Albert Baantjer - De Cock en de dood in gebed

Vledder maakte een hulpeloos gebaar.

“Het is natuurlijk sensationeel. De redactie van die krant zal er blij mee zijn geweest en de lezers zullen ervan smullen.”

De Cock trok een denkrimpel in zijn voorhoofd.

“Vermoedelijk. Het opmerkelijke is, ik herinner het me nu, dat Bram van Wielingen me gisteravond vroeg of ook Grijpskerk tot een sektarische groepering behoorde.”

Vledder reageerde verwonderd.

“Hoe kwam hij daarbij?”

De Cock trok zijn gezicht in een ernstige plooi en sprak peinzend verder.

“Die gedachte werd hem ingegeven door de presentatie van het lijk van Grijpskerk, gelijkend op de houding van het lichaam van Handgraaf.”

Vledder knikte begrijpend.

“Gevouwen handen op de borst.”

De Cock trok een pijnlijk gezicht.

“De relatie tussen religie en offerande is, hoe dan ook, van oorsprong altijd groot geweest. Het offeren van mensen en dieren aan een god, in wie men geloofde, vind je in de basis van vele religies terug. Denk aan de Bijbelse Abraham, die zijn zoon Izaäk zou hebben geofferd als God niet tussenbeide was gekomen.”

Vledder keek hem verward aan. “Jij denkt dat er nog iets van die beleving in de huidige mens voortleeft?”

De Cock streek met zijn handen over zijn hoofd.

“Er zijn op deze wereld,” sprak hij moedeloos, “blijkbaar nog genoeg mensen met een primitief gedachtepatroon. Ik denk dat archaïsche ideeën die in onze genen zijn verankerd niet makkelijk verdwijnen.”

Vledder keek hem vragend aan.

“Zouden de primitieve mensen in het verleden ook misdragingen hebben gekend?”

De Cock glimlachte.

“Minder. Beslist veel minder. Toen de samenlevingsverbanden steeds complexer werden, ontstonden er ook meer behoeften aan het stellen van normen en waarden, aan het regelen van intermenselijke verhoudingen. Ik heb iets van die evolutie aan den lijve ondervonden. Toen ik bij de politie in Amsterdam begon, bestond onze gehele verkeerswetgeving uit zesentwintig artikelen. Nu zijn we de zevenhonderd artikelen en bepalingen al gepasseerd. En dat in een periode van nog geen veertig jaar.”

“Ik vermoed dat het verkeer destijds raet die simpele zesentwintig artikelen vlotter verliep dan nu met die zevenhonderd en meer.”

De Cock knikte overtuigend. “Absoluut.”

De oude rechercheur stond van zijn stoel op, slofte naar de kapstok en greep naar zijn hoedje.

Vledder kwam hem achterna.

“Waar ga je heen?”

“Waar gaan wij heen?” verbeterde De Cock.

Vledder lachte.

“Oké. Waar gaan wij heen?”

De oude rechercheur wurmde zich in zijn regenjas.

“Naar Duivendrecht…een weduwe condoleren met het verlies van haar man.” [6] Zie: Genesis 22 vers 12 In Duivendrecht vond Vledder weer een plekje op de parkeerplaats recht tegenover de bungalow van de familie Grijpskerk.

De rechercheurs stapten uit en slenterden over het tegelpaadje naar de voordeur. De Cock liet in het inwendige van de bungalow de dingdong galmen. Ook nu duurde het slechts luttele seconden voor de voordeur door mevrouw Grijpskerk werd geopend.

De oude rechercheur liet zijn blik even langs haar gestalte glijden en constateerde opnieuw dat mevrouw Grijpskerk een aantrekkelijke vrouw was.

Ze zag bleek en haar helgroene ogen straalden niet. De japon die ze droeg was ditmaal diepzwart, met slechts een klein wit kraagje rond de hals.

De Cock vroeg zich bezorgd af of zij al op de hoogte was gebracht, dat ze al wist wat er met haar man was gebeurd. Hij hoopte vurig dat ze het artikel in het beruchte ochtendblad niet had gelezen.

Zonder iets te vragen hield ze de deur voor de rechercheurs open en leidde hen naar de leren fauteuils bij de openhaardpartij. De Cock legde zijn oude hoedje naast zich op de grauwstenen vloer.

“Hebt u inmiddels al iets van uw man vernomen?” opende hij voorzichtig.

