Сяргей Шапран - Сяргей ШАПРАН УЛАДЗІМНезавершаная аўтабіяграфія. Старонкі новай кнігі

Этот букет нарушений действительно подпадал под несколько статей уголовного кодекса. Но вряд ли песенника начали бы за “такой пустяк” судить. Как уже повелось у этой публики, вскрытым уголовным преступлениям тут же постарались бы придать национальную окраску. И действительно, во всём оказался виноват небезызвестный в республике вице-премьер (кстати, курирующий издательское дело), “который испытывает неприязнь ко всему белорусскому и, в частности, к поэту Некляеву”.

Вот для этого таким людям и нужна национальная независимость. Потому что национальный воришка — это уже не расхититель народной собственности, а чуть ли не национальный благодетель.

И хотя поляки в таких делах тоже не очень щепетильны, в данном случае они решили держаться от них подальше. Исхлопотав в фонде помощи беженцам для беглого песенника две тысячи долларов, они на руки ему их не выдали. Открыв банковский счёт на его имя, жёстко предупредили этого белорусского призрака, чтоб в одночасье эти денежки не тратил, потому что больше ни под каким соусом не получит!

Не отхватив желанных владений и грантов в Варшаве, Некляев сообщил корреспонденту польской “Трибуны”, что намерен податься в Хельсинки, на содержание тамошнего ПЕН-клуба — может, тот будет щедрее. “Но ведь там ж Василь Быков!” — воскликнул ошарашенный газетчик. (Быков тогда действительно ещё отирался в Финляндии.) Поэт-песенник, то бишь председатель белорусских писателей, успокоил непонятливого польского чудака: Быков, мол, слишком засиделся за границей, пусть возвращается в Минск и освободит ему хлебосольное место».

НА БЕРАГ ФІНСКАГА ФІЁРДУ

Някляеў сапраўды збіраўся ў Хельсінкі, але зусім не такімі былі зборы, якімі апісваў іх праўладны прапагандыст. Паэт пераехаў у Хельсінкі ў красавіку 2000-га па запрашэнні Фінскага ПЭН-цэнтра ў рамках міжнароднай праграмы «Пісьменнік у выгнанні» (між іншым, шэсцьдзесят год таму, у 1939-м, даўшы прытулак Бертольту Брэхту, Хельсінкі выратаваў яго такім чынам ад Гітлера). Фінскі ПЭН-цэнтр запрасіў Някляева якраз па рэкамендацыі Васіля Быкава, які перабіраўся ў Нямеччыну і ў якога, як сцвярджаў праўладны прапагандыст, Някляеў адабраў «хлебосольное место». Вось што прыгадваў у гэтай сувязі Карлас Шэрман, які быў у той час «правай рукой» Быкава ў Беларускім ПЭНе: «.Да мяне падышоў таленавіты фінскі паэт Юка Малінен (Jukka Malinen), які скантактаваўся зь Някляевым вельмі добра, мо таму, што яны былі крыху падобнымі ў сваіх паэтычна-багемных густах, і нагадаў, што хутка, пры канцы году сканчваецца тэрмін знаходжаньня Васіля Быкава ў Гэльсінкі, але кватэру яны мяркуюць пакінуць за беларусамі. Ва ўсялякім выпадку, пакуль, таму ён прапанаваў выдзеліць яе Някляеву.

Сапраўды, у нас тады не было іншых кандыдатаў, якім тэрмінова быў бы патрэбны прытулак, а пераезд Васіля Быкава ў іншую краіну ўжо рыхтаваўся».

Спачатку Някляеў нават жыў у той жа кватэры, што й Быкаў. У спадчыну ад былога гаспадара яму дастаўся старэнькі кампутар, да якога быў прыкладзены прывітальны ліст Васіля Уладзіміравіча з невялічкай інструкцыяй, як «у нязнаным свеце абжывацца»:

«Валодзя, з прыездам!

Спадзяюся, у дарозе было ўсё добра, а тут будзе і лепш.

Усе патрэбы забяспечыць ПЭН — Юка Малінен, ён тут наш добры геній. Апроч таго, можна зьвярнуцца да Лапаткі (тэлефон якога 41100464). Званіць у Менск: 999375172+. Але трэба памятаць, што дужа дорага.

Універсам у раёне метро. Гэта 1 км.

Яшчэ я тут што-колечы пакінуў на верхняй паліцы — забяру ўлетку.

Калі Бог дасьць, прыеду на Кангрэс у канцы ліпеня.

Ну дык — з Богам!

Тут будзе добра.

З прывітаньнем В. Быкаў.

31 сьнеж[ня] 999 г.

(Твой тэлефон 3412312.)

P. S. Беражыце ключ. Ён — адзін.

Кампутар належыць Я. Лапатку».

Тым часам у беларускім друку з’явіліся паведамленні, што «на внеочередном заседании коллегии Комитета государственного контроля было заявлено о том, что нарушения, выявленные КГК в ходе проверки государственных изданий — еженедельника “Літаратура і мастацтва” и журнала “Крыніца” [.] — настолько серьёзны, что о них проинформирован Александр Лукашенко».

Каментуючы гэтую інфармацыю, Някляеў задаваўся іранічна-рытарычным пытаннем: «Если бы председатель СБП не отлынивал от исполнения высоких государственных поручений, а творчески работал над собой в нужном направ­лении, а именно: а) верой и правдой служил и был лично предан; б) воспевал и личным примером побуждал к воспеванию других; в) “окучивал” порученный интеграционный участок и т. д., и т. п., то разве можно было бы отыскать в природе такие финансово-хозяйственные нарушения, за которые такого председателя СБП можно было бы прекратить использовать по назначению и пригласить в тюрьму? Другие убивают, служат — и ничего.»