Ларыса Геніюш - Споведзь

Акрэмы (дыял.) — самабытны

Дарожна-эксплуатацыйнае ўпраўленне.

Свомая (дыял.) — характэрная

Чэхаславацкая Рэспубліка (CSR) (1918–1960).

Гэгэнна (гебр. геена ) — пекла.

Зрэвізытаваць (польск. rewizytowac ) — нанесці візіт у адказ.

Горад у Чэшскай і Славацкай Федэратыўнай Рэспубліцы.

Кіп смайлінг (англ. keep smiling ) — давайце ўсміхацца.

Тойфэль (ням. Teufel ) — чорт.

Лічны (польск. liczny ) — шматлікі.

Такрошні (дыял.) — леташні, мінулы.

Патрава (дыял.) — ежа.

Фэртраўэнштэле (ням. Vertrauensstellung ) — адказная пасада.

Злажыць (дыял.) — адзець.

Жамера (дыял. жамярня , Сцяшковіч Т. Слоўнік Гродзенскай вобласці. Мн., 1983) — дзетвара.

Палітаваньне (польск. politowanie ) — спачуванне, жаль.

Выпраўленча-працоўны лагер.

Аддзедзічыць (дыял.) — атрымаць у спадчыну.

Тут.

Дэка (грэч. deka ) — першая састаўная частка складаных слоў, якая абазначае дзесяць.

АК ( Armia Krajowa ) — Армія Краёва, польская падпольная ваенная арганізацыя перыяду нямецка-фашысцкай акупацыі. Падпарадкоўвалася польскаму эмігранцкаму ўраду ў Лондане.

Польскі эмігранцкі ўрад у Лондане (1939–1945).

Асобы лагерны пункт.

Юберкультывірт (ням. uberkultiviert ) — звышкультурны.

Шчопці (дыял.) — невялікая колькасць чаго-небудзь сыпучага, што можна ўзяць трыма пальцамі.

Дрэваапрацоўчы камбінат.

Л. Геніюш зноў вяртаецца да гэтых успамінаў на іншай старонцы.

Макатка (дыял.) — невялікі вышываны дыванок або карціна.

Кацык (дыял.) — туземны князек.

Унутрылагерная турма.

На іншай старонцы гэта прозвішча напісана: Рудкоўскі .

Трансава (дыял.) — багна, дрыгва.

Беларуская вайсковая каманда «смірна».

Вяротны (дыял.) — вельмі падобны.

Благальна (польск. blagalny ) — умольна.

Гэршэндэ фольк (ням. herrschende Volk ) — пануючы народ.

З ліста Міколы Канаша (Жлобін):

«…У пятым і шостым нумарах часопіса „Маладосць“ Ларыса Антонаўна ўспамінае прозвішча стукача Шапавала. З такім прозвішчам працаваў у нашым лагеры ў ППЧ (производственно-плановая часть) наш зямляк. Жывы ён сёння і дзе знаходзіцца, цяжка адказаць, і ўсе ж хочацца сказаць некалькі добрых слоў аб ім. Я доўгі час працаваў у шахце на адбойным малатку, гэта адна з самых цяжкіх прац. На такіх работах пераважна выкарыстоўвалі людзей, якія мелі па 25 год зняволення. Напрыклад, у брыгадзе са мной працавалі літовец Пяткявічус, латыш Дэрмакс, вядомы ў Эстоніі ў саракавыя гады баксер Агур і г.д. I вось аднойчы мяне ў шахце цяжка пакалечыла, я прахварэў больш месяца і калі паправіўся, зноў накіравалі на малаток дзяўбці вугаль, але нормы выпрацоўкі я выконваць ужо не мог. Тады накіравалі да мяне нарміроўшчыка В. Яблонскага, які цэлы тыдзень вёў нада мною хронаметраж маей працы. Памятаю, гэта была трэцяя змена (начная). Вярнуўшыся ў лагер, я хутка заснуў і чую, раптам мяне нехта будзіць: „Хлопча, уставай. Кепскія твае справы. Прыйшла папера з шахты, дакладная, у якой абвіняюць цябе ў сабатажы. Пайшлі са мною да лекара“. У кабінеце хірурга аказаўся на прыеме ўкраінец лекар Дзячук. I вось яму кажа Шапавал: „Трэба спасці хлопца. Зрабі гэта, я прашу цябе, доктар“. Не ведаю, што Дзячук напісаў там, але я, прыйшоўшы ўжо на мрацу на шахту, больш не працаваў на малатку. Дзякую за гэта толькі Шапавалу, якога я нават ніколі больш не сустракаў і нічым яго нават не аддзячыў.

У „Споведзі“ яшчэ есць шмат прозвішчаў, якія вядомы мне, але яны ўпамінаюцца там двума, трыма словамі, хаця многія варты большага».

Магчыма, Ларыса Антонаўна каго і без нейкіх асаблівых падстаў залічыла да стукачоў. Але жывыя і нябожчыкі няхай прабачаць яе за лішнюю падазронасць, бо і сапраўды паўжыцця яна была шчыльна акружана даносчыкамі і правакатарамі.