Герберт Уэллс - Чалавек-невідзімка

Неўзабаве ён крыху заспакоіўся. «Пацукі», — сказаў ён напаўголасу, прыклаўшы палец да губ. Ён відавочна быў некалькі напалоханы. Я бясшумна выйшаў з пакоя. Але пры гэтым рыпнула масніца. Тады гэты д'ябал стаў хадзіць па ўсім доме, з рэвальверам напагатове, замыкаючы ўсе дзверы і хаваючы ключы ў кішэню. Уцяміўшы, што ён задумаў, я прыйшоў у такое шаленства, што ледзьве было не прапусціў зручны момант. Я цяпер дакладна ведаў, што ён адзін ва ўсім доме. Таму я без усялякіх цырымоній стукнуў яго па галаве.

— Стукнулі па галаве?! — усклікнуў Кемп.

— Так, аглушыў яго, калі ён ішоў уніз. Стукнуў яго стулам, які стаяў на пляцоўцы лесвіцы. Ён пакаціўся ўніз, як мех са старым абуткам.

— Але, дазвольце, простая гуманнасць…

— Простая гуманнасць падыходзіць для звычайных людзей. Вы зразумейце, Кемп, мне трэба было выбрацца з гэтага дома апранутым — і так, каб ён мяне не ўбачыў. Іншага спосаба я не мог прыдумаць. Потым я заткнуў яму рот камзолам эпохі Людовіка Чатырнаццатага і завязаў яго ў прасціну.

— Завязалі ў прасціну?

— Зрабіў з яго нешта накшталт вузла. Добры сродак, каб напалохаць гэтага ідыёта і пазбавіць яго магчымасці крычаць і рухацца, а выбрацца з гэтага вузла было б не так проста. Дарагі Кемп, нечага сядзець і глядзець на мяне, як на забойцу. У яго ж быў рэвальвер. Калі б ён убачыў мяне, ён мог бы апісаць маю знешнасць…

— Але ўсё ж, — сказаў Кемп, — у Англіі, у наш час… І чалавек жа гэты быў у сябе дома, а вы… вы ўчынілі грабеж!

— Грабеж? Чорт ведае што такое! Вы яшчэ, бадай, назавеце мяне злодзеем. Спадзяюся, Кемп, вы не настолькі неразумны, каб скакаць пад старую дудку. Няўжо вы не можаце зразумець, як мне было?

— Магу. Але як было яму! — сказаў Кемп.

Невідзімка ўскочыў.

— Што вы хочаце сказаць? — спытаўся ён.

Твар Кемпа прыняў некалькі суровы выгляд. Ён хацеў было загаварыць, але ўстрымаўся.

— Урэшце, — сказаў ён, раптам мяняючы тон, — я думаю, што нічога другога вам не заставалася. Ваша становішча было бязвыхаднае. А ўсё ж…

— Вядома, я быў у бязвыхадным становішчы… у жудасным становішчы! Ды і стары давёў мяне да шаленства — ганяўся за мной па ўсім доме, пагражаў сваім дурацкім рэвальверам і адчыняў і замыкаў дзверы… Гэта было невыносна! Вы ж не вінаваціце мяне, праўда? Не вінаваціце?

— Я ніколі нікога не вінавачу, — адказаў Кемп. — Гэта зусім выйшла з моды. Ну, а што вы зрабілі потым?

— Я быў галодны. Унізе я знайшоў бохан хлеба і крыху прагорклага сыру, гэта было больш чым дастаткова, каб прагнаць голад. Затым я выпіў крыху брэндзі з вадой і накіраваўся міма майго імправізаванага вузла — ён ляжаў не варушачыся — у пакой са старой вопраткай. Акно гэтага пакоя, завешанае бруднай карункавай фіранкай, выходзіла на вуліцу. Я асцярожна выглянуў. Дзень быў яркі, асляпляльна яркі ў параўнанні са змрокам панурага дома, у якім я знаходзіўся. Вуліца была вельмі ажыўленая: каляска з фруктамі, пралёткі, ламавік з кучай скрынак, павозка гандляра рыбай. У мяне замітусілася ў вачах, і я вярнуўся да паўцёмных паліц. Узбуджэнне маё ўляглося, мной зноў авалодала цвярозае ўсведамленне майго становішча. У пакоі стаяў слабы пах бензіну, які ўжываўся, відавочна, для чысткі вопраткі.

Я пачаў старанна аглядваць пакой за пакоем. Напэўна, гарбун ужо даўно жыў у гэтым доме адзін. Цікавая асоба… Усё, што толькі магло мне спатрэбіцца, я сабраў у пакой, дзе ляжалі касцюмы, потым стаў прыдзірліва ўсё перабіраць. Я знайшоў сакваяж, які мог аказацца мне вельмі карысным, пудру, румяны і ліпкі пластыр.

Спачатку я прыдумаў было нафарбаваць і напудрыць твар, каб зрабіць яго бачным, але тут жа ўцяміў, што ў гэтым ёсць вялікая нязручнасць: для таго, каб зноў знікнуць, мне спатрэбіўся б шкіпінар і некаторыя іншыя сродкі, і гэта забірала б шмат часу. Нарэшце я выбраў маску, злёгку карыкатурную, але не ў большай ступені, чым многія чалавечыя твары, цёмныя акуляры, бакенбарды з сівізной і парык. Бялізну я не знайшоў, але яе можна было купіць пазней, а пакуль што я захутаўся ў каленкоравае даміно і белы шарсцяны шалік; шкарпэтак не было, затое чаравікі гарбуна падышлі амаль якраз. У касе аказалася тры савярэны і на трыццаць шылінгаў срэбра, а ўзламаўшы шафу, я знайшоў восем фунтаў золатам. Забяспечаны такім чынам, я змог зноў выйсці на белы свет.

Тут мяне апанавала сумненне: ці сапраўды мая знешнасць праўдападобная? Я ўважліва агледзеў сябе ў маленькім туалетным люстэрку, паварочваючыся то так, то гэтак, правяраючы, ці не ўпусціў я чаго-небудзь, — не, як быццам усё ў парадку: фігура гратэскавая, штосьці накшталт жабрака са сцэны тэатра, але агульны выгляд ніштаваты, бываюць і такія людзі. Крыху супакоіўшыся, я спусціўся з люстэркам у краму, апусціў фіранкі і зноў агледзеў сябе з усіх бакоў у трумо.