Марта
Не праклінай, пабойся бога,
Твая ўжо смерць каля парога.
Валянцін
Каб растаптаць я толькі мог
Цябе, распусная гадзюка,
Была б то лепшая зарука,
Што мне грахі даруе бог.
Грэтхен
Валянцін
Паплач, паплач за сорам свой!
Яго ты ўжо даўно згубіла
І брата ганьбаю забіла.
Салдацкі гонар я збярог,
І мне суддзёй — хай будзе бог.
(Памірае.)
Сабор {78} 78 Сцэна напісана да 1775 г.
Набажэнства, арган, спевы.
Грэтхенсярод парафіян. За ёю Злы Дух.
Злы Дух
Зусім інакш, ты Грэтхен,
Да алтара
Нявіннаю хадзіла.
З зачытанае кніжкі
Малітвы ты шаптала.
Гульня дзіцячая
І бог у сэрцы!
Грэтхен!
Дзе галава твая?
Якая скруха
Ляжыць на сэрцы?
Ці молішся за матчыну душу,
Што па віне тваёй асуджана на мукі?
А на тваім парозе кроў. Чыя яна?
…Што пад трывожным сэрцам
Варушыцца, жыве?..
Ці не палохае цябе яно
Грахоўнаю прысутнасцю сваёю?
Грэтхен
О, гора мне!
О, як пазбыцца цяжкіх дум,
Што пранікаюць у душу
І сэрца мне вярэдзяць!
Хор
Dies irae, dies illa
Solvet saeclum in favilla. {79} 79 Dies irae, dies illa/Solvet saeclum in favilla ( лац .). — «Дзень гневу, гэты дзень спапяліць увесь свет». Гэтыя і далейшыя лацінскія спевы — з царкоўнага гімна пра страшны суд.
Акорды аргана.
Злы Дух
Гучыць труба!
Дрыжаць магілы!
Душа твая
З агню і тлену
Да мук пякельных
Са страхам паўстае.
Грэтхен
Навошта я прыйшла?
Здаецца, сам арган
Дыханне мне сціскае.
А спеў глыбока
У сэрца западае.
Хор
Judex ergo cum sedebit,
Quidguid latet adpfrebit,
Nil inultum remanebit. {80} 80 Judex ergo cum sedebit, /Quidquid latet adparebit, /Nil inultum remanebit ( лац .). — «Калі ўссядзе вышэйшы суддзя, усё патаемнае выявіцца, і нішто не застанецца без пакарання».
Грэтхен
Як страшна мне!
Муры вакол
Гнятуць, гнятуць;
Скляпенні душаць,
Душна мне. — Паветра!
Злы Дух
Туляешся! А грэх і ганьбу
Куды схаваеш?
Святла? Паветра хочаш?
Гора табе!
Хор
Quid sum miser tunc dicturus?
Quem patronum rogaturus,
Cum vis justus sit securus? {81} 81 Quid sum miser tunc dicturus?/Quem patronum rogaturus, /Cum vis justus sit securus? ( лац .) — «Што скажу я тады, няшчасны? Да якога заступніка прыпаду, калі нават праведнік не ўпэўнены ў ратунку?»
Злы Дух
Адварочваюць твары
Святыя ад цябе
I рукі працягнуць
Баяцца чыстыя!
О гора!
Хор
Quid sum miser tunc dicturus?
Грэтхен
Суседка! Дайце ваш флакон!
(Падае непрытомная.)
Ноч Вальпургіі {82} 82 Сцэна напісана ў 1799–1801 гг.
Гарц. Ваколіцы Шырке і Эленда. {83} 83 Шырке і Эленд — вёскі пад гарою Брокен, якая яшчэ называецца Блоксбергам (гл. «Піўніца Аўэрбаха ў Лейпцыгу»).
Фаўст. Мефістофель.
Мефістофель
Каб вам мятла ці ступа хоць якая!
Я ж сеў бы на смярдзючага казла! —
Бо нас дарога доўгая чакае.
Фаўст
Пакуль мяне яшчэ трымаюць ногі,
He бачу ў тым я ні бяды, ні зла —
Пяшэчкам вымяраць дарогі;
Казёл нам тут не дапаможа.
Блукаць па лабірынце ў бездарожжа,
Узлазіць на вяршыню па скале,
З якой ручай струмені лье —
У гэтым бачу слодыч падарожжа!
Вясна ідзе, бярозка сок пускае,
Цяпло адчула і сасна;
He дзіва, што і наша кроў іграе.
Мефістофель
Няхай сабе ідзе вясна —
Больш даспадобы мне зіма з вятрыскам.
Я сцюжу і глыбокі снег люблю!
Глядзі, чырвоны месяц бляклым дыскам
Падсвечвае, самотнік, нам зямлю,—
Аднак усё ж на кожным кроку
Расквасіць лоб тут можна ў цемнаце.
Пастой, каб нам не заблудзіцца ў змроку,
Хай светлячок нас правядзе! {84} 84 Хай светлячок нас правядзе! — Светлячкі , лічылася, трымаюцца злых духаў і заводзяць людзей у бяду.
Эй, прыяцель, свяці ў дарозе нам!
Блакітны светлячок
З ахвотаю! Сваім панам
Гатоў служыць, змяню сваю прыроду:
У траўцы поўзаць — звычай наш.
Мефістофель
Ты пераняў сабе людскую моду?
Хай людзі поўзаюць, а ты — наперад марш!
Бо ўраз жыцця агеньчык патушу.
Блакітны светлячок
Читать дальше
