Fritz Leiber - De zwerver

‘Jullie vertellen gewoon je verhaal — de waarheid zoals je die kent,’ zei Tigerishka. Ze gooide haar hoofd in de nek zodat de paarse ogen glansden. ‘Pak elkaars handen nu en beweeg niet. Ik verduister de schotel. De stralen die jullie aftasten zijn zwart. Deze tocht zal voor jullie echter lijken dan die naar de aarde. Jullie lichamen verlaten de schotel niet, maar daar zal het wel op lijken. Sta stil!’

De sterren verduisterden, de aarde werd zwart, de dubbele paarse vonken van de kattenogen flitsten uit. Toen was het alsof een wervelwind een enorme deuropening in het duister had gereten, en Don en Paul werden bijna even snel als een gedachte door de ruimte geslingerd — een seconde, twee — en toen stonden ze hand in hand in het midden van een enorm uitgestrekte, schijnbaar grenzeloze vlakte, egaal als een zoutwoestijn, maar dan overal verblindend grijszilver en smorend van een hitte die ze niet konden voelen.

‘Ik dacht dat het er rond zou uitzien,’ zei Paul, die zichzelf vertelde dat hij nog in de schotel stond maar het niet geloofde.

‘De achtervolgende planeet is groter dan de aarde, dat weet je, en je kan de kromming van de aarde ook niet zien als je erop staat.’ Hij herinnerde zich de dichtbij zijnde maanhorizon, maar dacht er voornamelijk aan hoe weinig deze ervaring verschilde van zijn droomtocht door de Zwerver, en hij vroeg zich af of die misschien op dezelfde manier was geregeld.

De hemel was een halve bol met bovenin de slordige manen van het zonnevuur. Verder waren er overal sterren tegen de bol opgeprikt. Een paar diameters van de zon stond de aarde scherp en donker afgetekend, als een blauwe maanboog. Op de staalkleurige horizon stond de Zwerver, half boven de einder uitgerezen, nu vijf maal zo breed als de aarde, enorm groot, maar het grote gele oog werd doormidden gesneden door de zilveren lijn van de horizon, zodat het intenser leek te turen, bijna zijn oogleden dichtkneep.

‘Ik dacht dat we naar binnen zouden worden geprojecteerd,’ zei Paul terwijl hij naar de schitterende metalen bodem bij hun voeten wees.

‘Lijkt erop dat ze zelfs afbeeldingen voor de douane laten stoppen,’ antwoordde Don.

Paul zei: ‘Nou, als wij radiogolven zijn dragen ze ook ons bewustzijn mee.’

Don zei: ‘Je vergeet dat we nog steeds in de schotel zitten.’ ‘Maar welk instrument ziet dan dit hier en stuurt het beeld door naar de schotel?’ Don schudde zijn hoofd.

Een witte lichtflits ontplofte op de metalen vlakte tussen hun en de paars met gele halve bol van de Zwerver. Hij verdween onmiddellijk, toen volgden er nog twee, verder weg.

Paul dacht: Het gevecht is begonnen.

Don zei: ‘Meteorieten! Er is geen atmosfeer die ze tegenhoudt!’

Op dat ogenblik zakten ze door de grijze metalen grond heen, duisternis in. Dat duurde echter maar een moment — zo lang als een knipoog — en toen hingen ze in het midden van een reusachtige, vaag verlichte, bolvormige zaal waarvan de muren overal waren bekleed met grote naar binnen turende ogen.

Dat was de eerste indruk. De tweede was dat de ogen geen echte ogen waren, maar donkere, ronde patrijspoorten, met een wijde cirkelrand van verschillende kleuren. Maar nu kregen ze het onbehaaglijke gevoel dat er allerlei soorten ogen door die pupil-achtige patrijspoorten keken.

Zowel Don als Paul flitste vrijwel dezelfde herinnering door het hoofd aan toen elk van hun eens op school naar de kamer van de directeur werd gestuurd.

Zij waren niet alleen in het enorme vertrek. Zij hingen in het midden van de bol in een grote groep van minstens honderd andere mensen of hun driedimensionale afbeeldingen — een ongelooflijke klomp menselijkheid. Er waren mensen van alle rassen, uniformen van Afrikaanse en Aziatische landen, twee van de Russische ruimtemacht, een gloeiend bruine Maori, een Arabier met een witte hoofddoek, een bijna naakte koelie, een vrouw in bontvellen, en vele anderen van wie alleen stukken zichtbaar waren vanwege de tussen hun in staande gestalten.

