Albert Baantjer - De Cock en het lijk op drift

De Cock fronste zijn wenkbrauwen.

‘Gestuurd? U hebt die lijst niet zelf gebracht?’

‘Nee.’

De Cock toonde verbazing.

‘Waarom naar Peter van der Zwaard? U zegt zelf dat hij een louche handelaar is.’

‘Naar wie anders?’ riep Gerard verongelijkt. ‘Peter van der Zwaard is de enige man die ik ken en tot zo’n waardeoordeel in staat is. Bovendien acht ik zijn oordeel niet bindend.’ De Cock boog zich dicht naar de man toe. Zijn gezicht stond strak.

‘Weledele heer Gerard van Nederveld,’ sprak hij hard, streng, ‘waarom ontbreekt aan die lijst uw vaders muntenverzameling?’

Vledder kwam met gebogen hoofd en hangende schouders de grote recherchekamer binnen. Zijn gezicht zag asgrauw. Zuchtend liet hij zich op de stoel achter zijn bureau zakken. ‘Amsterdam is ziek,’ riep hij vermoeid, ‘doodziek… stervend aan een hartinfarct… bloedvatvernauwing. Ik heb op de Herengracht meer dan twee uur in een file gestaan. Een verhuizing. Ik zat met de Golf muurvast… kon niet voor- of achteruit. Waarom dempen ze die grachten niet?’

De Cock lachte.

‘Er was eens een naoorlogse hoofdcommissaris van politie die ook van dempen sprak. Het scheelde niet veel of de Amsterdammers hadden hem gelyncht.’

Vledder klapte met zijn vuist op zijn bureau.

‘Onze stad kan niet meer ademen.’

De Cock schudde zijn hoofd.

‘Als je in Amsterdam ergens in de binnenstad moet zijn, dan neem je de fiets.’

‘Ik heb geen fiets.’

‘Dan ga je lopen.’

Vledder keek hem uitdagend aan.

‘Ben jij lopend naar de Hartenstraat gegaan?’

De Cock knikte gedwee.

‘Ik heb een poosje in de pizzeria met mevrouw Bonardi zitten praten.’

‘Leverde dat wat op?’

De Cock plooide zijn lippen in een tuitje.

‘Zij schreef het briefje met mijn naam, dat in de mantelzak van de oude mevrouw van Nederveld werd gevonden.’

‘Waarom schreef ze dat?’

‘Mevrouw Bonardi meende dat de oude mevrouw Van Nederveld hulp nodig had… bescherming.’

Vledder trok een denkrimpel in zijn voorhoofd.

‘Waaruit concludeerde zij dat?’

De Cock spreidde zijn handen.

‘Haar houding. Volgens mevrouw Bonardi was de oude vrouw diep ongelukkig en wilde vluchten. Gerard van Nederveld vertelde mij later dat zijn moeder uit de Hartenstraat weg wilde. Die woning benauwde haar. Er kleefden nare herinneringen aan. Ze had graag een huisje willen kopen in West-Friesland… in Opperdoes, waar ze is geboren.’

Vledder grijnsde breed.

‘Een belangrijke ontdekking,’ sprak hij smalend. ‘Daar los je een serie moorden mee op.’

Het cynisme ontging De Cock niet.

‘Ze had geen geld voor dat huisje,’ sprak hij zacht.

Vledder gebaarde voor zich uit.

‘Ik heb Gerard van Nederveld beneden nog niet op de lijst van arrestanten zien staan.’

De Cock keek hem schuins aan.

‘Verwachtte je dat?’

Vledder knikte. ‘Ik was ervan overtuigd dat jij hem in een verhoor tot een bekentenis zou brengen.’

De Cock schudde zijn hoofd. ‘Ik vond dat hij een vrij redelijke verklaring voor zijn gedrag gaf.’

Vledder snoof verachtelijk. ‘Hoe redelijk hij zijn vader, moeder en zijn broer Marcel om zeep hielp?’

De Cock kwam langzaam uit zijn stoel overeind en strekte zijn arm naar Vledder uit.

‘Luister eens, lieve jongen,’ sprak hij streng, ‘dat jij er de pest in hebt, omdat je twee uur op de Herengracht met je Golf in een file hebt gestaan, betekent niet dat jij je ten opzichte van mij allerlei cynische opmerkingen kunt veroorloven.’

Vledder boog zijn hoofd. ‘Sorry,’ sprak hij timide. ‘Die hele affaire zit mij dwars. Gerard van Nederveld is zo’n voor de hand liggende verdachte.’

De Cock ging weer zitten. ‘En je was er zo van overtuigd,’ sprak hij op een toon van verbazing, ‘dat de dader van de moorden buiten familieverband moest worden gezocht?’

