Albert Baantjer - De Cock en het lijk op drift

‘U hebt wel iets gevonden?’

Maurice knikte.

‘In zijn nachtkastje onder een schone pyjama lag dit schrift.’ De jongeman pakte het van zijn knieën en legde het voor zich op het bureau van De Cock.

‘Het lijkt een soort dagboek in geheimschrift met alleen data en initialen. Ik kan er nog niet goed wijs uit worden. Maar er was een duidelijk leesbare zinsnede die mij deed besluiten om het schrift onmiddellijk naar u te brengen.’

Maurice sloeg het schrift open, bladerde even en wees toen met zijn vinger. ‘Daar staat het: Moeder had kort voor haar dood nog een afspraak met PvdZ .’

De Cock slikte.

‘PeevandeZet… Peter van der Zwaard.’

Maurice van Nederveld ademde diep.

‘Dat moet,’ verzuchtte hij. ‘Het kan niet anders.’

De Cock had moeie voeten. Ze waren er ineens, onaangekondigd. Het was er als een donderslag bij heldere hemel. Hij leunde achterover en legde zijn voeten op een hoek van zijn bureau. Met een van pijn vertrokken gezicht bevoelde hij zijn kuiten. Het was alsof geniepige kleine duiveltjes uit pure boosaardigheid met duizend spelden in zijn kuiten prikten. Hij kende de pijn die uit de holten van zijn voeten kwam, langs zijn hielen omhoog trok en zich vastzette in zijn kuiten. Hij wist ook wat die pijn betekende. Telkens als de zaken slecht verliepen, als zijn onderzoek dreigde te verzanden en als hij het machteloze gevoel had volkomen in het duister te tasten, gaven die helse duiveltjes acte de présence.

Vledder keek hem bezorgd aan. ‘Zijn ze er weer… de duiveltjes?’ De Cock knikte en sloot zijn ogen. Enkele minuten bleef hij zo zitten, bewegingloos en geconcentreerd. Zijn markant gezicht leek een stalen masker. Om de pijn te verdrijven zette hij zijn tanden in zijn onderlip.

‘Het gaat wel weer over,’ sprak hij mat. ‘Het duurt nooit zolang.’ Vledder schudde zijn hoofd. ‘Je had vanmorgen beter thuis kunnen blijven… met je voeten in een teil met warm water.’ De Cock keek hem verwijtend aan.

‘Ik wist toch een uur geleden niet dat de duiveltjes mij vandaag zouden bezoeken. Het komt omdat wij na dagen van speuren in feite nog geen steek verder zijn gekomen. Dat wreekt zich bij mij.’ Vledder klapte met zijn vlakke hand op het schrift met harde kaft, dat voor hem op zijn bureau lag.

‘We moeten Peter van der Zwaard aanpakken,’ riep hij geëmotioneerd. ‘Alle lijnen lopen in zijn richting. De oude heer Van Nederveld gaat op pad naar een afspraak met hem… en wordt levenloos uit het water gevist. Moeder Van Nederveld heeft een afspraak met hem… en wordt levenloos uit het water gevist. Marcel van Nederveld heeft een relatie met hem… en wordt levenloos uit het water gevist.’

De jonge rechercheur zwaaide met zijn armen.

‘Het kan toch allemaal geen toeval zijn?’

De Cock tilde de benen van zijn bureau. De pijn in zijn kuiten trok langzaam weg. Alleen in zijn voeten bleef nog een gevoel van intense moeheid hangen. Hij boog zich iets naar voren. ‘Noem mij,’ sprak hij loom, ‘het motief en ik loop blijmoedig achter je aan om hem te arresteren.’

Vledder maakte een wrevelig gebaar. ‘Omdat wij zijn motief niet kennen, betekent dat toch niet dat Peter van der Zwaard onschuldig is?’

De Cock zuchtte diep. ‘Wat heeft het voor zin om Peter van der Zwaard naar de Kit te slepen met de wetenschap dat je hem na twee dagen toch weer vrij moet laten? Als ik iets tegen hem onderneem, moet ik zeker van mijn zaak zijn.’

Vledder grijnsde. ‘En intussen moordt hij voort.’

De Cock negeerde de opmerking. Hij wees naar het schrift met de harde kaft. ‘Heb je buiten de mededeling dat moeder Van Nederveld voor haar dood nog een afspraak met Peter van der Zwaard had, nog iets gevonden?’

Vledder trok zijn linkerschouder iets op. ‘De initialen PvdZ komen meerdere malen in het schrift voor. Maar er zijn ook vele andere initialen met data. Ik heb het idee dat Marcel elke amoureuze ontmoeting met datum en tijdstip noteerde.’

‘Is er een ontmoeting met PvdZ op of rondom het tijdstip van de dood van de heer en mevrouw Van Nederveld?’

