Василий Ширко - Дзед Манюкін і ўнукі

— Хопіць, — кажу, — ідзі спаць.

Паслаў яму ў хляве саломы, і Мішка адразу ж захроп.

— А што, калі ноччу прачнецца, карову задушыць ці каня? — злавала баба.

— Не памром, — кажу, — неяк пражывём, — чуе звер добрых людзей, нездарма да нас завітаў.

Неўзабаве акрыяў Мішка. Не спяшаўся ў лес, да самай зімы жыў у нас. Ваду насіў, памагаў дровы траляваць, посцілкі цягаць. Знік позняй восенню. Пэўна, пайшоў бярлогу шукаць. Нябось выспіцца за зіму і прыйдзе да нас з бабуляй у госці.

Выратаваў я, каласочкі-красачкі, ад смерці яшчэ самую гордую птушку — ястраба. Не захацеў ён пакідаць нас з бабуляй, цяпер ад каршуноў курэй аберагае і такі хітры, вясёлы. Падымецца высока-высока, пасля падае каменем уніз, быццам хваліцца, які ён спрытны. Глядзім на яго з бабуляй і маладзеем. Таксама хочацца подняцца да нябёс. Толькі не адпускае зямля. Нават ястраб назад вяртаецца, куды ўжо нам, старым. На зямлі трэба жыць у згодзе і чалавеку, і зверу, і птушцы, і той жа чэмер-чамярыцы.

Штогод прыходжу я ў гэтае балотца, шукаю Чамярыну Янаўну, але так і не знаходжу яе. Давайце, дзеткі, мае вы кветкі, пагукаем, паклічам, а раптам адзавецца: «Ээй, дзе вы-ы, ого-го! Чамярына Янаў-на-а!»

Мы памагаем дзеду Манюкіну, крычым-гукаем, ды толькі рэха адзываецца. Маўчыць чэмер-трава.

Ой, дзед, ой, хітрун! Апрануўся, як у нядзельку, і ўсё нешта на вуліцу паглядае. Мы хацелі збегаць на рэчку, там акунь добра клюе. Не пускае дзед, пасадзіў нас на лаўку насупраць хаты і зубы замаўляе. Нябось кагосьці чакае… Нас не правядзеш: пэўна, паштальёнку. Бунь яна ходзіць ад хаты да хаты. Зараз каля нас апынецца.

— Дзень добры! — вітаецца цётка Соня. — Вам, дзеду, тэлеграма нейкая дзіўная. З-за мяжы. На пошце начальніца казала — з Англіі, во!

Дзед здзіўлена хмыкнуў, загадаў Аленцы бабулю гукнуць. Тая адразу ж выйшла на вуліцу, павіталася з паштальенкай.

— Тут мне тэлеграма, — сказаў дзед, — нібыта ад ангельцаў. Там у мяне блізкіх сяброў і сваякоў нямашака, хіба што стрыечны брат успомніў…

— Чулі, чулі, — засмяялася бабуля, — князь Радзівіл. Ты, Сонечка, не зважай на старога дурня. Ён, калі ўчаўпе сабе што-небудзь у галаву, то сам сабе паверыць. Знайшоўся мне нашчадак Радзівілаў!

— Але тэлеграма сапраўды з Лондана, — сказала паштальёнка, — і падпісаў яе Радзівіл.

Каб гром грымнуў з яснага неба, мы так бы не здзівіліся. I баба Аўдоля, і мы з Алёнай, і хлапчукі-суседзі быццам анямелі.

— Чытай ужо хіба, — папрасіў паштальёнку дзед, — я акуляры ў хаце пакінуў.

«Паважаны спадар Манюкін, — прачытала цётка Соня, — у бліжэйшы час я прышлю афіцыйнае пацвярджэнне, што вы належыце да самага старажытнага і шляхетнага роду Радзівілаў. З гэтай паперай вас, несумненна, прымуць у клуб беларускай шляхты пад старшынствам дробнага шляхцюка Г.

Такі смелы, знаходлівы і рашучы чалавек, як вы, не можа не належаць да нашага слыннага роду.

Чытаю кнігу аб Вашых прыгодах. Разам з Вам ваюю з нячысцікамі, ратую звяроў і птушак, баю дзецям казкі.

Сто лят Вам жыцця, добрага здароўя, шчасця.

Ваш Радзівіл

Лёндан. Вялікабрытанія.

31 жніўня, год 2008-ы ад Нараджэння Хрыстова».

Дзед пераможна глянуў на бабулю. Як самы сапраўдны шляхціц, пацалаваў руку паштальёнцы, забраў тэлеграму і, падміргнуўшы нам, падшывальцам, пайшоў у хату, кінуўшы няўзнак: «Нягожа, калі беларускай шляхтай запраўляе драбнарыбіца. Тут на самацёк пускаць нельга… ой, нельга».

Мы моўчкі глядзелі ўслед. Ну і дзед, усіх здзівіў. Гэта ж трэба, сам Радзівіл даў яму тэлеграму. Вунь як горда барадой затрос. Мусіць, і нам з Алёнай не выпадае з кім папала хаўрусаваць. Мы — беларусы!