Een zilveren lichtstraal zo dun als een naald schoot uit de rand van een van de patrijspoorten en tastte naar de andere zijde van de klomp mensen — ondertussen flonkerden de ramen alsof er turende ogen achterzaten — en opeens begon er iemand snel maar heel rustig te spreken, naar het scheen op het punt waar de zilveren naald doel trof. Bij het horen van de stem ging er een trilling door Don heen, want hij herkende hem.

‘Mijn naam is Gilbert Dufresne, luitenant in de Amerikaanse ruimtemacht. Ik was op de maan gestationeerd en vertrok in een eenpersoonsschip om de vreemde planeet te verkennen op het moment dat de maanbevingen begonnen. Zo ver ik weet stierven mijn metgezellen in de aardbevingen. ‘Ik ging in een oost-west-baan om de maan en ontdekte al snel drie grote, wielvormige ruimteschepen. Trekstralen van een of ander soort, voor zover ik kan oordelen, kregen vat op mij en mijn schip en trokken ons in een van de schepen.

Daar ontmoette ik een groep verschillende vreemde wezens. Ik werd ondervraagd, geloof ik, door een soort gedachteonderzoek, en er werd voor mijn lichamelijke behoeften gezorgd. Later werd ik naar de brug gebracht, of de regelkamer van het schip, waar ik naar de operaties mocht kijken.

‘Het schip was weggezakt van de maan en zweefde boven de binnenstad van Londen die overstroomd was door een hoge vloed. Bundels van een of ander soort, of een krachtveld uit ons schip dreven het water terug. Samen met drie wezens betrad ik een klein schip. Het schip daalde en bleef hangen bij het dak van een gebouw dat ik herkende als het Britse Museum. Met een van de wezens betrad ik een van de bovenste verdiepingen. Daar zag ik hem vijf mensen levend maken waarvan ik overtuigd was dat ze dood waren. Wij gingen weer terug in het kleine schip en na enkele soortgelijke belevenissen keerden we terug in het grote schip.

‘Van Londen gingen we naar het zuiden naar Portugal, waar de stad Lissabon tegen de grond was geslagen door een zware aardbeving. Daar zag ik…’

Terwijl Dufresne doorging met spreken begon Paul (die hem nooit had ontmoet, maar wel van hem had gehoord) het gevoel te krijgen dat, ongeacht hoe waar de woorden mochten zijn, ze niettemin zinloos waren, waardeloos — een uiterst onbelangrijk gepraat terzijde van grootse gebeurtenissen die onverbiddelijk hun eigen beloop kregen. De loerende ramen schenen cynisch te grijnzen, of versluierd te zijn door de koude verveling van een reptiel. De schooldirecteur zat te luisteren naar het pijnlijk eerlijke verhaal zonder het te horen.

Blijkbaar was dit gevoel van Paul een geldige ingeving, want zonder enige waarschuwing verdween het hele tafereel, en werd het ogenblikkelijk vervangen door het kleine, goed verlichte interieur van de bekende schotel, nu groen van vloer en plafond, en Tigerishka riep van bij het zilverige regelpaneel tussen de bloemen: ‘Het heeft geen zin. Ons pleidooi is afgewezen. Ga in jullie schip en val naar je planeet. Schiet op! Ik maak los zodra jullie in de Baba Yaga zitten. Bedankt voor je hulp. Vaarwel en veel geluk, Don Merriam. Vaarwel, Paul Hagbolt.’

Een cirkel van de groene vloer kwam omhoog. Zonder een woord liet Paul zich met zijn hoofd vooruit door het luik zakken en begon hij zich door de pijp te trekken.

Paul keek naar Tigerishka.

‘Schiet op,’ herhaalde ze.

Miauw kwam behoedzaam aan dansen. Paul bukte zich, en toen de kleine poes naar Tigerishka blikte greep hij haar opeens vast. Toen hij naar het luik liep streek hij haar verfomfaaide grijze vacht glad. Zijn hand bewoog opeens langzamer en hij draaide zich om.

‘Ik ga niet,’ zei hij.

‘Je moet, Paul,’ zei Tigerishka. ‘De aarde is je thuis. Schiet op.’

‘Ik laat de aarde en mijn ras in de steek,’ antwoordde hij. ‘Ik wil bij je blijven.’ Miauw spartelde tegen, probeerde te ontsnappen, maar hij verstevigde zijn greep.