Ray Bradbury - Marsga hujum

Mister Iii istamaygina unga qo‘lini tutdi.

— Tabriklayman! — Uning lablarida sovuq tabassum jilvalandi. — Tabriklayman. — U orqa o‘girdi.

— Endi men boray. Kalitni esingizdan chiqarmang.

Shunday deya u go‘yo mehmonlar havoda erib ketgandek, ularga ortiq e’tibor ham qilmay, mister Iii xona bo‘ylab yurar ekan, ixchamgina portfeliga qandaydir qog‘ozlarni tiqdi. Bu nari borsa besh daqiqacha davom etdi va bu vaqt ichida u biror marta ham qovog‘ini uyib turgan to‘rttala mehmonga churq etib og‘iz ochmadi. Mehmonlar esa boshlarini eggancha horg‘in ko‘zlarini yerga tikib, burunlaridan tortsa yiqilgudek bir holda zo‘rg‘a oyoqda turishardi.

Chiqib keta turib, mister Iii tirnoqlariga sinchkovlik bilan razm soldi.

Kechqurungi g‘ira-shiralikda yo‘lak bo‘ylab ketib borishardi. Ular katta yaltillagan kumushrang eshik oldida to‘xtashdi va kumush kalit bilan uni ochishdi. Ichkariga kirib eshikni zichlab yopishdi-da, atrofga razm solib qarashdi.

Ular keng, charog‘on zalda turishardi. Erkaklar va ayollar stollarda o‘tirishar, to‘p-to‘p bo‘lib turishar, suhbatlashishar edi. Qulfning shiqirlaganini eshitib, ular qayrilib qarashdi va maxsus libos kiygan to‘rttala odamga tikilib qolishdi.

Marsliklardan bittasi ular oldiga borib ta’zim qildi.

— Men mister Uuuman, — tanishtirdi u o‘zini.

— Men esa Nyu-Yorkdan, Yerdan kelgan kapitan Jonatan Uilyamsman, — javob berdi kapitan pinagini ham buzmay.

Birdan zalda gulduros qarsaklar yangradi.

Qiyqiriq va hayqiriqlardan shift larzaga keldi. Qo‘llarini silkitgan, hayqirib qichqirgan, stollarni ag‘dar-to‘ntar qilgan, bir-birini turtgancha marsliklar zalning barcha tomonidan o‘zlarini yerliklar tomon otishdi, ularni mahkam quchoqlab to‘rttalasini ham qo‘llariga ko‘tarib olishdi. Olti marta ular mehmonlarni yelkalarida ko‘tarib butun zalni aylanib chiqishdi. Olti marta yugurib faxriy doira yasashdi, ular to‘xtovsiz sakrar, irg‘ishlar, raqs tushar, baland ovozda qo‘shiq aytar edilar. Yerliklar shu qadar hang-mang bo‘lib qolishdiki, butun bir daqiqa davomida ularni ko‘tarib turgan yelkalar uzra minib yurishdi, shundan keyingina o‘zlariga kelib, kula boshlashdi va bir-birlariga qarab:

— Ana, xolos, mana bu boshqa gap! — deya qichqira boshlashdi.

— Zo‘r! Allaqachon shunday qilish kerak edi! E-ha, u-ha-ha, voh-voh!

Ular tantanali suratda bir-birlarigi im qoqar, kaftlarini bir-birlariga urib qattiq-qattiq chapak chalar edilar.

— E-he!!!

— Urra! — hayqirardi olomon. Marsliklar yerlikni stol ustiga qo‘yishdi. Qiyqiriqlar tindi, kapitan sal bo‘lmasa ho‘ngrab yuborayozdi.

— Rahmat sizlarga, katta, rahmat. Bu ish zo‘r bo‘ldi…

— O’zingiz haqingizda so‘zlab bering, — taklif qildi mister Uuu.

Xaloyiq hayajon ichida oh va uh deb xo‘rsinar edi. Kapitan o‘z o‘rtoqlarini bir-bir tanishtirib chiqdi.

Ularning har biri qisqa-qisqa nutq irod qildi, har birining nutqi guldiros qarsaklar va hayqiriqlar bilan bo‘linib turdi.

Mister Uuu kapitanning yelkasiga shapatilab qo‘ydi.

— Hamyurtingni bu yerda uchratishdan zo‘r narsa bor ekanmi! Axir men ham yerdan kelganman-da.

— Ie, qanday qilib?

— Shunday qilib. Biz YErdan kelganlar anchaginamiz.

— Siz-a? Yerdan kelganmisiz? — kapitan ko‘zlarini chaqchaytirdi. — Bunday bo‘lishi mumkin emas!

Sizlar ham raketada kelganmisizlar? Fazoviy parvozlar qaysi asrdan boshlangan edi? — Uning ovozida tushkunlik sezilib turardi. — Darvoqe, qaerdansizlar, qaysi mamlakatdansizlar?

— Tuiereoldan. Men bu yerga ruh kuchi bilan ko‘p yillar ilgari kelganman.

— Tuierol… — asta takrorladi kapitan. — Bunday mamlakatni bilmayman. Ruh kuchi degani nima degani o‘zi?..

— Mana missis Rrr, u ham Yerdan kelgan, to‘g‘rimi, mister Rrr?

Mister Rrr bosh irg‘adi va g‘alati jilmayib qo‘ydi.

— Mister Yuyuyu ham, mister Shshsh ham, mister Vvv ham!

