Анатолий Кибеч - Улӑп таврӑнни

Здесь есть возможность читать онлайн «Анатолий Кибеч - Улӑп таврӑнни» весь текст электронной книги совершенно бесплатно (целиком полную версию без сокращений). В некоторых случаях можно слушать аудио, скачать через торрент в формате fb2 и присутствует краткое содержание. Город: Шупакшар, Год выпуска: 2001, Издательство: Чӑваш кӑнеке издательстви, Жанр: Сказка, cv. Описание произведения, (предисловие) а так же отзывы посетителей доступны на портале библиотеки ЛибКат.

  • Название:
    Улӑп таврӑнни
  • Автор:
  • Издательство:
    Чӑваш кӑнеке издательстви
  • Жанр:
  • Год:
    2001
  • Город:
    Шупакшар
  • ISBN:
    нет данных
  • Рейтинг книги:
    5 / 5. Голосов: 1
  • Избранное:
    Добавить в избранное
  • Отзывы:
  • Ваша оценка:
    • 100
    • 1
    • 2
    • 3
    • 4
    • 5

Улӑп таврӑнни: краткое содержание, описание и аннотация

Предлагаем к чтению аннотацию, описание, краткое содержание или предисловие (зависит от того, что написал сам автор книги «Улӑп таврӑнни»). Если вы не нашли необходимую информацию о книге — напишите в комментариях, мы постараемся отыскать её.

"Возвращение Улыпа". На чувашском языке. По мотивам чувашского эпоса.
Хитрый Эсрель при помощи сон-травы надолго усыпил Улыпа. Жизнь чувашей стала невыносимой, слуги завистливого соседа  постоянно угнетали их. Даже Турхан начал служить Эсрелю. Надо было немедленно разбудить Улыпа, но никому не удавалось это сделать. Лишь отважная внучка мочавара Нарби смогла перехитрить всех стражей, охраняющих батыра, и разбудить его.

Улӑп таврӑнни — читать онлайн бесплатно полную книгу (весь текст) целиком

Ниже представлен текст книги, разбитый по страницам. Система сохранения места последней прочитанной страницы, позволяет с удобством читать онлайн бесплатно книгу «Улӑп таврӑнни», без необходимости каждый раз заново искать на чём Вы остановились. Поставьте закладку, и сможете в любой момент перейти на страницу, на которой закончили чтение.

Тёмная тема
Сбросить

Интервал:

Закладка:

Сделать

Ким чечек, ким чечек,
Килме кура пӗр кура,
Сала-сала салашки,
Эс те яш, эп те яш,
Кил иксӗмӗр пӗр пулар,
Амантей!

Лешӗ, Амантей ятли, кӑвайт урлӑ сиксе каҫрӗ те хӑй килӗштерекен хӗр умӗнче тапӑртатса ташласа илчӗ, вара унпа юнашар кӗрсе тӑчӗ. Унтан каччӑсем мӑчавӑр мӑнукне Нарпие чӗнсе илчӗҫ. Ҫапла ҫамрӑксем чылайччен вылярӗҫ. Аслӑраххисем вара сӑра ӗҫнӗ май яш-хӗрсене пӑхса киленсе ларчӗҫ. Ватрас мӑчавӑрпа калаҫса илчӗ те аллисене хире-хирӗҫ тытса икӗ хутчен ҫапрӗ. Пурте лӑпланчӗҫ.

— Эпир ӑна ҫамрӑк чух кӑвайт урлӑ сикнипех ҫырлахмастӑмӑрччӗ, кӑвар ҫинче те ташлаттӑмӑрччӗ. Халӗ вара хӑюллӑ каччӑсем юлмарӗҫ-им?

— Алмас ташласан кӑна. Ҫавна чӗнсе килмелле, — илтӗнчӗ сасӑ.

— Эпӗ халех, — тесе пӗри чупса кайма тӑчӗ.

Анчах ӑна турхан чарчӗ. Паян Алмасшӑн йывӑр кун пулнине кӑштах ӑнланчӗ пулас. Уншӑн кунта куҫҫуль витӗр сӑрхӑнса тухакан савӑнӑҫ кӑна пулӗ.

Ватрас ҫамрӑксем ҫине тепӗр хут пӑхса илчӗ те:

— Е хамӑн пуҫласа парас-и? — терӗ.

— Ҫук, ҫук. Алмас вырӑнне хам ташласа парӑп, — пачах кӗтмен ҫӗртен персе ячӗ Нарпи. Пурте ун ҫинелле тӗлӗнсе пӑхса илчӗҫ.

— Кӑварне сапалӑр, — хушрӗ паттӑр хӗрача. Хӑй вара пӗр самантлӑха тӗмсем хыҫне кайса ҫухалчӗ. Ӑна темиҫе ҫул каялла алла пӗҫертсен мӗнле курӑкпа сӗрмеллине амӑшӗ каласа хӑварнӑччӗ. Ҫав курӑка шырарӗ. Тупрӗ. Вара унпала ура тупанне сӗрчӗ.

Вӑл пынӑ ҫӗре кӑвар хатӗр, Нарпирен кӑштах куҫ хӗссе кулнӑ пек йӑлкӑшса выртать. Тахӑшӗ шӑпӑр калама пуҫларӗ. Нарпи малтан хӑра-хӑра пускаласа пӑхрӗ, унтан варринех кӗрсе кайрӗ. Пуҫӗнче ун пӗрмаях пӗр шухӑш: «Эпӗ пӑр ҫинче ташлатӑп».

Ҫав самантра Калима хашкаса чупса пычӗ те ашшӗне хӑлхаран темле хыпар пӗлтерчӗ.