Vledder schudde zijn hoofd. ‘Daar heb ik speciaal op gelet.’ Hij schoof het schrift met de harde kaft van zich af. ‘Ik geloof niet dat we er veel aan hebben.’

De Cock liet het onderwerp rusten. ‘Hoe laat is er sectie op het lijk van Marcel?’

Vledder schudde zijn hoofd. ‘Er is vandaag geen sectie. Dokter Rusteloos had er al vier op zijn lijstje. Marcel van Nederveld kon daar niet meer bij. Het wordt morgen.’

De Cock trok een denkrimpel in zijn voorhoofd. ‘Heb je nog geinformeerd naar de bewoners van de woonboten aan dat stukje Singel bij de Jeroenensteeg?’

Vledder knikte. ‘De man van het bevolkingsregister die ik aan de lijn had, zei mij dat zo’n onderzoek wel even kon duren. Hij raadde mij aan om zelf naar de Herengracht te komen.’ De Cock knikte begrijpend. ‘Doe dat. Maar bel eerst even met Gerard van Nederveld en zeg hem dat ik hem vanmiddag om twee uur hier aan de Warmoesstraat verwacht.’

Vledder keek hem verrast aan. ‘Ga je hem in staat van beschuldiging stellen?’

De Cock negeerde de vraag. ‘Ik wil opheldering over die lijst.’‘Die inventarislijst die wij bij Peter van der Zwaard hebben aangetroffen?’

‘Ja.’

‘Daar kunnen we toch niet mee voor de dag komen?’‘Ik wil weten hoe hij reageert als wij suggereren dat er zo’n lijst bestaat.’

De oude rechercheur stond op en slenterde naar de kapstok. Vledder kwam hem na. ‘Waar ga jij heen?’

De Cock wurmde zich in zijn regenjas. ‘Naar de Hartenstraat. Ik heb het gevoel dat ik destijds niet goed genoeg naar mamma Bonardi heb geluisterd.’

Ze zat breed en mollig tegenover hem in het restaurant bij het raam aan een kleine tafel bedekt met een stemmig Dessokleedje. De Cock keek haar glimlachend aan.

‘Ik wilde nog eens met u babbelen over de dood van mevrouw Van Nederveld.’

‘Bent u al iets met uw onderzoek gevorderd?’

De Cock schudde zijn hoofd. ‘We zijn nog niet veel verder dan op de dag dat ik u op een stuntelige manier van Westgaarde naar huis reed.’

Mevrouw Bonardi lachte. ‘U reed fantastisch,’ sprak ze vrolijk. ‘Ik heb geen schrammetje opgelopen.’

De Cock zwaaide de lof weg. ‘U hebt mij destijds geschetst hoe zo ongeveer de verhoudingen in de familie Van Nederveld lagen. Daar ben ik u nog dankbaar voor. Ik heb het idee dat u een goed inzicht had.’

Mevrouw Bonardi schonk hem een milde grijns. ‘Ik heb zelf zonen en dochters. Ik weet hoe een moeder zich voelt.’ De Cock knikte. ‘U… eh, u wist hoe mevrouw Van Nederveld zich voelde?’

Mevrouw Bonardi zuchtte. ‘Ze had het niet gemakkelijk… een moeilijke man, een dominante zoon en een voortdurend geldgebrek.’

De Cock plukte aan zijn onderlip. ‘Hoe dominant was Gerard?’ Mevrouw Bonardi schudde haar hoofd. ‘Ik zou van geen van mijn kinderen hebben geduld dat ze mij zo behandelden. De man van mevrouw Van Nederveld bemoeide zich totaal niet met zijn gezin, maar Gerard regelde alles. Hij stond erop dat zij elke uitgave met hem besprak.’

‘Was ze bang voor hem?’

Mevrouw Bonardi antwoordde niet direct. ‘Ik weet niet,’ sprak ze bedachtzaam, ‘of zij bang voor Gerard was.’

‘Voor wie wel?’

Mevrouw Bonardi schudde haar hoofd. ‘Dat weet ik niet. Dat heeft ze mij nooit verteld.’

De Cock boog zich iets naar voren. ‘Tijdens ons vorig onderhoud… terug van Westgaarde… vroeg u mij: “Werd ze vermoord?” Ik reageerde: “Waarom vraagt u dat?” En toen antwoordde u: “Ze was er bang voor.” Herinnert u zich dat nog?’‘Ja.’

‘Dus mevrouw Van Nederveld heeft u gezegd dat zij bang was om slachtoffer van moord te worden?’

Mevrouw Bonardi verschoof iets op haar stoel. ‘Kort voor haar dood kwam ik haar op straat tegen. Ze liep met gebogen hoofd en zag er moe en zorgelijk uit. Ik vroeg wat eraan schortte. Ze zei toen: “Soms zou je wensen dat je ze nooit had gebaard.” Ik beaamde dat. Elke moeder kent die momenten.’