Vledder zuchtte. ‘Ik weet het niet meer,’ sprak hij suf. ‘Ik kan mij niet herinneren dat wij ooit zo’n bezopen zaak onder handen hebben gehad.’

De Cock wenkte om aandacht. ‘Blijf er even met je hersenen bij.’

‘Oké.’

‘Ik herhaal… Gerard van Nederveld gaf een redelijke verklaring voor zijn gedrag… althans ik heb die verklaring als redelijk ervaren.’

De grijze speurder schoof een lade van zijn bureau open en nam daaruit de A-viertjes met het briefhoofd van Gerard van Nederveld.

‘Deze lijst heeft hij overgetypt van een lijst die wijlen zijn vader eigenhandig had geschreven. Aan die lijst ontbreekt de muntenverzameling.’

Vledder keek op. ‘Is er een muntenverzameling?’

De Cock knikte nadrukkelijk. ‘Denk eens terug aan dat verhaal van Jacques Verdonk, alias Gaatjes Sjaak. De verzameling munten die hij op zijn eigen specifieke manier uit de villa in Blaricum jatte, was voor een vermogen verzekerd. De oude heer Van Nederveld kreeg die verzameling voor slechts drie meier in handen.’

‘Misschien heeft hij die verzameling later weer verkocht?’ De Cock schudde zijn hoofd. ‘De oude heer Van Nederveld was een verzamelaar… geen verkoper… geen handelaar… een man die nooit een verzameling van de hand zou doen.’

Vledder knikte begrijpend. ‘Hoe reageerde Gerard van Nederveld toen je hem zei dat aan zijn lijst een muntenverzameling ontbrak.’

‘Hij zei dat hij niet wist dat er een muntenverzameling bestond.’‘En jij gelooft hem?’

De Cock trok zijn schouders op. ‘De oude heer Van Nederveld bewaarde de stukken die hij van waarde achtte in een oude brandkast. Die stond in zijn kamer in de Hartenstraat. En volgens Gerard staat die daar nog. Alleen de sleutel van die brandkast is zoek.’

Vledder keek hem verrast aan. ‘Zoek?’

De Cock knikte. ‘De oude heer Van Nederveld had een sleutel en zijn vrouw had een sleutel. Beide sleutels zijn na hun overlijden verdwenen… onvindbaar.’

Vledder likte aan zijn lippen. Er kwam weer wat kleur op zijn wangen en in zijn ogen glansde interesse. ‘Vermoedelijk zijn beide sleutels… of een daarvan… in het bezit van de moordenaar.’ De Cock knikte. ‘Dat is een redelijke conclusie.’

Vledder boog zich naar voren. ‘Zou de moordenaar die muntenverzameling al uit die brandkast hebben weggehaald?’‘Geen flauw vermoeden.’

Vledder keek zijn oudere collega schattend aan. ‘Zou jij…?’ Hij maakte zijn zin niet af.

‘Die kast openmaken?’

‘Ja.’

De Cock trok een bedenkelijk gezicht. ‘Ik weet niet wat voor een type brandkast het is. Als er buiten de sleutel nog een cijfercombinatie gesteld moet worden, dan kan ik het wel vergeten. Zo gevoelig zijn mijn vingertoppen niet.’

‘Handige Henkie?’

De Cock schudde zijn hoofd. ‘Hij heeft mij de laatste keer afdoende duidelijk gemaakt dat hij niet meer voor mij op pad wil. En dat respecteer ik.’

Vledder schudde zijn hoofd. ‘Jammer,’ verzuchtte hij. ‘Misschien is de sleutel van die oude brandkast de sleutel tot de oplossing van de serie moorden.’

De Cock beet nadenkend op zijn onderlip.

‘Gerard van Nederveld heeft die sleutel blijkbaar wel eens van zijn moeder gezien. Hij sprak van een lang rond gekarteld ding.’ De ogen van de oude rechercheur lichtten op. ‘Een pompslot,’ riep hij blij. ‘Natuurlijk… een ouderwets pompslot.’

Vledder keek hem niet-begrijpend aan. ‘Wat is een pompslot?’ De Cock glimlachte. ‘Een cilindervormig slot met inkepingen en lamellen. Sterk verouderd. Kasten met zo’n pompslot bestaan er bijna niet meer. Ze waren ook niet zo betrouwbaar. Maar misschien dat in de Hartenstraat nog zo’n oud ding staat.’ De grijze speurder staarde even voor zich uit. ‘Ga naar Handige Henkie en vraag of wij zijn setje pompslotsleutels voor vanavond mogen lenen.’