— Чарӑнӑр! — кӑшкӑрса ячӗ турхан. — Алмас ҫухалнӑ. Ҫавна шырӑр! Пӗве патне кайса пӑхӑр!

Ҫамрӑксем чупрӗҫ. Ваттисем те ура ҫине тӑчӗҫ.

Чӑнах та, Алмас пӗве пуҫӗнче кӗреҫепе чакалашать, Илемпие кӑларасшӑн тӑрмашать. Вилнӗ пулсассӑн та ҫын евӗрлӗ пытарасчӗ тет.

Малтан вӑл юлташӗсене ҫывӑха пыма памарӗ, кӗреҫепе хӑмсарса хӑваласа ячӗ. «Кун пек вӑл пӗвене те татса яма пултарӗ», — тенине илтсен темиҫен харӑссӑн пырса кӗреҫине туртса илчӗҫ те хӑйне ашшӗ патне ҫавӑтса пычӗҫ.

— Каланӑ вӗт сана килтен тухма юрамасть тесе! — ятлаҫса илчӗ Ватрас. — Лӑплан! Ҫак сӑрана ӗҫ те кӑвар ҫинче ташласа пар.

Алмас кӗттерсе тӑмарӗ, ӑш хыпнине пусарас тесе сӑрине тӗппипех ӗҫсе пачӗ, куҫне шӑла-шӑла кӑвар ҫине кӗрсе кайрӗ…

Выртать кӑвар йӑл-йӑл ҫиҫсе,
Пире парса хӑй ӑшшине.
Вут пек таса пулас тесе
Чӑваш пуҫлать хӑй ташшине.

Ташлать чӑваш кӑвар ҫинче —
Ҫапла сирет чирне-чӗрне.
Ташлать чӑваш кӑвар ҫинче —
Ҫапла сыхлать хӑй сывлӑхне.

Кӗрсе каять кӑвар ҫине
Вӑл хӑйшӗн хӳтлӗх шыраса.
Ҫарран сикет кӑвар ҫинче
Те савӑнса, те хурланса.

Ташлать чӑваш кӑвар ҫинче —
Ҫапла упрать чун хавалне,
Ташлать чӑваш кӑвар ҫинче —
Ҫапла сыхлать вӑл хӑй чысне.

Сикет чӑваш кӑвар ҫинче
Ниҫта кайса кӗме ҫукран,
Ташланӑ чух кӑвар ҫинче
Хӑрушӑ мар нимле тӑшман.

Ташлать чӑваш кӑвар ҫинче —
Ҫапла упрать таса ятне,
Ташлать чӑваш кӑвар ҫинче —
Ҫапла сыхлать хӑй ирӗкне.
Ташлать чӑваш кӑвар ҫинче,
Чӑваш ташлать кӑвар ҫинче…

Алмаспа пӗрле Нарпи те тепӗр хут ташша тухрӗ. Ыттисем вара алӑ ҫупса тӑчӗҫ.

— Ну, ҫитӗ. Халӗ ыранхи пирки пӗлтерем, — терӗ турхан. — Кӑнтӑрла тӗлӗнче Эсрел ҫыннисем хырҫӑ илме килеҫҫӗ. Хатӗрленӗр. Камӑн мӗн чухлӗ памаллине хӑвӑрах пӗлетӗр. Пӗлтӗрхинчен кая мар. Эпӗ халь кайрӑм. Манӑн ыранхи хӑнасене кӗтсе илме хатӗрленмелле.

Ҫак сӑмахсем хыҫҫӑн таврана тунсӑх пусрӗ. Аслӑраххисем килелле уттарчӗҫ, ҫамрӑксем сӑра пички патне чупса пычӗҫ…

Ватраспа уксах Миккана юрта умӗнче Аминепе суккӑр хӗрарӑм кӗтсе тӑраҫҫӗ.

— Алмас ӑҫта вара? — ыйтрӗ тӳрех Амине.

— Ҫамрӑксемпе юлчӗ. Калима пӗрле илсе килетӗп терӗ.

— Ку тата кам? — асӑрхарӗ ют ҫынна турхан.

— Паллаймарӑн пуль ҫав, Ватрас.

— Сассуна таҫта илтнӗ пек те…

— Пӑрчкан эпӗ.

— Ан тӗлӗнтер-ха!? Ӑҫтан сиксе тухрӑн вара эсӗ? Пӑрчкан…

— Эсрел киле ячӗ. Халӗ ӗнтӗ сан сассуна илтрӗм, кайсан та юрать. Аванах пурӑнатӑр курӑнать. Арӑму аллинчен сан ҫӑкӑрна та ҫисе куртӑм. Турӑ пулӑшса пытӑр сире.

— Чим-ха. Ӑҫта кайӑн-ха ӗнтӗ халӗ, Пӑрчкан? Килӳ ҫуккӑ сан, йӑху та пӗтнӗ… Темшӗн ҫапла-ҫке-ха унта Турикасра. Пушар хыҫҫӑн пушар тухать. Сан тӑванусене пурне те кӑвар турри хӑй патне илчӗ пулас.

Читать дальше
Тёмная тема
Сбросить

Интервал:

Закладка:

Сделать

Похожие книги на «Улӑп таврӑнни»

Представляем Вашему вниманию похожие книги на «Улӑп таврӑнни» списком для выбора. Мы отобрали схожую по названию и смыслу литературу в надежде предоставить читателям больше вариантов отыскать новые, интересные, ещё непрочитанные произведения.


Отзывы о книге «Улӑп таврӑнни»

Обсуждение, отзывы о книге «Улӑп таврӑнни» и просто собственные мнения читателей. Оставьте ваши комментарии, напишите, что Вы думаете о произведении, его смысле или главных героях. Укажите что конкретно понравилось, а что нет, и почему Вы так считаете.

x