Mevrouw Grijpskerk schudde haar hoofd. “Taal noch teken,” verzuchtte ze. “Nadat ik van u had vernomen wat er met Victor Handgraaf was gebeurd, maakte ik me grote zorgen. Mijn man was toch in zijn gezelschap?”

De Cock knikte. “Inderdaad. U hebt die twee in de Mercedes van Handgraaf zien wegrijden.”

Mevrouw Grijpskerk ademde diep in.

“Ik heb geprobeerd om inlichtingen te krijgen. Ik voelde me zo machteloos. Ik heb me in verbinding gesteld met het kantoor van de Foundation aan de Keizersgracht en heb gevraagd naar Derek van Achterdiep.”

“En?”

“Van Achterdiep was er niet en niemand op het kantoor wist waar hij was te bereiken. Ook hij leek van de aardbodem te zijn verdwenen.”

“Vreemd.”

Mevrouw Grijpskerk knikte. “Na eindeloos bellen lukte het me eindelijk om met mevrouw Van Achterdiep te spreken.”

Mevrouw Grijpskerk schudde mistroostig haar hoofd. “Ze wist niet waar haar man was. Hij was ‘s-morgens van huis vertrokken en had de rest van de dag niets van zich laten horen. Ze maakte zich zorgen.”

De Cock kneep zijn ogen halfdicht. “Hoe laat was dat?”

“Wat bedoelt u?”

“Hoe laat was het toen u haar telefonisch bereikte?”

Mevrouw Grijpskerk spreidde haar handen. “Rond middernacht.”

“Toen was ze nog wakker?”

Mevrouw Grijpskerk knikte. “Net als ik…in afwachting van de komst van haar man.”

De Cock meende dat hij niet langer mocht zwijgen. Hij plooide zijn gezicht strak.

“Uw bezorgdheid,” sprak hij somber, “was terecht.”

Mevrouw Grijpskerk keek hem onbewogen aan.

“Wat wilt u daarmee zeggen?”

De Cock liet zijn hoofd iets zakken. “Op vrijwel dezelfde plek waar wij uit het water van de Keizersgracht het lichaam van Victor Handgraaf hebben opgehaald, hebben wij gisteravond het lichaam van uw man geborgen.”

Mevrouw Grijpskerk slikte even.

“Dood?”

De Cock knikte. “Vermoedelijk op dezelfde wijze ter dood gebracht als Victor Handgraaf.”

“Vermoord?”

De Cock knikte opnieuw. “We weten nog niet precies op welke manier…vermoedelijk verdrinking.”

De oude rechercheur stond van zijn fauteuil op, deed een stap naar haar toe en drukte haar de hand.

“Gecondoleerd met het verlies van uw man,” sprak hij gedragen.

“Ik vond het belangrijk om u dit trieste bericht persoonlijk te brengen voor u via andere kanalen van zijn dood zou vernemen.”

Vledder stond op en volgde het voorbeeld van De Cock. Zwijgend ging hij weer zitten.

Mevrouw Grijpskerk zuchtte diep. “Ik moet u zeggen dat het bericht me niet eens schokt. Niet echt. Ik was al van zijn dood overtuigd toen u me vertelde wat er met de heer Handgraaf was gebeurd.”

De Cock nam weer in zijn fauteuil plaats en boog zich iets naar haar toe. “Uw man en de heer Handgraaf zijn vrijwel zeker door dezelfde man of vrouw omgebracht. Het is onze taak de dader te ontmaskeren. Ik hoop dat u me toestaat om u nog een paar vragen te stellen?”

Mevrouw Grijpskerk knikte met een bedroefd gezicht. “Hoewel de identiteit van de dader,” sprak ze rustig, “mij in feite niet interesseert, begrijp ik volkomen dat u uw werk moet doen.”

Vledder was verbaasd dat de vrouw na het vreselijke bericht niet in huilen was uitgebarsten, maar zo rustig bleef. Verdoofd van de schrik misschien. Hij had oprechte bewondering voor haar beheerste reactie.

De Cock leunde weer in zijn fauteuil naar achteren.

“Was uw man godsdienstig?”

“U bedoelt of hij wel eens naar de kerk ging?”

De Cock glimlachte.

“Spande hij zich in voor een geloofsovertuiging?”

Mevrouw Grijpskerk schudde haar hoofd. “Mijn man vond geloof maar flauwekul. Ook een leven na de dood vond hij onzin.”

“Daarover hebt u wel eens met hem gesproken?”

Mevrouw Grijpskerk knikte.

“Ja. Mijn ouders waren gereformeerd. Strikt gelovige mensen.”