Фарсальскія лугі — раўніна ў Фесаліі.
Эрыхта — фесалійская чараўніца, якая нібыта прадказала рымскаму палкаводцу Пампею (107—48 да н. э.) паражэнне ў барацьбе за ўладу ад Юлія Цэзара (100—44 да н. э.).
Я ў Грэцыі і, як Антэй, стаю. — Антэй — сын зямлі (Геі) і мора (Пасейдона), які чэрпаў сілу, дакрануўшыся да зямлі.
А сфінксы й грыфы — не па нас… — Сфінксы — казачныя істоты з лапамі льва, тулавам сабакі, галавою і грудзьмі жанчыны. Грыфы — міфічныя звяры з арлінымі крыламі і галавою, з тулавам льва; ахоўнікі скарбаў.
Мурашкі-волаты — міфічныя золаташукальнікі, будавалі з золата падземныя палацы. Упамінаюцца ў Герадота (485–425 да н. э.).
Ды арымаспы ж высачылі нас. — Арымаспы — легендарныя аднавокія людзі скіфскага племені, яны нібыта выкрадалі назапашанае грыфамі золата.
The old Iniquity ( англ .) — старая крыўда; назва д’ябла ў англійскай пратэстанцкай літаратуры.
Дай мне шараду…/А Зеўсу — як забава проста. — Напамін пра фіванскага сфінкса, які загадваў падарожніку загадкі і забіваў яго, калі той не адгадваў. Адгадка загадкі Мефістофеля — д’ябал. Зеўс, як найвышэйшае боства, стаіць над дабром і злом.
Сірэны — паўптушкі-паўжанчыны, якія занаджвалі людзей сваімі спевамі.
Эдып калісьці з імі гаварыў. — Эдып — міфічны фіванскі цар, які разгадаў загадку сфінкса.
А іх Уліс перахітрыў. — Уліс (Адысей) — гамераўскі герой, воін, падарожнік.
Бо Геркулес забіў апошніх з нас . — Геркулес (Геракл) — міфічны герой, які здзейсніў дванаццаць подзвігаў.
Прасі парады ты ў Хірона . — Хірон — мудры кентаўр (паўчалавек-паўконь).
То зграя шумных стымфалід . — Стымфаліды — міфічныя птушкі з меднымі крыламі, пер’ем і дзюбамі, якія жылі над Стымфалійскім возерам у Аркадзіі; іх знішчыў Геркулес .
Хай не палохаюць галовы/Лернейскай вычварнай гадзюкі .— Лернейская гідра — міфічная пачвара, дзевяцігаловая змяя; яе забіў Геркулес .
Там ламіі — гурток распусты… — Ламіі — міфічныя вампіры, пажыральніцы дзяцей.
Прывыклі да ўсяго, здавён/Кіруючы раскладам дзён. — Сфінксы былі ў Егіпце сімваламі месяцаў ліпеня (знак Льва) і жніўня (знак Дзевы).
Суд людскі мы, суд Феміды. — Феміда (Тэміда, Тэміс) — міфічная багіня права, законнага парадку і прадказанняў. Пераносна Феміда — правасуддзе, закон.
Пеней — рака ў Фесаліі; тут — бог рэк.
Славуты, мудры сын Філіры . — Філіра — німфа, якая нарадзіла кентаўра Хірона.
Нават у Палады…/Ён сам управіць Ментару мазгі .— Палада Афіна — багіня мудрасці; у вобразе сябра-дарадцы Ментара Афіна суправаджала Тэлемаха, які адправіўся шукаць бацьку Адысея.
Ахіл у Ферах/Знайшоў Алену… — Заручыны Ахіла з Аленай адбыліся паводле міфа на востраве Лука; Гётэ перанёс падзею ў Феры, дзе нібыта быў уваход у падземнае царства.
Да Манта выбраўся… — Манта — дачка Цірэзія, фіванскага вешчуна (у Гётэ — дачка Эскулапа, бога лячэння).
З Эладай білася тут рымская дзяржава . — Маецца на ўвазе бітва пры Піндзе, дзе рымскі консул Люцый Эмілій Паўлюс разграміў войска македонскага цара Персея (168 да н. э.). — Адсюль далейшае — І рымлянін цара абуў у путы.
Сейсмас — увасабленне землетрасенняў.
І Пеліён-гару і Осу/З падземных вызваліў кайданаў.— Пеліён і Оса — горы ў Фесаліі.
Пігмеі і дактылі — казачныя плямёны карлікаў, якія варагавалі з жураўлямі.
Івікавы жураўлі .— Івік — грэчаскі паэт, забіты грабежнікамі па дарозе на істмейскія гульні; жураўлі, якія бачылі злачынства, выдалі забойцаў.
Эмпуза — міфічная аднаногая пачвара, спадарожніца багіні Гекаты, магла пераўвасабляцца.
Анаксагор (500–428 да н. э.) і Фалес (640–545 да н. э.) — грэчаскія філосафы. У іх спрэчцы пра паходжанне зямлі адлюстраваны сучасныя Гётэ напрамкі ў геалагічнай навуцы: барацьба нептуністаў і вулканістаў (плутаністаў). Першыя лічылі, што горныя пароды ўзніклі як вадзяныя асадкі, другія — што пароды створаны дзеяннем «унутранага агню».
Читать дальше
