Грэм Грин - Стамбульскі экспрэс

— Яна закахалася ў мяне.

Ён ніколі не думаў, што вымавіць гэтыя словы ўголас у гэтым пустым блакітным рэстаране, ён быў крыху збянтэжаны і злёгку ўзрушаны, калі зразумеў, што вымавіў іх уголас. Гэтыя словы прагучалі недарэчна, а ён зусім не хацеў выхваляцца, дый чым тут асабліва выхваляцца, калі цябе пакахала дзяўчына з вар'етэ. Ён пачырванеў, калі ўсе пачалі з яго кпіць.

— Ах, ужо гэтыя дзяўчаты, — сказаў Стэйн, пакруціўшы галавой. — Ведаюць, як акруціць мужчыну. Гэта ўсё чароўнасць сцэны. Памятаю, калі я быў малады, часамі прастойваў каля артыстычнага пад'езда, каб толькі ўбачыць якую-небудзь распусніцу з кардэбалета. Шакалад. Вячэры. — Ён на імгненне прыпыніўся, убачыўшы добры кавалак дзікай качкі ў сябе на талерцы. А потым дадаў: — Агні Лондана.

— Калі ўжо размова пайшла пра тэатр, Джанет, я запрашаю вас сёння вечарам схадзіць са мной куды-небудзь, — сказаў Майет.

Ён назваў яе па імі, адчуваючы сябе з ёй вольна, калі даведаўся, што маці ў яе жыдоўка, а дзядзька ў яго ўладзе.

— Пайшла б з радасцю, але я ўжо абяцала містэру Сейвары паабедаць з ім.

— Мы маглі б пайсці ў начное кабарэ.

Але ён не збіраўся дазволіць ёй абедаць з містэрам Сейвары. Цэлы дзень ён быў заняты справамі і не змог пабыць з ёю. Яму давялося правесці ў канторы шмат гадзін, разблытваючы ўсе справы, якія Экман так адмыслова заблытаў. Дый яшчэ трэба было зрабіць пэўныя візіты. А палове чацвёртай, праязджаючы на машыне цераз іпадром, ён убачыў, як акружаны дзецьмі містэр Сейвары фатаграфуе, ён рабіў здымкі хутка, паспеў тры разы націснуць грушу, пакуль таксі праязджала міма, і кожны раз дзеці здзекаваліся з яго. Толькі а палове сёмай Майет вярнуўся ў гатэль.

— Міс Пардаў у сябе, Калебджан?

Калебджан ведаў усё, што адбываецца ў гатэлі. Яго поўная дасведчанасць тлумачылася толькі яго няўрымслівасцю: ён раптам ныраў кудысьці з парожняга хола, з шумам насіўся ўверх і ўніз па лесвіцах, пранікаў у самыя дальнія гасцёўні, а потым вяртаўся да сваёй канторкі і гультайнічаў, заціснуўшы рукі паміж каленямі.

— Міс Пардаў пераапранаецца да абеду, містэр Карлтан Майет.

Аднойчы, калі адзін з членаў урада пасяліўся ў гатэлі, Калебджан здзівіў пунктуальнага супрацоўніка брытанскай амбасады, калі той тэлефанаваў: «Яго правасхадзіцельства ў туалеце. Але ён будзе там не болей трох хвілін». Калебджан трушком бегаў па калідорах, падслухоўваў каля дзвярэй ванных, потым вяртаўся да сваёй канторкі, дзе знемагаў без справы і займаўся толькі тым, што раскладваў па паліцах у сваёй галаве крохі атрыманых звестак. У гэтым быў сэнс жыцця Калебджана.

Майет пагрукаў у дзверы нумара Джанет Пардаў.

— Хто там?

— Можна зайсці?

— Заходзьце. Не зачынена.

Джанет Пардаў амаль закончыла апранацца. Яе вячэрняе плацце ляжала ўпоперак ложка, а сама яна сядзела перад люстрам і пудрыла сабе рукі.

— Вы што, на самой справе збіраецеся абедаць з містэрам Сейвары?

— Я ж абяцала яму!

— Мы маглі б паабедаць у «Пера-паласе», а потым пайсці ў «Пці Шан».

— Вось было б цудоўна! — сказала Джанет Пардаў і пачала фарбаваць вейкі.

— Хто гэта? — Майет паказаў на вялікую фатаграфію ў складанай рамцы: жанчына з квадратным тварам. Валасы крута завітыя, фатограф спрабаваў зарэтушаваць рэзкія абрысы яе падбародка.

— Гэта Мейбл. Яна ехала са мной у цягніку да Вены.

— Здаецца, я яе там не бачыў.

— Цяпер у яе кароткая стрыжка. Гэта старая фатаграфія. Мейбл не любіць здымацца.

— Яна выглядае змрочнай.

— Я паставіла тут яе фота на выпадак, калі буду сябе паводзіць блага. Яна піша вершы. На другім баку напісаны вершы, прысвечаныя мне. Па-мойму, неблагія. Я нічога не разумею ў паэзіі.

— Можна мне прачытаць?

— Калі ласка. Вас, пэўна, пазабавіць, што нехта прысвячае мне вершы. — Джанет Пардаў паглядзелася ў люстра.

Майет перавярнуў фатаграфію і прачытаў:

— Верш нерыфмаваны. Ці з рыфмамі? А ўсё-такі, пра што гэты верш?

— Я думаю, што гэта камплімент, — адказала Джанет Пардаў, паліруючы пазногці.

Майет прысеў ускрай ложка і пачаў разглядаць Джанет. «Што б яна рабіла, калі б я паспрабаваў яе спакусіць?» — падумаў ён. Адказ ён ведаў: яна б засмяялася. Смех — лепшая зброя нявінных дзяўчат.

— Вы не пойдзеце абедаць з містэрам Сейвары? У мяне такія людзі выклікаюць агіду. Выскачка з-пад прылаўка.