chwili Cornelius zapytał przekornie: — Jest pan pewny, że nie ma żadnych Jowiszan?

— Ach, no jasne, mogłoby ich być wiele miliardów. — Viken wzruszył ramionami. — Miasta, imperia, wszystko, co pan chce. Jowisz ma powierzchnię wielkości stu Ziemi, a my widzieliśmy kilkanaście niedużych regionów. Jedno wiemy z całą pewnością — nie ma tu żadnych Jowiszan używających radia. Wziąwszy pod uwagę ich atmosferę, niepodobna, żeby kiedykolwiek wynaleźli je dla siebie — proszę pomyśleć, jak gruba musiałaby być lampa elektronowa, jak potężna próżniowa pompa! Tak więc postanowiono ostatecznie, że najlepiej będzie, jak sami sobie stworzymy naszych Jowiszan.

Cornelius przeszedł za Vikenem przez laboratorium do następnego pokoju. Ten był mniej zagracony, robił wrażenie bardziej zadbanego; bałaganiarskie nawyki eksperymentatora ustąpiły przed niezawodną precyzją inżyniera.

Viken zbliżył się do jednego z pulpitów stojących pod ścianami i spojrzał na instrumenty pomiarowe.

— Za tą ścianą czeka następny pseudo — powiedział. W tym wypadku samica. Leży pod ciśnieniem dwustu atmosfer i w temperaturze stu dziewięćdziesięciu stopni powyżej zera absolutnego. Jest to… układ z pępowiną, chyba tak by pan to nazwał, podtrzymujący jej procesy życiowe. Była hodowana do postaci dorosłej w tym… hm… stadium płodowym — modelowaliśmy naszych Jowiszan na wzór ziemskich ssaków. Nigdy nie była przytomna. I nie będzie, póki się nie „urodzi”. Trzymamy tutaj łącznie dwadzieścia samców i sześćdziesiąt samic. Liczymy, że mniej więcej połowa z nich dotrze na powierzchnię. Można zrobić więcej, jeśli zajdzie potrzeba. Nie same osobniki są takie drogie, tylko ich transport. A więc Joe będzie tam na dole zupełnie sam, dopóki nie nabierzemy pewności, że jego gatunek może przetrwać.

— O ile dobrze rozumiem, eksperymentowaliście najpierw z niższymi formami życia? — spytał Cornelius.

— Oczywiście. Trwało to dwadzieścia lat, nawet po wprowadzeniu technik wymuszonej katalizy, żeby przejść od sztucznego zarodnika unoszącego się w atmosferze do Joego. Wykorzystaliśmy wiązkę psi do nadzorowania wszystkiego, począwszy od pseudoowadów. Oddziaływanie międzygatunkowe jest możliwe, wie pan, jeśli system nerwowy marionetki będzie specjalnie w tym celu zaprojektowany i nie da mu się szansy rozwinięcia formy odmiennej od systemu nerwowego espmena.

— I Joe jest pierwszym pseudo, który sprawił kłopoty?

— Tak.

— Jedna hipoteza upada. — Cornelius siedział na stoliku dyndając grubymi nogami i przebierając palcami w rzadkich, lekko rudawych włosach. — Myślałem, że wszystkiemu winne może być jakieś zjawisko fizyczne na Jowiszu. Teraz wychodzi na to, że problem leży w samym Joem.

— Tyle i my wiemy — odparł Viken. Zapalił papierosa i wciągnął głęboko oba policzki. Wzrok miał zasępiony. — Trudno zrozumieć, co tu się dzieje. Specjaliści od biotyki mówią, że Pseudocentaurus sapiens jest zbudowany precyzyjniej od każdego wytworu ewolucji naturalnej.

— Nawet mózg?

— Nawet. Jest dokładną kopią ludzkiego, żeby umożliwić oddziaływanie wiązce psi, ale ma ulepszenia — wyższą stabilność.

— Są jednak jeszcze aspekty psychologiczne — rzekł Cornelius. — Pomimo wszystkich waszych wzmacniaczy i innych technicznych udogodnień psi nawet dzisiaj pozostaje zasadniczo domeną psychologii. Zastanówmy się nad doświadczemami traumatycznymi. Domyślam się, że… płód pseudojowiszanina odbywa bardzo nieprzyjemną podróż na dół?

— Statek, owszem — odparł Viken. — Ale sam pseudo — nie, ponieważ jest cały zanurzony w płynach, tak samo jak pan przed urodzeniem.

— Niemniej jednak — odparł Cornelius — ciśnienie dwustu atmosfer tutaj, to nie to samo, co niewyobrażalne ciśnienie na Jowiszu. Czy taka zmiana nie może być szkodliwa?

Viken spojrzał na rozmówcę z respektem.

— Chyba nie — odparł. — Mówiłem już, że statki na Jowisza buduje się nieszczelne. Zewnętrzne ciśnienie przenoszone jest do… hm… mechanizmu macicznego poprzez szereg przepon, stopniowo. Schodzenie trwa wiele godzin, rozumie pan.

— Dobrze, co się dzieje dalej? — ciągnął Cornelius. — Statek ląduje, mechanizm maciczny otwiera się, pępowina się rozłącza i Joe, powiedzmy, rodzi się. Lecz on ma już dojrzały mózg. Przed wstrząsem nagłego rozbudzenia się świadomości nie chroni go niedorozwinięty mózg noworodka.

— Wzięliśmy to pod uwagę — odrzekł Viken. — Anglesey był sprzęgnięty fazowo z Joe wiązką psi, kiedy statek opuszczał nasz księżyc. A więc praktycznie to nie Joe się wyłonił i to nie on postrzegał. Joe nie był niczym więcej niż bryłą substancji biologicznej. Może ulec wstrząsowi psychicznemu tylko w takim stopniu co Ed, ponieważ to Ed jest na dole!