— Men esa Yupiterdan kelganman, — o‘zini tanishtirdi bir erkak g‘o‘dayib.

— Men esa Saturndan kelganman. — Uning gapini ilib ketdi ko‘zlarini ayyorona yiltillatib boshqa biri.

— Yupiter, Saturn… — bidirladi kapitan ko‘zlarini pirpiratib.

Zim-ziyo qorong‘ulik tushgan edi. Marsliklar fazogirlar atrfida ivirsir, stollarda o‘tirardilar, biroq stollar bo‘m-bo‘sh bo‘lib, ziyofatdan nom-nishon yo‘q edi. Sariq ko‘zlar chaqnar, yonoqlarining tagida chuqur-chuqur soyalar o‘ynardi, shunda kapitan zalda derazalar yo‘qligini, yorug‘ to‘g‘ri devorlar orasidan o‘tib kelayotganini payqab qoldi. Eshik ham bor-yo‘g‘i bittagina edi. Kapitan lunjini osiltirdi.

— Bir tiyinga qimmat narsalar! Tuiereol degani qaerda ekan-a? Amerikadan uzoqmi?

— Amerika nima degani?

— Amerika haqida eshitmaganmisiz?! O’zingiz Yerdanman deb aytasiz-u, tag‘in Amerikani bilmaysiz-a?

Mister Uuu jahl bilan boshini siltadi.

— Yer boshdan-oyoq dengiz, dengizdan boshqa hech narsa yo‘q. U yerda hech qanday quruqlik yo‘q. O’zim o‘sha yerdanman, men bilmay, kim bilsin.

— Shoshmang, — kapitan orqaga bir odim tisarildi, — siz g‘irt marslik ekansiz! Ko‘zlaringiz sap-sariq, badaningiz qoracha…

— Yer nuqul junglilar bilan qoplangan, — mag‘rur gap qo‘shdi mister Rrr. — Men Orridanman, kumush madaniyati mamlakatidanman!

Kapitan nigohini bir chehradan boshqa chehraga, mister Uuudan mister Yuyuyuga, mister Yuyuyudan mister Zzzga, mister Zzzdan mister Nnnga, mister Xxxdan mister Bbbga oldi. U marsliklarning ko‘zlari bir qorayib, bir kengayayotganini, bir chaqchayib, bir xiralashganini ko‘rib turardi. Uning vujudini titroq bosdi. Nihoyat, u o‘z hamrohlari tomon o‘girildi-da, ma’yus dedi:

— Buning nima ekanini tushundilaringmi?

— Nimani, kapitan?

— Bu hech ham tantanali uchrashuv emas, — horg‘in dedi u, — shoshilinch qabul ham emas.

Ziyofat ham emas. Biz bu yerda hurmatli mehmonlar ham emasmiz. Ular esa Mars hukumatining vakillari ham emas. Ularning ko‘zlariga bir qarang-a, nutqlariga yaxshilab quloq solib ko‘ring-a!

Fazogirlar nafaslarini ichlariga yutishdi. Ko‘zlarini ola-kula qilgancha ular asta-sekin g‘alati zalga nigoh yugurtira boshlashdi.

— Endi bildim. — Kapitanning ovozi go‘yo uzoqdan kelayotgandek edi. — Bildim, ular bekorga bizga yangi manzillarini berishmabdi va biz to mister Iiini uchratguncha boshqa birovning oldiga jo‘natishmabdi… Ular bekorga bizga aniq manzil bilan kalitni berib, eshikni ochib kirib, ichkaridan qattiq yopib olishimizni tayinlashmagan ekan. Biz qo‘lga tushdik…

— Qo‘lga tushdik deysizmi, komandir? Kimning qo‘liga?

Kapitan shalvirab qoldi.

— Jinnixonaga tushibmiz.

Tun cho‘kdi. Shaffof devorlarning orasiga yashiringan chiroqlardan taralayotgan g‘ira-shira nurga to‘lgan keng tanobiy uyda sukunat hukmron edi. To‘rttala yerlik yog‘och stol atrofida o‘tirgancha boshlarini xam qilib, shivirlashar edilar. Yerda ayqash-uyqash bo‘lib erkak va ayollar uxlar edilar. Qop-qorong‘i burchaklarda nimalardir g‘imirlar, yakkam-dukkam ko‘lankalar qo‘llarini g‘alati-g‘alati silkir edilar. Har yarim soatda fazogirlardan biron kishi kumush eshik oldiga borardi-da, stol oldiga qaytib kelardi.

— Foydasi yo‘q, kapitan. Biz bu yerdan endi chiqib ketolmaymiz.

— Kapitan, nahotki bizni jinni deb o‘ylashgan bo‘lsa?!

— Bo‘lmasa-chi?! Aks holda nega bizning kelishimizni tantanali kutib olishmadi? Biz ular uchun shunchaki ruhiy kasallarmiz, bizdaqalar bu yerda to‘lib-toshib yotibdi. — U uxlab yotgan odamlarga ishora qildi. — Bular axir paronoidlar-ku, bittasi ham sog‘ emas! Lekin ular bizni qanday kutib olishdi!

Menga hatto, — uning ko‘zlarida uchqun sachradi va o‘sha zahoti o‘chdi, — oxiri tantanali uchrashuv ustidan chiqqandek tuyuldi. Mana bu hayqiriqlar, qo‘shiqlar, nutqlar… Axir bari zo‘r bo‘lgan edi-ku…