Сакрат Яновіч - Не жаль пражытага

Хадзілі чуткі, што гэту фемінізацыю наклікаў на ГП БГ-КТ яго папярэдні старшыня, інтрыгант Уладзімір Станкевіч, таксама КПЗБовец, якога паратавала ад „белых мядзведзяў”... польская санацыйная турма. Ён уяўляў сабою класічнага эратамана, якому вобраз сэксоўнай pięknotki муціць мазгаўню. Наслухаўшыся яго самахвальных прызнанняў і анекдотаў з генітальнай атрыбутыкай, я схільны паверыць у Станкевічавы кашэчыя эскапады. Але ў адначассі галоўнай прычынай таго ўзвышэння бабскага элементу ў вярхоўных эшалонах БГ-КТ трэба лічыць рэдукцыю штатных заробкаў у выніку чарговых у балаганнай дзяржаве рэформаў. Wypisz-wymaluj, niczym dzisiejsze łatanie w Polsce „dziury budżetowej”.

Дзейнічае правіла – калі ў нейкай установе або фірме пачынаюць дамінаваць жанчыны, дык несумненны гэта сігнал таго, што там падаюць заробкі; мужчыны ўцякаюць у хлебнейшыя месцы. Працоўныя жонкі зазвычай згаджаюцца на горшыя ўмовы, іхныя зарплаты заўсёды служылі дадаткам да мужавых, ніколі наадварот. Nie kobieta utrzymywała chłopa!

У галіне мастацкай самадзейнасці – Зюлкоўская (Гэлена?) ненатуральнай грацыі накшталт лялькі Барбі, але па-мужчынску энергічная дырыжор хору; дагэтуль кіравала ім Людміла Панько, унікальная інтэлігентка з віленскай гімназійнасцю, з мяккай культурнасцю. Балетнай групай камандавала Таццяна Гіжэўская з бельскіх мяшчан, тых шпануючых у гутарцы на правільное петербургское произношение. Спадарыня Гіжэўская ў паўзы пакурвала папяросы, мела манеры российской мадам, што панічна бянтэжыла парослых звычаёвым мохам бандарска-зубаўскіх донжуанаў. Проста гіпнатычна паралізавала яна іх, выраслых у народнай петушиности. У немалым дзявочым натоўпе хору і балету, у палавой прыцягальнасці моладзі.

Тымі часамі, зрэшты, Беларускае таварыства атрымлівала значныя па сучасных мерках фінансавыя сродкі, утвараючы дзесяткі штатаў, паўштатаў, і аплачваючы філіяльныя памяшканні ў гарадах ды мястэчках, і ў Гданску, і ў Варшаве (меркавалі і ў Шчэціне); працавала платная інструктарская кадра. Памалу ўсё тое меншала па волі варшаўскіх дабрадзеяў з ЦК, недзе ад паловы шасцідзесятых, што ў эфекце і выявілася той жа фемінізацыяй.

Прыход жанчын адбыўся неселектыўна, не як праява ўзвышэння заслужаных актывістак арганізацыі. Такі натуральны працэс быў ужо нерэальны, сяк-так падвучаных людзей знаходзілася, як сляпой курыцы зерне; кадры ўкамплектоўваліся выпадкова. Z łapanki. І не дзіва, калі падумаць, што нават у школах настаўнічалі людзі нярэдка з сямікласным або і ніжэйшым узроўнем. Не інтэлігентней прэзентаваліся і ваяводскія візітатары прадмета беларускай мовы, але ўзамен адпавядаючыя запатрабаванням наменклатуры. Towarzysze i towarzyszki z maturą należeli wtedy do wielkiej rzadkości i nie wiedzieć jak się cenili. Puszyli się!!

За стол аператыўнага сакратара Праўлення пасадзілі ўсё ж кого то в штанах, як жартам заўважыла женщина Бялецкая. Аднекуль выкапалі на гэтае месца савецкага магістра, трасцянца Уладзіміра Юзвюка, таго самага, які цяпер лепіць Сычэўскаму анахранічныя „Беларускія календары”. Але тады, будучы маладым амбіцыйнікам, паводзіў ён сябе цалкам у норме і ў параўнанні з дзяляцкім антыталентам папярэдніка здаўся, вось, сонечным шчасцем, што звалілася хаатычнаму Таварыству з божага неба! Наконадні сямідзесятых гадоў завяршалася, як ні казаць, карысная беларускай дзейнасці дэкада, партыя, залезшы ў стагнацыйны тупік, прынялася гуляць картаю польскага нацыяналізму, як бы ў падкіднога (прабушаваў 1968-ы, клятыя сіяністы-цыклісты-жыдоўскія імперыялісты і таму падобная ЦКоўская шызафрэнія!). Прамінула яшчэ пару гадкоў і pogonili kota przyszywanym Polakom у Беластоку, кацап’ю ў аксамітных кабінетах. Вельмі падалікатнеламу тым часам.

Патрэбны ўбачыўся тып беларускага дзеяча, па-зладзейску хітрэцкага, замест прастадушных цётак з менталітэтам мінулага веку. Прагнаўшы сакатух, даўшы ім na otarcie іez каторай сытую эмерытуру, камбатанцкую, а каторай неблагую рэнту, хоць здароўе аж разносіла салам іх, заселі на Варшаўскай 11 такія рэкаменданты наменклатуры, якім нічога ў KW PZPR не трэба было два разы паўтараць. Папраўдзе спецгрупа з сакрэтнай місіяй.

З паўслова разумелі яны, што беларускі рух trzeba пераўтварыць у нешта кшталтам дэкаратыўных вазонікаў на ўрачыстых подыумах першамайскіх акадэмій. Дэкадэнцкі эпізод: перадапошні сакратар ГП БГ-КТ страціў пасаду не за нейкую палітыку, але за тое, што не адпусціў нанач варшаўскаму начальніку ў камандзіроўцы сваю апетытную каханку з чародкі курачак у бухгалтарскім салоніку. У ваеннае становішча ў Польшчы славуты наш хунбэйбін фарсіў рэвальверам.