Вагнер
Нашто ўдавацца ў смутак і змартвенне?
Няўжо, выдатны муж, таго вам мала,
Што вы ў свой спрыт, які жыццё паслала,
Уклалі добрае сумленне?
Вы ў маладосці бацьку шанавалі —
Навошта ж катаваць сябе за гэта.
Цяпер, калі вы сутнасць распазналі,
Няхай вас іншая турбуе мэта.
Фаўст
Шчаслівы, хто не выракся надзеі
З балот маны зірнуць на свет!
Ад вечных бед шукаем панацэі,
Хоць дасягнуць не ўмеем блізкіх мэт.
Аднак гадзіну шчасця і дабра
Хай не азмрочыць недарэчны смутак!
Глядзі, ужо вячэрняя зара
Пазалаціла дахі хат і будак.
Дзень згас. Скаціўся з неба сонца скрыль,
Каб недзе там свяціць жыццёвым сілам.
Чаму, чаму не даў, гасподзь, мне крыл,
Каб мог ляцець я следам за свяцілам!
У вечных промнях радасных хвілін
Пабачыў бы ля ног я свет шырокі,
І ззянне гор, і ціхі змрок далін,
І ў срэбры й золаце аблокі.
І не спынілі б мой бунтарскі чын
Ні горы дзікія, ні змрок, ні скалы —
І вось ужо блакіт ласкавы
Марскую песціць далячынь…
Сышоў магутны бог з нябёс у край імглісты.
Мая мацнее прага, знішчыўшы жуду,—
Спяшаюся, каб піць прамень вячысты,
Пакінуў ноч і ў новы дзень іду,
У ззянні зор пад гоман хваль чароўных.
Як мара, мой прыгожы сон!
Але, на жаль,
На крылах плоцкіх чалавеку ўдаль
Плыць нельга з духамі на роўных.
Такі ўжо род наш чалавечы,
Што мы імкнёмся ўгору без прынук,
Калі над намі, знікнуўшы ў сінечы,
Рулады звонкія вядзе жаўрук,
Калі над стромымі гарамі
Арлы лунаюць і калі
Па-над палямі і марамі
Ляцяць у вырай жураўлі.
Вагнер
І я, бывае, ў роспач упадаю —
Але такіх дзівосных думак не прымаю.
Абрыдне лес і луг, мне з імі цяжка ўжыцца,
І не зайздросны мне ў палёце птах,
Затое ж як чаруе кніжная паліца —
Гартаць старонкі, корпацца ў тамах!
Зімовай ночы мала мне, калі шукаю,
І млосць такая ў целе, галаве;
А то стары пергамент раскапаю —
І літарка да літаркі плыве.
Фаўст
Адным парывам ты жывеш заўжды.
О, каб мне толькі той бяды!
Ах, дзве душы ў грудзях зацяты бой
Вядуць і варагуюць між сабой.
Адна ўсё млее ад пажады,
Трымаецца за свет зямны,
Другая больш імкнецца да прынады
З тых сфер, куды ідуць з труны.
Калі, о духі, ёсць вы, — ёсць і лад,
Калі між небам і зямлёй ляціце,
Прыйдзіце з залатых сваіх палат
І прэч мяне ў стракаты свет нясіце!
О, каб мой плашч быў падуладны чарам
І каб памчаў мяне ў нязнаны край,
Другой адзежыны не ўзяў бы дарам —
Не трэба мне і царскі гарнастай.
Вагнер
Не выклікай знаёмай чарады,
Што над зямлёй лунае ў пасмах чаду.
Са злымі духамі {19} 19 Духі поўначы, поўдня, усходу і захаду. — Розныя вятры.
не знойдзеш зладу —
Не знаеш сам, адкуль чакадь бяды:
Ці з поўначы — вятры сцюдзёнымі зубамі
Кусаюць нас, халодзяць нетры душ;
Ці то з усходу — ліжуць языкамі,
Нясуць людзям сухоты, смагу, суш;
Ці з поўдня — з перасмажаных пустынь
Дыхнуць спякотай, жарам і духотай;
Ці з захаду — нясуць імжу яны і стынь
І захінаюць неба шэрай слотай.
Такія духі гэтыя: на зовы,
На шкоду тут жа з’явяцца яны.
Хоць склад анёльскі іхняй мовы,
Аднак усе — адроддзе сатаны.
Але хадзем! Бо лёгкі змрок і мгла
Заткалі далячынь, і стома падпаўзла.
У берлагу нам толькі ноччу міла.
Чаго пасталі, што вас так здзівіла,
Чым вас уразіў морак надвячорны?
Фаўст
Бяжыць па руні цюцька чорны!
Вагнер
Няхай сабе. А што ж у тым такога?
Фаўст
І не сабака, не! Прыгледзься да яго!
Вагнер
Звычайны пудлік, больш, бадай, нічога —
Згубіў, відаць, гаспадара свайго.
Фаўст
Ды не — пятляючы, да нас бяжыць.
Я нават бачу хіжы выскал,
І з поўсці сыплюцца пад ногі іскры,
І ўвесь ад хцівасці дрыжыць.
Вагнер
Вас змрок падманвае заўчасна —
Сабака чорны — бачу ясна.
Фаўст
Здаецца мне, вядзьмарскі круг
Ён робіць, бегучы па полі.
Вагнер
Блазнуе, скачучы ў сваволі —
Гаспадароў угледзеў двух.
Фаўст
А можа, праўда — бачу я сабаку?
Вагнер
Дальбог! Тут прывідаў — ні знаку!
Усё звычайна, як вядзецца —
Хвастом віляе, лашчыцца, кладзецца!
Фаўст
Ну што ж! Цю-цю! Хадзі да нас!
Читать дальше
